Οι οδηγοί εμπειρικά εκτιμούν ότι ο αριθμός των επιβατών που επικυρώνουν εισιτήρια σε λεωφορεία και τρόλεϊ του ΟΑΣΑ δεν ξεπερνά το 15%-20%
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΑΣΑ και του ΟΑΣΘ για το 2023, βεβαιώνονται περίπου 9.000 πρόστιμα κάθε μήνα για παράνομη επιβίβαση στα μέσα μαζικής μεταφοράς σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
Τα πρόστιμα αυτά υπολογίζονται συνολικά σε πάνω από μισό εκατομμύριο ευρώ (περίπου 550.000 ευρώ εάν κάθε τέταρτο πρόστιμο επιβεβαιώνεται για μη επικύρωση μειωμένου εισιτηρίου).
Ειδικότερα, σύμφωνα με στοιχεία του Ο.Σ.Α., το 2023 βεβαιώθηκαν 13.897 πρόστιμα για παράνομη επιβίβαση σε οδικά οχήματα της ΟΣΥ (λεωφορεία και τρόλεϊ) από 609.361 ελέγχους (2,3% των ελέγχων) και 81.458 πρόστιμα για οχήματα ΣΤΑΣΥ (μετρό, ΗΣΑΠ)31,31,31, ΗΣΑΠ. επιθεωρήσεων (2,6% των επιθεωρήσεων).
Σε σύγκριση με το 2022, τα πρόστιμα για τα οδικά οχήματα (ΟΤΙ) παρέμειναν λίγο-πολύ στα ίδια επίπεδα (13.794), αλλά το ποσοστό των προστίμων στους ελέγχους ήταν ελαφρώς υψηλότερο (2,75%) επειδή υπήρξαν λιγότεροι έλεγχοι (501.084).
Στα ακίνητα οχήματα (ΣΤΑΣΥ), ο αριθμός των προστίμων αυξήθηκε σημαντικά (κατά 29.270, δηλαδή κατά 56%), με τη διαφορά να οφείλεται στην αύξηση του αριθμού των ελέγχων (κατά 1.965.013 περισσότερα από το 2022, αύξηση 171%). Πολύ υψηλότερο ήταν το ποσοστό των κυρώσεων για επιθεωρήσεις μέσων της ΣΤΑΣΥ το 2022 (4,5%).
Στη Θεσσαλονίκη, τα μηνιαία πρόστιμα υπολογίζονται σε 1.100 (περίπου 13.200 ετησίως), ενώ η επικύρωση εισιτηρίων στα αστικά λεωφορεία είναι περίπου 850.000 το μήνα και 10.200.000 ετησίως και περίπου 3.800.000 εισιτήρια εκδίδονται ετησίως στα λεωφορεία. Τέλος, ο ΟΑΣΘ διαθέτει περίπου 220.000 κάρτες απεριόριστων ταξιδιών (μηνιαίες, τριμηνιαίες, εξαμηνιαίες και ετήσιες).
Υπολογίζει
Ωστόσο, η πραγματική κλίμακα του λαθρεμπορίου είναι πολύ μεγαλύτερη από ό,τι δείχνουν τα παραπάνω νούμερα. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του τεχνικού επιτελείου του ΟΑΣΑ – ΟΣΥ Απόστολο Ραυτόπουλο, οι οδηγοί εμπειρικά εκτιμούν ότι ο αριθμός των επιβατών που επικυρώνουν εισιτήρια σε λεωφορεία και τρόλεϊ του ΟΑΣΑ δεν ξεπερνά το… 15%-20%. Φυσικά, ακόμη και αυτή η αξιολόγηση δεν αντικατοπτρίζει πλήρως την πραγματικότητα, επειδή οι άνθρωποι που έχουν ήδη επικυρώσει το εισιτήριο μιας χρήσης για άλλο μέσο μεταφοράς (π.χ. μετρό) επιβιβάζονται συχνά στα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Όπως επισημαίνει ο ΟΑΣΑ, υπάρχει «τρύπα» στην επικύρωση στο δεύτερο ή τρίτο μέσο, ενώ σύνηθες φαινόμενο είναι και η έλλειψη επικύρωσης της μηνιαίας/ετής κάρτας. Ως εκ τούτου, επί του παρόντος είναι σχεδόν αδύνατο να εκτιμηθεί με ακρίβεια η πραγματική κλίμακα της παράνομης επιβίβασης στο MMM.
Ωστόσο, ο ΟΑΣΑ προσπαθεί να επαναφέρει τους πολίτες στο «κόλπο» της επικύρωσης εισιτηρίων μετά τη γενική χαλάρωση που επικρατεί από την αρχή της πανδημίας. Σύμφωνα με πηγές του ΟΑΣ, το 2023 σηματοδότησε μια επιστροφή στα προ πανδημίας επίπεδα όσον αφορά την επικύρωση.
Σε αυτό βοήθησε πολύ η πρόσληψη ελεγκτών της ΣΤΑΣΥ, των οποίων ο αριθμός των 45 εργαζομένων το 2022 έχει πλέον αυξηθεί σε 122. Μάλιστα, προγραμματίζονται προσλήψεις νέων υπαλλήλων το 2024, οι οποίες θα συνοδεύονται από αντίστοιχη αύξηση του αριθμού των ελεγκτών της ΟΣΥ. , από τα οποία σήμερα υπάρχουν μόνο 35 .
Στην καταπολέμηση της παράνομης επιβίβασης αναμένεται να συμβάλει και η εισαγωγή μηχανημάτων επικύρωσης, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την πληρωμή της τιμής του εισιτηρίου με φυσική ή ψηφιακή τραπεζική κάρτα. Αν και αυτό δεν θα σταματήσει το λαθρεμπόριο ανθρώπων που εν γνώσει τους παίρνουν τον κίνδυνο να χρησιμοποιήσουν παράνομα ΜΜΜ, αναμένεται να δώσει λύση στους βιαστικούς και… ξεχασιάρηδες επιβάτες.
Βέβαια, η πληρωμή του τέλους με κάρτα μπορεί να είναι και μια «λύση» της τελευταίας στιγμής για συνειδητοποιημένους λαθρεπιβάτες που αντιλαμβάνονται ότι τα εισιτήρια ελέγχονται – άλλωστε υπάρχουν πάνω από 150.000 μέλη ομάδων που ενημερώνουν για τις κινήσεις του ΟΑΣΑ. μέλη της πούλιας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Σε πρώτο στάδιο, τα μηχανήματα ανέπαφων πληρωμών θα ενεργοποιηθούν ως πιλότοι σε λεωφορεία Express που εξυπηρετούν το αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος» (Χ95, Χ96) έως το τέλος του μήνα, ενώ η επέκτασή τους σε όλο το δίκτυο προγραμματίζεται έως το τέλος του έτους.
Η καινοτομία αυτή έχει ήδη χρησιμοποιηθεί σε αρκετές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και σε 30 νησιά και πόλεις της Ελλάδας. Μάλιστα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του ΕΜΠ, οκτώ στους δέκα Έλληνες δηλώνουν πρόθυμοι να υιοθετήσουν ανέπαφες πληρωμές στα ΜΜΜ και επτά στους δέκα δηλώνουν ότι θα τις χρησιμοποιούσαν συχνότερα αν τους δινόταν η ευκαιρία.
