Η κουλτούρα του διχασμού είναι ενσωματωμένη στην ταυτότητα της αριστεράς. Ο 19ος αιώνας είναι γεμάτος διαιρέσεις, χάρη στους οποίους αναδύθηκε η ίδια η σοσιαλιστική διεθνής. Ο σεισμός που προκλήθηκε από την Οκτωβριανή Επανάσταση και τη γέννηση των κομμουνιστικών κομμάτων μετά το 1917 βάθυνε τους διαχωρισμούς και οι συγκρούσεις μεταξύ των τάσεων μερικές φορές γίνονταν αιματηρές. Τα έτη 1956 και 1968 ήταν δύο σημαντικές χρονιές κατά τις οποίες υπήρξαν διεθνείς διχασμοί που προκλήθηκαν από σοβιετικές παρεμβάσεις στην Ουγγαρία και την Τσεχοσλοβακία, αντίστοιχα – ο πρώτος αναφέρει επίσης την τελευταία ταινία του Nani Moretti. Από αυτούς προέκυψε η λεγόμενη Νέα Αριστερά, η οποία απομακρύνθηκε από τα προηγουμένως κραυγαλέα σταλινικά κομμουνιστικά κόμματα. Η δική μας εγχώρια συνεισφορά ήταν η διάσπαση του εξόριστου ΚΚΕ τον Φεβρουάριο του 1968, στη μέση της δικτατορίας, ενώ ο παράνομος μηχανισμός του κόμματος προσπάθησε να οργανώσει αντιστασιακούς πυρήνες. Οι δύο Κεντρικές Επιτροπές, με το διακριτικό πλέον «Εθνικό Κόμμα», θα αποτελούσαν επίσης δύο διακριτούς μεταπολιτικούς πόλους, παρά την ευκαιριακή κοινή τους καταγωγή στις εκλογές του 1974.
Από εκεί και πέρα, οι αποσχίσεις, οι ομαδοποιήσεις και οι διαγραφές ήταν σχεδόν η καθημερινότητα. Από τη μια, αυτός ο σεχταρισμός, σύμφωνα με την αριστερή ορολογία, έγινε τρόπος αναπαραγωγής των αριστερών κομμάτων, αλλά από την άλλη δεν τους επέτρεψε να επιβιώσουν για πολύ. Χαρακτηριστικές ήταν οι νεανικές αποσχίσεις από τον «Εσωτερικό» το 1978 και η διάσπαση από την ΚΝΕ σχεδόν μια δεκαετία αργότερα (στην οποία περιλαμβανόταν και ο τότε φοιτητής της ιατρικής Παύλος Πολάκης). Η περίφημη σύγκρουση μεταξύ του Μετώπου Απελευθέρωσης της Ιουδαίας και του Λαϊκού Μετώπου της Ιουδαίας στη σάτιρα των Monty Python αποτυπώνει τέλεια την ατμόσφαιρα του κανιβαλισμού. Η συγκρότηση του Συνασπισμού το 1989 ήταν φυσικά μια προσπάθεια ενοποίησης ενόψει της επικείμενης κατάρρευσης του «υπαρκτού» σοσιαλισμού, που οδήγησε σε άλλη μια τραυματική διάσπαση με την αποχώρηση του ΚΚΕ το 1991.
Παλιότερα γίνονταν ανάλογοι διαχωρισμοί και «κοψίματα» σε συνέδρια και σε κομματικά γραφεία, τώρα γίνονται εξ αποστάσεως και μέσω Twitter.
Ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ είναι εν μέρει προϊόν τάσεων και στοιχείων που εντάχθηκαν στον Συνασπισμό μετά το 2004. Στην εικοσαετή περίπου διαδρομή του, ο ΣΥΡΙΖΑ γνώρισε μέχρι στιγμής δύο μεγάλες διασπάσεις, που μπορεί να μην είναι και τόσο πολλές για την αριστερά. Το πρώτο ήταν φυσικά η αποχώρηση της πτέρυγας της «ανανέωσης» με επικεφαλής τον Φώτη Κουβέλη το 2010, που οδήγησε στη δημιουργία της ΔΗΜΑΡ, η οποία με τη σειρά της διασπάστηκε μετά την αποχώρηση της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου το 2013. Η δεύτερη διάσπαση έγινε δύο φορές: πολλά χρόνια αργότερα, όταν μετά το δημοψήφισμα, μια ομάδα σκληροπυρηνικών αντιπάλων της μνήμης του Λαφαζάνη σχημάτισαν τη βραχύβια ΛΑΕ. Τώρα φαίνεται ότι μια νέα διάσπαση είναι προ των πυλών, ακόμα και στην κάμερα, με πισώπλατα μαχαιρώματα και συκοφαντίες σε πραγματικό χρόνο και ριάλιτι – κάτι που έθιξε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος με την περίφημη ανάσα του. Παλιότερα γίνονταν ανάλογοι διαχωρισμοί και «κοψίματα» σε συνέδρια και σε κομματικά γραφεία, τώρα γίνονται εξ αποστάσεως και μέσω Twitter.
Το εργοστάσιο Podemos στην Ισπανία που συνδέεται με τον ΣΥΡΙΖΑ επίσης διασπάστηκε πριν από μερικά χρόνια. Η βασική διαφορά είναι ότι η διάσπαση στους Podemos προέκυψε όταν οι δύο ηγέτες διαφώνησαν για τη στρατηγική του κόμματος. Τι πιο κλασικό; Αντιθέτως, τη διάσπαση στον ΣΥΡΙΖΑ προκαλεί ένας πολιτικός αλεξιπτωτιστής που, έστω και χωρίς να είναι μέλος του κόμματος, ανέλαβε ξαφνικά, προκαλώντας σοκ και θαυμασμό στην παλιά φρουρά. Αλλά αντί για ανοικοδόμηση, αυτή η νέα διάσπαση απειλεί να οδηγήσει το πολύπαθο κόμμα σε πλήρη εξαφάνιση.
Ο κ. Κωστής Κορνέτης διδάσκει σύγχρονη ιστορία στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης.