Η Ελλάδα και η Τουρκία έχουν φτάσει σε ένα σημείο όπου και οι δύο χώρες θα διερευνήσουν όλες τις δυνατότητες για έναρξη διαλόγου για τις θαλάσσιες ζώνες μετά τη συνάντηση Κυριάκου Μητσοτάκη και Ταγίπ Ερντογάν στη Νέα Υόρκη.
Τώρα εισερχόμαστε στην πιο κρίσιμη φάση μιας διαδικασίας που ξεκίνησε πριν από 14 μήνες στο Βίλνιους της Λιθουανίας και τους επόμενους τρεις μήνες θα είναι σαφές εάν οι δύο χώρες θα μπορέσουν να καθίσουν στο τραπέζι του διαλόγου για να επιλύσουν τις θεμελιώδεις διαφορές τους.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές με πλήρη γνώση των όσων ανακοινώθηκαν στη Νέα Υόρκη, ο πιο σημαντικός διορισμός θα είναι αυτός των υπουργών Εξωτερικών στην Αθήνα, πιθανότατα τον Νοέμβριο, κατά τον οποίο θα συζητηθούν οι γενικές αρχές πάνω στις οποίες μπορεί να οικοδομηθεί ο διάλογος. Αυτό σημαίνει πλήρη αναγνώριση του διεθνούς δικαίου, αποδοχή προσφυγής στη Χάγη ή στο Δικαστήριο του Αμβούργου, των οποίων η δικαιοδοσία περιλαμβάνει θαλάσσιες ζώνες.
«Αυτά είναι τα προκαταρκτικά ευρήματα της συζήτησης στα οποία θα πρέπει να συμφωνήσουμε για να ξεκινήσει ένας ουσιαστικός διάλογος», αναφέρουν οι ίδιες πηγές. «Εάν δεν υπάρξει συναίνεση και κοινή βάση για συμφωνία, δεν μπορούμε να προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα», προσθέτουν. Εάν οι υπουργοί Εξωτερικών συμφωνήσουν για το πλαίσιο, οι ηγέτες των δύο χωρών θα δώσουν το πράσινο φως για την έναρξη ουσιαστικού διαλόγου στη Σύνοδο Κορυφής του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας, που θα πραγματοποιηθεί στην Άγκυρα στις αρχές του επόμενου έτους.
Η ελληνική πλευρά ξεκαθαρίζει με κάθε τόνο ότι εάν η Άγκυρα, όπως συνέβαινε στο παρελθόν, βάλει στο τραπέζι θέματα εθνικής κυριαρχίας ή θέσει ζητήματα που δεν αφορούν τις θαλάσσιες ζώνες ή τις κόκκινες γραμμές της Ελλάδας, δεν θα υπάρξει διάλογος. Η διατήρηση ενός επιπέδου καλής επικοινωνίας και κατανόησης μεταξύ των δύο χωρών είναι ζωτικής σημασίας για την όλη προσπάθεια. «Πάντα θα υπάρχουν προβλήματα», είπε διπλωματική πηγή, σημειώνοντας ότι αυτό περίμενε η Αθήνα. Αλλά τώρα υπάρχει επίσης μια «στοιχειώδης πίστη στην πρόληψη κρίσεων», προσθέτει.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης πιστεύει ότι υπάρχει πραγματική πιθανότητα επίλυσης της διαφοράς μεταξύ των δύο χωρών. Όπως σημείωσε από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, «θα πρέπει να είμαστε αρκετά γενναίοι και σοφοί για να αδράξουμε αυτή την ευκαιρία. Αλλά αν πρόκειται να προσπαθήσουμε, και οι δύο πλευρές πρέπει να υιοθετήσουν μια συνεπή προσέγγιση σε κάθε πτυχή της συμπεριφοράς μας».
Ο πρωθυπουργός περιέγραψε τις θετικές πλευρές της ελληνοτουρκικής προσέγγισης, αλλά δεν δίστασε να απαντήσει στον Ερντογάν τα όσα είπε στην ίδια φάση για το Κυπριακό. «Ως Πρωθυπουργός της Ελλάδας, επιβεβαιώνω σήμερα τη δέσμευσή μας για την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Κύπρου και για μια λύση που βασίζεται σε μια Διζωνική Διεξουσιαστική Ομοσπονδία με μία κυριαρχία, μία ιθαγένεια και μία διεθνή προσωπικότητα, σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του ΟΗΕ. Συμβούλιο Ασφαλείας», είπε για τις μόνιμες θέσεις Αθήνα και Λευκωσία και στη συνέχεια τόνισε ότι «η λύση δύο κρατών δεν μπορεί και δεν θα γίνει αποδεκτή. Αυτό απλά δεν είναι λύση».
