Φοροαποφυγή, γονικές παροχές, υψηλές συντάξεις έως το 2010, κόστος στέγασης είναι οι βασικοί λόγοι, σύμφωνα με την έκθεση του ΟΠΑ – Ποιες είναι οι απειλές για την οικονομική ανάπτυξη
Η Ελλάδα κατατάσσεται στην τελευταία θέση μεταξύ των χωρών μελών του ΟΟΣΑ όσον αφορά την αποταμίευση, σύμφωνα με μελέτη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ), που χρηματοδοτήθηκε και παρουσίασε χθες η Eurobank, μαζί με τα αίτια και τους κινδύνους χαμηλού ποσοστού αποταμίευσης, ενώ προτείνει πολιτικές για την αντιστροφή αυτού του φαινομένου.
Μελέτη που εκπονήθηκε από τους καθηγητές του ΟΠΑ Σαράντη Καλυβίτη, Μαργαρίτα Κατσίμη και Θωμά Μούτο δείχνει ότι η μέση ετήσια εξοικονόμηση στην Ελλάδα είναι 1.076 ευρώ. Ωστόσο, είναι αρνητικό για νοικοκυριά με δύο ενήλικες και παιδιά (-2.159 ευρώ). Επιπλέον, οι συνταξιούχοι αποταμιεύουν περισσότερα (2.248 ευρώ ετησίως). Οι εργαζόμενοι εξοικονομούν 542 ευρώ και οι αυτοαπασχολούμενοι 63 ευρώ.
Οι κύριοι λόγοι για τη χαμηλή εξοικονόμηση πόρων αναφέρονται:
• Υψηλές συντάξεις που ίσχυαν μέχρι το 2010.
• Υψηλό κόστος στέγασης.
• Οι μεταβιβάσεις περιουσίας, ειδικά οι παροχές γονικής περιουσίας, έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην αποταμίευση, επειδή η αγορά κατοικίας αποτελεί βασικό κίνητρο για αποταμίευση.
• Φοροαποφυγή, που είναι συχνότερη στους αυτοαπασχολούμενους.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank Φωκίων Καραβίας επεσήμανε ότι είναι ανάγκη να αυξηθεί το επίπεδο αποταμίευσης ώστε οι επενδύσεις να χρηματοδοτούνται και από εγχώρια κεφάλαια, τα οποία αφενός εξασφαλίζουν αντίσταση σε πιθανές εξωτερικές διαταραχές και αφετέρου επανεπένδυση του αποδόσεις στην Ελλάδα και διατήρηση ενός θετικού επενδυτικού κύκλου.
Ο πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας Γιάννης Στουρνάρας τόνισε ότι τα χαμηλά επιτόκια αποταμίευσης του ιδιωτικού τομέα και ειδικότερα των νοικοκυριών οδηγούν σε αύξηση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών, που αποτελεί βασικό πρόβλημα του παραγωγικού μοντέλου της χώρας.
Όπως είπε ο Γιάννης Στουρνάρας, τα κίνητρα για αποταμίευση στη χώρα είναι χαμηλά και οι επενδύσεις των νοικοκυριών γίνονται κυρίως σε ακίνητα και όχι σε χρηματοοικονομικά προϊόντα. Θεωρεί ότι για την επίλυση αυτού του προβλήματος απαιτείται καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, αύξηση των επιτοκίων των τραπεζικών προθεσμιακών καταθέσεων, ενίσχυση του πυλώνα κεφαλαιοποίησης του ασφαλιστικού συστήματος και ανάπτυξη χρηματοοικονομικών γνώσεων.
Από την πλευρά του, ο Κωστής Χατζηδάκης τόνισε ότι πριν από δύο χρόνια δημιουργήθηκε το Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Κεφαλαιοποίησης (ΤΕΚΑ), το οποίο σήμερα αριθμεί περίπου 370.000. νέους υπαλλήλους και 145 εκατ. ευρώ σε κεφάλαια – τα οποία είπε ότι σύντομα θα ανέλθουν σε δισεκατομμύρια.
Τέλος, υπογράμμισε ότι προχωρά η ενίσχυση του ανταγωνισμού στο τραπεζικό σύστημα και «προετοιμάζεται» σχέδιο νόμου που θα κάνει πιο ελκυστικές τις επενδύσεις στο Χρηματιστήριο.
Προτάσεις
Για να αυξηθούν οι αποταμιεύσεις, η μελέτη του ΟΠΑ συνιστά:
1. Δημοσιονομικά ουδέτερες φορολογικές παρεμβάσεις (π.χ. αύξηση του φορολογικού συντελεστή για γονικές παροχές με ταυτόχρονη μείωση της φορολογίας στο εισόδημα από αποταμιεύσεις).
2. Πρωτοβουλίες για τη βελτίωση του χρηματοοικονομικού γραμματισμού.
3. Παρεμβάσεις για την ενθάρρυνση των εργοδοτών να προεγγράφουν αυτόματα εργαζόμενους σε επικουρικά συνταξιοδοτικά ή αποταμιευτικά προγράμματα.
