Συγγραφέας: Νικήτας Σίμος
Φαίνεται ότι η επιστροφή Τραμπ συνέβαλε στη ραγδαία εξέλιξη των γεγονότων στην ουκρανική σκηνή.
Μετά από μήνες δισταγμού και απροθυμίας, ο Τζο Μπάιντεν έδωσε τους πυραύλους του Κιέβου (Army Tactical Missile Systems) για να χτυπήσουν βαθιά στο ρωσικό έδαφος.
Συστήματα αυτού του τύπου έχουν εμβέλεια έως και 300 χιλιόμετρα και, σύμφωνα με ενημερωμένες πηγές, πιθανότατα θα χρησιμοποιηθούν -τουλάχιστον αρχικά- για να χτυπήσουν την περιφέρεια Kursk στη Ρωσία, όπου τα ουκρανικά στρατεύματα κατέλαβαν μέρος της ρωσικής επικράτειας το καλοκαίρι.
Ο άξονας της Ουάσιγκτον έρχεται μετά την ανάπτυξη χιλιάδων βορειοκορεατικών στρατευμάτων για την υποστήριξη της Μόσχας και μια μαζική σειρά ρωσικών επιθέσεων στην ουκρανική ενεργειακή υποδομή το Σαββατοκύριακο 17/16/17.
Αλλά το πιο σημαντικό, θα περάσουν δύο μήνες μέχρι να επιστρέψει ο Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Είναι γνωστό ότι ο εκλεγμένος πρόεδρος είναι δύσπιστος σχετικά με την περαιτέρω υποστήριξη της Ουκρανίας και έχει υποσχεθεί να τερματίσει γρήγορα τον πόλεμο, χωρίς να διευκρινίζει πώς ακριβώς. Σύμφωνα με διάφορες πηγές κοντά στη δημοκρατική κυβέρνηση, ο πρόεδρος Μπάιντεν θέλει να φέρει το Κίεβο στην καλύτερη δυνατή θέση πριν από τις ειρηνευτικές συνομιλίες που αναμένεται να ηγηθεί ο νέος πρόεδρος μετά την ανάληψη των καθηκόντων του.
Ένα αμφιλεγόμενο τηλεφώνημα
Ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς μετά από κριτική, μεταξύ άλλων, Ο ίδιος ο Volodymyr Zelensky υπερασπίστηκε την απόφασή του να προσκαλέσει τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν για πρώτη φορά μετά από δύο χρόνια.
Ο Σολτς είπε ότι η συνομιλία της περασμένης Παρασκευής ήταν σημαντική για να επαναλάβει στον Πούτιν ότι η Γερμανία, η Ευρώπη και άλλες χώρες δεν θα μειώσουν την υποστήριξή τους στην Ουκρανία.
Ωστόσο, η κίνηση, για την οποία οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι δεν ενημερώθηκαν, προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Πολωνού πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ.
Πέρα από τις αντιπαραθέσεις, εκ πρώτης όψεως η γερμανική πρωτοβουλία δεν φαίνεται να ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένη.
«Η συζήτηση ήταν πολύ λεπτομερής και βοήθησε να δούμε ότι λίγα έχουν αλλάξει στην άποψη του Ρώσου προέδρου για τον πόλεμο και αυτό δεν είναι καλά νέα», είπε στο Βερολίνο.
Ωστόσο, σύμφωνα με το Κρεμλίνο, ο Πούτιν είπε στον συνομιλητή του ότι «δεν θα υπάρξει συμφωνία ειρήνης χωρίς εδαφικές παραχωρήσεις από το Κίεβο».
Αυτό το τηλεφώνημα «ανοίγει το κουτί της Πανδώρας», σχολίασε ο Ζελένσκι. «Αυτό ακριβώς αναζητούσε ο Πούτιν εδώ και πολύ καιρό».
Ωστόσο, είναι μάλλον φυσικό να μην υπήρχαν ιδιαίτερα στοιχεία σε αυτή την ανακοίνωση, η οποία ουσιαστικά έσπασε δύο χρόνια σιωπής.
Ο χρόνος θα δείξει αν και σε ποιο περιεχόμενο θα συνεχιστεί η επικοινωνία Βερολίνου-Μόσχας, καθώς όλα δείχνουν ότι οι επόμενες εκλογές θα γίνουν τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους. Το 2025 θα υπάρξει αλλαγή στην πολιτική ηγεσία στη Γερμανία και ο Τραμπ είναι επί του παρόντος ο πρόεδρος των ΗΠΑ.
Είναι έτοιμη η Ευρώπη για το χειρότερο;
Σύμφωνα με αξιωματούχους της κυβέρνησης Μπάιντεν, η απόφαση να επιτραπεί η χρήση πυραύλων Atacms για να χτυπήσει την Ουκρανία βαθιά στη Ρωσία είναι μια απάντηση στην απόφαση της Μόσχας να χρησιμοποιήσει βορειοκορεατικά στρατεύματα στον πόλεμό της με την Ουκρανία.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπόρεσαν να εμποδίσουν την Ουκρανία να χρησιμοποιήσει σκιώδεις πυραύλους Scalp και Storm, αλλά με μικρότερο βεληνεκές (150–200 km), που παρέχεται από τη Γαλλία και τη Μεγάλη Βρετανία, αντίστοιχα, για να χτυπήσει το ρωσικό έδαφος σε κατάλληλο βάθος. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν πίεσαν τον Μπάιντεν για το θέμα.
Φυσικά, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα οι Ρώσοι να έχουν ήδη μετακινήσει τις δυνάμεις τους στο εσωτερικό, πέρα από το βεληνεκές των δυτικών πυραύλων, παρακάμπτοντας το αμερικανικό κίνημα.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες συνεχίζουν να επιβεβαιώνουν την υποστήριξή τους στην Ουκρανία ενόψει της ρωσικής επιθετικότητας, αλλά σύντομα θα αναγκαστούν να λάβουν δύσκολες αποφάσεις για το πώς θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν τον σύμμαχό τους και να προστατεύουν τη δική τους ασφάλεια.
Δεν έχει νόημα να προτείνουμε ότι ο Τραμπ δεν θα αναστείλει τις προμήθειες όπλων στην Ουκρανία και στη συνέχεια θα συνάψει συμφωνία με τον Πούτιν, ξεπερνώντας τους Ουκρανούς και τους Ευρωπαίους.
«Τίποτα δεν πρέπει να αποφασίζεται στην Ουκρανία χωρίς Ουκρανούς, ούτε στην Ευρώπη χωρίς Ευρωπαίους», εξήγησε για το θέμα αυτό ο Γάλλος πρόεδρος μετά από συνάντηση με τον νέο γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε στο Παρίσι. Ο χρόνος θα δείξει εάν αυτή είναι η συνολική ευρωπαϊκή πρόθεση.
Λίγο αργά
Στο στρατιωτικό μέτωπο, η ευρεία χρήση αμερικανικών, και ίσως και βρετανικών και γαλλικών, πυραύλων θα δώσει στο Κίεβο μεγαλύτερο περιθώριο ελιγμών.
Οι πύραυλοι Shadow-Scalp βρίσκονται στην Ουκρανία από τον Μάρτιο του 2023 και χρησιμοποιούνται, αλλά σε περιορισμένη κλίμακα. Η Γερμανία, ο κατασκευαστής πυραύλων Taurus με βεληνεκές άνω των 250 km, έχει επανειλημμένα αρνηθεί να τους παραδώσει στο Κίεβο.
Ο ουκρανικός στρατός δέχεται επίθεση τόσο στην περιφέρεια Kursk της Ρωσίας, την οποία θέλει να διατηρήσει ως διαπραγματευτικό χαρτί σε περίπτωση διαπραγματεύσεων, όσο και στην ανατολική Ουκρανία.
Ωστόσο, αρκετοί παρατηρητές επισημαίνουν ότι το να επιτραπεί η χρήση πυραύλων Atacms, τους οποίους το Κίεβο διαθέτει σε περιορισμένες ποσότητες, είναι απίθανο να αλλάξει την τακτική ισορροπία στο έδαφος και ότι καθώς πλησιάζει ο χειμώνας, οι επιχειρήσεις και στις δύο πλευρές θα επιβραδυνθούν, ειδικά τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. όταν τα ρωσικά στρατεύματα ελέγχουν περίπου το ένα πέμπτο ολόκληρης της επικράτειας της Ουκρανίας.
Ωστόσο, η απόφαση των ΗΠΑ χαιρετίστηκε στο Κίεβο, αν και οι ουκρανικές αρχές δεν έκρυψαν την απογοήτευσή τους που -αν είχε ληφθεί νωρίτερα- θα μπορούσε να είχε βαθύτερες συνέπειες.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Ζελένσκι αναμένεται να ζητήσει την προμήθεια όπλων που θα επιτρέψουν στη χώρα του να διαπραγματευτεί τον τερματισμό του πολέμου με το Κρεμλίνο από θέση ισχύος κατά τη διάρκεια μιας τηλεδιάσκεψης με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες με την ευκαιρία της χιλιοστής ημέρας από τότε την έναρξη του πολέμου.
Η άφιξη στις Βρυξέλλες την Τρίτη 12 Νοεμβρίου του Antony Blinken, σημερινού επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, αντανακλά ξεκάθαρα τη σοβαρότητα της κατάστασης. Η κυβέρνηση Μπάιντεν και οι Ευρωπαίοι έχουν δύο μήνες για να ενισχύσουν αποφασιστικά την Ουκρανία προτού ο Τραμπ αναλάβει τα καθήκοντά του.
Στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες συζητούν τον πραγματικό αντίκτυπο της απόφασης του Μπάιντεν στην ικανότητα του Κιέβου να αντισταθεί και να αποτρέψει τη ρωσική επιθετικότητα.
Για ορισμένους, η αμερικανική ενίσχυση μπορεί στην πραγματικότητα να είναι «πολύ λίγη, πολύ αργά» και δεν θα μπορέσει να ανατρέψει το ρεύμα της σύγκρουσης.
Ωστόσο, είναι σαφές ότι ο Μπάιντεν ήθελε να ενισχύσει την πολιτική κληρονομιά της κυβέρνησής του για υποστήριξη προς το Κίεβο και να στείλει ένα πολιτικό μήνυμα στην Ευρώπη ενόψει της συνάντησης των υπουργών Εξωτερικών που θα πραγματοποιηθεί (19/11) στις Βρυξέλλες.
Να σημειωθεί, ωστόσο, ότι αν και η δυτική υποστήριξη είναι επιφυλακτική και πολύ αργή από την πλευρά της Ουκρανίας, ξεπερνά σταδιακά όλες τις κόκκινες γραμμές που χαράσσει το Κρεμλίνο.
Ο χρόνος θα δείξει εάν ο Τραμπ θα ενισχύσει ή θα αποδυναμώσει αυτό το μήνυμα και σε ποιο βαθμό η Ρωσία θα είναι διατεθειμένη να το δεχτεί.
* Ο Νικήτας Σίμος είναι οικονομολόγος και γεωπολιτικός αναλυτής
