Η ελληνική οικονομία εξακολουθεί να μην δημιουργεί καλές θέσεις εργασίας, κάτι που αποτελεί εμπόδιο στο λεγόμενο απόκτηση εγκεφάλου.
Η επιστροφή των Ελλήνων που έφυγαν στο εξωτερικό (κέρδος εγκεφάλου) είναι μια από τις μεγαλύτερες παραδοχές στην Ελλάδα μετά το Μνημόνιο. Η οικονομική κατάσταση αποτελεί αναμφίβολα τη βάση για τις προσπάθειες επιστροφής, καθώς περίπου 600.000 νέοι μετανάστευσαν στο εξωτερικό μεταξύ 2010 και 2021. Οι καλύτερες προοπτικές που έχει σήμερα η ελληνική οικονομία οδηγούν σε μείωση της διαρροής ανθρώπινου κεφαλαίου στο εξωτερικό, αλλά οι παθογένειες των περασμένων ετών παραμένουν.
Σύμφωνα με απαντήσεις σε έρευνες πρωτοβουλίας BrainReGain, τα μεγαλύτερα εμπόδια στην επιστροφή είναι οι χαμηλοί μισθοί, οι χειρότερες συνθήκες εργασίας και η έλλειψη κατάλληλης εργασίας.
Το ποσοστό των ατόμων άνω των 35 ετών αποτελεί την πλειοψηφία των Ελλήνων που ζουν σήμερα στο εξωτερικό
Ο πρόεδρος της πρωτοβουλίας BrainReGain, Κωνσταντίνος Κεσέντες, ανέφερε τα συμπεράσματα τριών μελετών που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της ετήσιας εκδήλωσης BrainReGain.
Ένας στους δύο ανθρώπους λέει ότι θέλει να δώσει πάρα πολλά
Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο κ. Κεσέντες αναφέρθηκε αρχικά στην πρώτη έρευνα «θα επέστρεφα αν» που έγινε μεταξύ Νοεμβρίου 2023 και Ιανουαρίου 2024. Η ομάδα στόχος ήταν οι Έλληνες του εξωτερικού και στείλαμε 3.398 ερωτηματολόγια.
Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας, ο πρόεδρος της Πρωτοβουλίας σημείωσε ότι το «κύμα» της διαρροής εγκεφάλων είχε σταματήσει.
Συγκεκριμένα, όπως ανέφερε, το ποσοστό των ατόμων άνω των 35 ετών αποτελεί την πλειοψηφία των Ελλήνων που ζουν σήμερα στο εξωτερικό, η διάρκεια παραμονής έχει πλέον αυξηθεί και ξεπερνά τα έξι χρόνια. Αυτό που έχει αλλάξει από τη μελέτη του 2021 είναι ότι η ηλικιακή ομάδα 25-34 έχει μειωθεί κατά περίπου 10 ποσοστιαίες μονάδες, όπως και εκείνες που έζησαν λιγότερο από έξι χρόνια.
Οι άνθρωποι που ζουν στο εξωτερικό έχουν επίσης οικογένειες.
Σε επίπεδο εκπαίδευσης, το 70% των Ελλήνων που ζουν στο εξωτερικό έχουν μεταπτυχιακό τίτλο και πολλοί από αυτούς (σχεδόν το 18%) έχουν διδακτορικό και μεταδιδακτορικό.
Σε ό,τι αφορά την απασχόληση, η τεχνολογία (19%), η ακαδημαϊκή κοινότητα (10%) και η υγεία (10%) έρχονται πρώτη.
Οι Έλληνες του εξωτερικού θέλουν να επιστρέψει η αξιοκρατία, η διαφάνεια και η ασφάλεια
Είναι σημαντικό ότι ένας στους δύο λέει ότι θέλει να επιστρέψει λίγο υπερβολικά, με το 21% να λέει ότι θέλει να επιστρέψει αμέσως ή μέσα στους επόμενους 12 μήνες.
Όπως τόνισε ο κ. Κεσέντες, αν και πρώτο εμπόδιο είναι το θέμα των αποδοχών, ευχάριστη έκπληξη αποτελεί το γεγονός ότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό, έως και 60%, είναι διατεθειμένο να επιστρέψει ακόμη και με χαμηλότερο μισθό.
Στην ερώτηση «ποια ασφάλεια θα θέλατε να επιστρέψετε», η αξιοκρατία, η διαφάνεια και η ασφάλεια έρχονται πρώτα (35%), μετά το επίπεδο αμοιβών και παροχών (33%) και τέλος το επίπεδο και η ποιότητα ζωής των υπηρεσιών που χρησιμοποιούνται μετά. επιστρέφοντας στη χώρα (29%).
Όταν ρωτήθηκαν «πού θα θέλατε να εργαστείτε όταν επιστρέψετε», το 37% λέει ότι θέλει να εργαστεί σε μια μεγάλη διεθνή εταιρεία, το 22% θέλει να κάνει κάτι μόνος του, να ξεκινήσει τη δική του επιχείρηση και το 16% θέλει να εργαστεί σε κυβέρνηση, στον ακαδημαϊκό τομέα ή στον τομέα της υγείας.
Παράλληλα, το 7,4% απάντησε ότι θέλει να εργαστεί σε μεγάλη ελληνική εταιρεία, σημειώνοντας μείωση 10 ποσοστιαίων μονάδων σε σχέση με την έρευνα του 2021, όπου το ποσοστό έφτασε το 17%.
«Θετική εξέλιξη»
Στις συνθήκες εργασίας αναφέρθηκε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, στην κεντρική του ομιλία στο ετήσιο συνέδριο BrainReGain.
Στην Ελλάδα ήδη έχουμε να κάνουμε με σημαντική εισροή μεγάλων ξένων επενδύσεων, λέει ο Κ. Χατζηδάκης.
Αυτά περιλαμβάνουν, όπως είπε ο υπουργός, ψηφιακή κάρτα εργασίας, νέες και μεγαλύτερες γονικές άδειες, οργάνωση του χρόνου εργασίας και εξαίρεση της τηλεργασίας.
Σύμφωνα με τον υπουργό, περίπου 600.000 άνθρωποι πήγαν στο εξωτερικό το 2010-2021. νέους και περίπου 350.000 επέστρεψαν. «Είναι η πρώτη θετική αλλαγή και θέλουμε να τη συνεχίσουμε», σημείωσε. Και απαρίθμησε έξι ζητήματα ως σημαντικά: μια αναπτυσσόμενη οικονομία που δημιουργεί θέσεις εργασίας, συνθήκες στην αγορά εργασίας, κίνητρα για επιχειρηματικότητα, αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας και των συνθηκών διαβίωσης.
Όπως είπε ο κ. Χατζηδάκης, η Ελλάδα ήδη βλέπει μια σημαντική εισροή μεγάλων ξένων επενδύσεων όπως η Microsoft, η Google, η Sisco, η Amazon κ.λπ. ανάπτυξη του εγκεφάλου.
Ο υπουργός είπε ότι χρειάζεται επιβράβευση για σοφές επιχειρηματικές ιδέες και αναφέρθηκε στις νομοθετικές ρυθμίσεις το 2024 που είναι να στηρίξουν τις συγχωνεύσεις επιχειρήσεων (οι νέοι δεν θα επιστρέψουν σε εταιρεία που απασχολεί δύο εργαζόμενους – είπε) και να στηρίξουν την καινοτομία. Και κατέληξε λέγοντας ότι όλοι και εταιρείες πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι η Ελλάδα γίνεται χώρα ευκαιριών.
Τι λένε οι επιχειρηματίες;
Η δεύτερη μελέτη «θα προσλάμβανα εάν» κάλυψε 125 εταιρείες και διεξήχθη την ίδια περίοδο με την προηγούμενη μελέτη.
Τα ευρήματά της δείχνουν ότι το 84% δηλώνει ότι θα απασχοληθεί τους επόμενους 12 μήνες.
Οι τομείς προσλήψεων θα είναι η Πληροφορική (43%), οι πωλήσεις και η επιχειρηματική ανάπτυξη (36,8%) και η μηχανική μη πληροφορικής (28%), ακολουθούμενες από γενικότερες θέσεις διοίκησης και άλλες θέσεις.
Από τις εταιρείες που συμμετείχαν στην έρευνα, το 70% δηλώνει ότι ενδιαφέρεται να προσλάβει Έλληνες από το εξωτερικό και το 61% από αυτές έχει ήδη προσλάβει Έλληνες από το εξωτερικό και στην πραγματικότητα πιστεύει ότι αυτή η πρόσληψη έχει αποφέρει σημαντικά οφέλη.
Επιπλέον, το 70% των επιχειρήσεων σημειώνει ότι προσφέρουν κίνητρα που μπορούν να συμβάλουν στον επαναπατρισμό των Ελλήνων.
Η έρευνα είναι σε εξέλιξη
Η τρίτη μελέτη, που ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2024 και συνεχίζεται, αφορά την περίοδο μετά την επιστροφή, μέχρι στιγμής περίπου 100 άτομα έχουν συμμετάσχει σε αυτήν, το 48% είναι άτομα ηλικίας 35-44 ετών, το 75% έζησε πάνω από 6 χρόνια στο εξωτερικό και το 80% έχει μεταπτυχιακό εκπαίδευση.
Η μελέτη δείχνει ότι το 58% των επαναπατρισθέντων είναι μισθωτοί και το 32% είναι αυτοαπασχολούμενοι ή ασκούν επιχείρηση.
Οι ευκαιρίες που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στη χώρα καταδεικνύονται από τους κλάδους απασχόλησης, που κυμαίνονται από τη συμβουλευτική, που αντιστοιχεί στο 19,5%, μέχρι την τεχνολογία, την υγεία, την ενέργεια, τις κατασκευές και τη βαριά βιομηχανία.
Το 58% των επαναπατρισθέντων έχει δουλειά
Όταν ρωτήθηκαν για τους κύριους λόγους επιστροφής, οι συμμετέχοντες απάντησαν ότι ο πρώτος λόγος ήταν η επιθυμία να ζήσουν στην πατρίδα τους, η επανένωση με τους γονείς τους, το κλίμα, οι διαπροσωπικές σχέσεις και η προσφορά συνεργασίας από την εταιρεία, κυρίως συναισθηματικά κίνητρα.
Τα μεγαλύτερα εμπόδια που καθυστέρησαν την απόφαση επιστροφής στην Ελλάδα είναι οι χαμηλότεροι μισθοί, η έλλειψη κατάλληλης εργασίας και οι χειρότερες συνθήκες εργασίας.
Οι σημαντικότερες δυσκολίες στην προετοιμασία της επιστροφής ήταν η έλλειψη ενημέρωσης από τις υπηρεσίες του ελληνικού κράτους (54%), η συλλογή δικαιολογητικών (52%) και η εξασφάλιση στέγης (37%).
Τα σημαντικότερα κίνητρα που χρησιμοποιούνται περιλαμβάνουν τα φορολογικά κίνητρα (40%) και τα κίνητρα που προσφέρουν οι επιχειρηματίες (50%).
Οι σημαντικότερες προκλήσεις που αντιμετώπισαν μετά την επιστροφή τους ήταν η γραφειοκρατία (31%) και η εταιρική κουλτούρα στο χώρο εργασίας (29%). Τέλος, όταν ρωτήθηκε για τη βαθμολογία της χώρας στους τομείς της οικονομίας, της εκπαίδευσης, της υγείας, της ψηφιακής διαχείρισης και του γενικού βιοτικού επιπέδου, οι βαθμολογίες ήταν μέτριες έως καλές.
Ανάγκη επαναπατρισμού
Στην ομιλία του στην εκδήλωση, ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστεργίου δήλωσε ότι υπάρχει έλλειψη πάνω από 8.000 ατόμων στον κλάδο της πληροφορικής στην Ελλάδα. Παπαστεργίου τόνισε την ανάγκη επαναπατρισμού των Ελλήνων του εξωτερικού γιατί, όπως είπε, η Ελλάδα χτίζεται από νέους ανθρώπους, ενώ τόνισε ότι η κυβέρνηση δημιουργεί συνθήκες για τη διαμόρφωση του κατάλληλου περιβάλλοντος με την υποστήριξη της τεχνολογίας. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, «για να επιστρέψουν οι νέοι στην Ελλάδα, εκτός από μια καλά αμειβόμενη δουλειά, θέλουν και μια νέα ελληνική κυβέρνηση, μια νέα Ελλάδα στην οποία θα υπάρχει εμπιστοσύνη, αξιοπιστία και υπευθυνότητα».
Η Ελλάδα έχει έλλειψη άνω των 8.000 ατόμων στον τομέα της πληροφορικής, λέει ο Παπαστεργίου
Από την πλευρά του, ο υφυπουργός Εξωτερικών Γιώργος Κότσιρας σχολίασε ότι η χώρα μπαίνει σε δρόμο ανάπτυξης, σταθερότητας, μεγαλύτερης αξιοκρατίας και διαφάνειας και προχωρά η ψηφιοποίηση του κράτους, ενώ η κυβέρνηση ασχολείται με σύγχρονα ζητήματα όπως π. οι υπολοιποι, σαν στέγη και οικογένεια.