Το 2025 θα ξεκινήσει σε ευνοϊκότερες συνθήκες για την ελληνική οικονομία, καθώς σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, το πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα θα κυμανθεί φέτος γύρω στο 2,5% του ΑΕΠ, έναντι 2,1% του ΑΕΠ οι αρχικές προβλέψεις.
Αυτό θα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη σημαντική βελτίωση της απόδοσης των φορολογικών εσόδων από την τεκμαρτή φορολογία για επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους, τα MyData, τα μέτρα κατά του λαθρεμπορίου και της φοροδιαφυγής, αλλά και από εισπράξεις από την ανατίμηση καυσίμων και τροφίμων. Αυτό το «μαξιλάρι» θα δώσει τη δυνατότητα στον νέο προϋπολογισμό να περιλαμβάνει παρεμβάσεις και ελαφρύνσεις συνολικού ύψους περίπου 880 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της κυβέρνησης. Αυτό θα περιλαμβάνει νέα αύξηση των συντάξεων μαζί με αύξηση του ΑΕΠ και του πληθωρισμού (κόστος περίπου 400 εκατ. ευρώ), μείωση 0,5% στις ασφαλιστικές εισφορές (κόστος 225 εκατ. ευρώ), κατάργηση του φαινομενικού τέλους (κόστος 120 εκατ. ευρώ), και μόνιμη επιστροφή φόρου ΦΠΑ στο αγροτικό λάδι με νέα μέθοδο (εκτιμώμενο κόστος περίπου 100 εκατ. ευρώ), παράταση της αναστολής του ΦΠΑ για νέα κτίρια (κόστος 20 εκατ. ευρώ) και αύξηση του αριθμού των φοιτητικών στεγαστικών επιδομάτων (κόστος 15 εκατ. ευρώ).
Οι προβλέψεις για το πρωτογενές πλεόνασμα αναμένεται να αποτυπωθούν στο Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό και Διαρθρωτικό Πρόγραμμα 2025-2028, το οποίο θα υποβληθεί στις Βρυξέλλες το πρώτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου.
Ωστόσο, ακόμη και αν η ελληνική οικονομία πετύχει σημαντικά κέρδη πάνω από τον στόχο, π.χ. λόγω των εσόδων από τον τουρισμό, αυτά τα πρόσθετα έσοδα δεν θα είναι πλέον διαθέσιμα για σκοπούς κοινωνικής πολιτικής, καθώς οι «περικοπές δαπανών» έχουν προτεραιότητα. Και τα πλεονάσματα θα πάνε στην εξυπηρέτηση του χρέους.
Με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από τον περασμένο Ιούνιο, οι δαπάνες τα επόμενα χρόνια ενδέχεται να αυξηθούν κατά: 3% το 2025, 3,2% το 2026, 3,1% το 2027 και 3% το 2028. Ένα επιπλέον στοιχείο νέο μεσοπρόθεσμο, με βάση Οι οδηγίες της Επιτροπής είναι ότι θα ισχύει αυστηρά μέχρι το 2028, καθώς δεν θα υπάρξει ενημέρωση των υποθέσεων δαπανών, όπως συνέβαινε με το προηγούμενο Πρόγραμμα. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και αν αλλάξουν οι υποθέσεις για το ΑΕΠ και το πλεόνασμα, η καθοδήγηση για τις δαπάνες δεν μπορεί να αλλάξει μέχρι το 2028.
Οι μόνες εξαιρέσεις σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο είναι οι έκτακτες (εφάπαξ) δαπάνες για αποζημίωση για μεγάλες καταστροφές (χωρίς να έχουν καθοριστεί ακόμη κριτήρια), ενώ για τις αμυντικές δαπάνες θα αξιολογηθεί εάν οποιοδήποτε πλεόνασμα δικαιολογείται ή πρέπει να ενεργοποιήσει διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος . Πρέπει να σημειωθεί ότι η Επιτροπή στοχεύει ήδη τη Γαλλία και την Ιταλία για διαδικασίες υπερβολικού ελλείμματος.
Σημειώνεται πάντως ότι με βάση πάντα τον προγραμματισμό του οικονομικού επιτελείου, η νέα πρόωρη αποπληρωμή δανειακών υποχρεώσεων ύψους 8 δισ. ευρώ από το πρώτο μνημόνιο μπαίνει στην «τελική φάση». Το θέμα αναμένεται να τεθεί στην πρώτη συνεδρίαση του Eurogroup τον Σεπτέμβριο και στη συνέχεια να εγκριθεί από τα κοινοβούλια της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Φινλανδίας, της Ολλανδίας, της Αυστρίας και της Σλοβακίας. Παράλληλα, ο ODDIX αναμένεται να υποβάλει αίτηση στον ESM τον ίδιο μήνα για ειδική εξουσιοδότηση ώστε μέρος της εξαγοράς να πραγματοποιηθεί με χρήματα από το «μαξιλάρι» του Αποθεματικού ύψους 15,8 δισ. ευρώ.
Το σχέδιο προβλέπει περαιτέρω πρόωρη αποπληρωμή δόσεων δανείου ύψους 2,645 δισ. ευρώ για κάθε έτος που λήγει το 2026, το 2027 και το 2028 και σε διάστημα τριών ετών για συνολικό ποσό 7,930 δισ. ευρώ. Στόχος αυτής της κίνησης είναι η μείωση του δημόσιου χρέους, τόσο σε ποσοστιαία όσο και σε απόλυτες τιμές, και κατά συνέπεια η μείωση των δαπανών του προϋπολογισμού για τόκους και η απελευθέρωση κεφαλαίων για την ανάπτυξη.
