Σε μια εποχή που η παγκόσμια συζήτηση για τις ηθικές προκλήσεις που θέτει η τεχνητή νοημοσύνη έχει «θερμανθεί», η Αθήνα μπαίνει στο επίκεντρο αυτού του κριτικού διαλόγου μέσω «ο Λύκειο Σχέδιο: : τεχνητή νοημοσύνη Ηθική Με Αριστοτέλης», μια ημερίδα που πραγματοποιείται για μία ημέρα στο Ωδείο Αθηνών (Πέμπτη 20 Ιουνίου) από Oxford Institute of Ethics in IT, πανεπιστημιο του Στανφορντ ΚΑΙ Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος».
Επιστήμονες από όλο τον κόσμο που εμπλέκονται στην ανάπτυξη της αριστοτελικής ηθικής για την τεχνητή νοημοσύνη θα παρουσιάσουν την τελευταία τους έρευνα που βοηθά στην κατανόηση της τεχνητής νοημοσύνης χρησιμοποιώντας τη φιλοσοφία του Αριστοτέλη.
Λίγες ώρες πριν ανοίξει το Συνέδριο στο κοινό, η «Κ» συνομίλησε με δύο βασικούς συμμετέχοντες της πλευράς του Δημόκριτου, Δρ Γιώργος Νουνέσηδιευθυντής και πρόεδρος του μεγαλύτερου ερευνητικού κέντρου της χώρας και Γιατρός Βαγγέλης Καρκαλέτση, διευθυντής του Ινστιτούτου Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Δημόκριτου. Επικεντρώνονται στο πώς οι καινοτόμες εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη διασταυρώνονται με την αρχαία φιλοσοφία, καθώς και στα ηθικά ζητήματα που προκύπτουν από τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης
George Nunesis: “Η αρχαία φιλοσοφία μπορεί να εμπνεύσει και να δημιουργήσει ένα πλαίσιο για καθολική, ανθρωποκεντρική ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνης”
«Η τεχνητή νοημοσύνη επιταχύνει ραγδαία την επιστημονική ανακάλυψη και την τεχνολογική πρόοδο σε όλους τους τομείς της έρευνας: από την ιατρική και την ιατρική, την ενέργεια, τις τηλεπικοινωνίες, το διάστημα έως τις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες. Σε όλη αυτή την τεχνολογική κοσμογονία, η μεγαλύτερη πρόκληση για την ανθρωπότητα είναι να διατηρήσει τον ανθρωποκεντρικό της χαρακτήρα– λέει στην «Κ». Γιατρός Νούνεσις.
«Το μεγάλο ζήτημα είναι η συμβολή στα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζουμε: κλιματική αλλαγή, φτώχεια και κοινωνική ανισότητα. Η αρχαία φιλοσοφία μπορεί να εμπνεύσει και να δημιουργήσει ένα πλαίσιο για καθολική, ανθρωποκεντρική ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνης. Για παράδειγμα, η αριστοτελική ηθική δίνει έμφαση στην «καλή ζωή» που δεν περιορίζεται από «νόμους», «δικαιώματα» και «απαγορεύσεις». Η σοφία, μια από τις προϋποθέσεις κατά τον Αριστοτέλη, δεν συνίσταται στην απλή εφαρμογή κανόνων ή αλγορίθμων, αλλά στην επίτευξη των σωστών στόχων, σε μια βαθύτερη και ευρύτερη κατανόηση της ανθρώπινης ζωής.
Στην επιδίωξη των σωστών στόχων μέσω της τεχνολογίας κεντρικό ρόλο θα διαδραματίσει το Δημοκρίτειο Ερευνητικό Κέντρο, τονίζει ο κ. Νουνέσης.
«Ο Δημόκριτος συμμετέχει ενεργά σε έναν ανοιχτό διάλογο με την κοινωνία για την ηθική της τεχνητής νοημοσύνης και οπωσδήποτε για την ηθική διάσταση των αναδυόμενων και συχνά ανατρεπτικών τεχνολογιών όπως η συνθετική βιολογία, η νευροτεχνολογία, ο κβαντικός υπολογιστής. Σχετικά με την ηθική και την ηθική της έρευνας, στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε μια δεξαμενή σκέψης που θα φιλοξενεί διεθνείς απόψεις και διάλογο.
Βαγγέλης Καρκαλέτσης: «Ηθικοί και νομικοί κανόνες για την επίτευξη συνάφειας αξιών»
Ο Δρ Βαγγέλης Καρκαλέτσης, διευθυντής του Ινστιτούτου Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Δημόκριτου, είναι ένα από τα μέλη της Συμβουλευτικής Επιτροπής Πληροφορικής που διορίστηκε από τον Πρωθυπουργό τον περασμένο Οκτώβριο. Φωτογραφία: Νίκος Κοκκαλιάς
Αλλά πώς μπορούμε να ρυθμίσουμε ηθικά την τεχνητή νοημοσύνη; ΑΥΤΟ Ο γιατρός Βαγγέλης Καρκαλέτσης, ένα από τα μέλη της Συμβουλευτικής Επιτροπής Πληροφορικής που διορίστηκε τον περασμένο Οκτώβριο από τον Έλληνα πρωθυπουργόεξηγεί η «Κ» ότι για να πετύχουμε μια τέτοια ρυθμιστική προσπάθεια, πρέπει να ορίσουμε ακριβώς τι θέλουμε να ρυθμίσουμε.
«Στην τεχνολογία AI, προσπαθούμε να προσομοιώσουμε την ανθρώπινη νοημοσύνη για να παρέχουμε στους ανθρώπους εργαλεία που θα τους βοηθήσουν να λύσουν προβλήματα και να ολοκληρώσουν εργασίες. Αυτό σημαίνει ότι επεκτείνουμε τις ανθρώπινες δραστηριότητες χρησιμοποιώντας προηγμένη τεχνολογία σε τρία στάδια: το πρώτο είναι εκπαίδευση τεχνολογίας πληροφοριών με εισροές από το εξωτερικό περιβάλλον. Το δεύτερο είναι δράση, χρησιμοποιώντας εκπαιδευμένη τεχνολογία ως εργαλείο για την επίλυση προβλημάτων και την ολοκλήρωση εργασιών και τρίτο περαιτέρω εκπαίδευση και δράσηλαμβάνοντας υπόψη επιπλέον δεδομένα και τα προβλήματα και τις ανάγκες που θα προκύψουν καθώς εφαρμόζεται η τεχνολογία», λέει ο κ. Καρκαλέτσης, εξηγώντας ότι η επιστημονική κοινότητα προσπαθεί να σχεδιάσει για κάθε ένα από αυτά τα στάδια. ηθικές και – επί του παρόντος – νομικές αρχές για να επιτευχθεί αυτό που ονομάζεται «ευθυγράμμιση αξίας» ή «ηθική ευθυγράμμιση».
«Η τεχνητή νοημοσύνη είναι σίγουρα μια από τις βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα και η παγκόσμια κοινότητα φαίνεται να το αντιλαμβάνεται. Η εισαγωγή των τεχνολογιών GPT και των εμπορικών τους εφαρμογών, αν και έγινε πολύ γρήγορα και χωρίς κανονιστικό πλαίσιο, τελικά βοήθησε να μεταφερθεί η συζήτηση σε μεγάλη κλίμακα σε δημόσιο διάλογο», προσθέτει, τονίζοντας ότι Η Συμβουλευτική Επιτροπή Τεχνητής Νοημοσύνης αναμένεται να ολοκληρώσει σύντομα τις εργασίες της για την ανάπτυξη εθνικής στρατηγικής.
Βασικοί κανόνες
Με ένα παράδειγμα, ο Δρ. Καρκαλέτσης αναφέρεται στην πρόσφατη γνωμοδότηση της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής και Τεχνοηθικής σχετικά με τη χρήση της πληροφορικής στην υγεία. «Αναφέρεται σε μια σειρά αρχών που πρέπει να διέπουν την ανάπτυξη και χρήση εφαρμογών πληροφορικής, όπως: αρχή της αυτονομίας, το οποίο συνεπάγεται επίσης σεβασμό της ιδιωτικής ζωής, σύμφωνα με το οποίο πρέπει να προστατεύεται η ικανότητα των εμπλεκομένων να λαμβάνουν ελεύθερες και ενημερωμένες αποφάσεις σχετικά με τους όρους χρήσης των εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης. Επίσης αρχή της ασφάλειαςπου σχετίζεται με την αρχή του μη βλάπτω και που απαιτεί ποιοτικό έλεγχο εφαρμογών πληροφορικής από ειδικά εξουσιοδοτημένους φορείς για να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα λάθους» εξηγεί.
Μυστικότητα
Ωστόσο, η ταχεία ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης έχει επισημάνει μια μεγάλη ανησυχία: την παραβίαση των προσωπικών μας δεδομένων και, ως εκ τούτου, του απορρήτου μας. «Η TN χρειάζεται τα προσωπικά μας δεδομένα προκειμένου να πραγματοποιήσει εκπαίδευση και να αλληλεπιδράσει μαζί μας ή για λογαριασμό μας. Για παράδειγμα, οι εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης στην υγεία μπορούν να χρησιμοποιήσουν δεδομένα από τα αρχεία υγείας των πολιτών για να δημιουργήσουν μοντέλα που μπορούν στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν για την πρόβλεψη της μελλοντικής πιθανότητας συγκεκριμένων ασθενειών σε ομάδες ανθρώπων. Ωστόσο, αυτή η κατάσταση μπορεί να επηρεάσει την ασφάλιση και την υγειονομική περίθαλψή τους», εξηγεί ο κ. Καρκαλέτσης και εγείρει ένα τεράστιο αναδυόμενο ηθικό και νομικό ζήτημα.
«Έχουμε το δικαίωμα να παρέμβουμε και να απαιτήσουμε αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο η πληροφορική μπορεί να έχει πρόσβαση και να χρησιμοποιεί τα δεδομένα μας; Και φυσικά είναι και γι' αυτό αναλαμβάνονται σημαντικές πρωτοβουλίες σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο».
Διεπιστημονική προσέγγιση
Λαμβάνοντας υπ 'όψιν ότι Η έρευνα πληροφορικής δεν μπορεί να αγνοήσει τις εγγενείς ηθικές της διαστάσεις, Στο Δημόκριτο έχουν ήδη δημιουργηθεί ερευνητικές ομάδες, στις οποίες συμμετέχουν επιστήμονες από τομείς όπως η φιλοσοφία, το δίκαιο, οι κοινωνικές και πολιτικές επιστήμες.
«Μέσω αυτών αντιμετωπίζουμε έργα όπως»ΕΚΤΕΝΗΣ” (Values Across Space and Time), ένα εμβληματικό ευρωπαϊκό έργο για την ανάδειξη των αξιών μέσω της τεχνολογίας και μιας διαδραστικής έκθεσης”Αιθέριον”, που δημιουργήσαμε στο Ωδείο Αθηνών. Είναι ένας χώρος που σχεδιάζει και υλοποιεί πολιτιστικές εμπειρίες που σχετίζονται με την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, χρησιμοποιώντας τις τελευταίες τεχνολογίες. Επίσης “Αλλαγής«Ενίσχυση της ηθικής στην έρευνα, με ιδιαίτερη έμφαση στην τεχνητή νοημοσύνη και τη βιοτεχνολογία», καταλήγει.