Η Προεδρία της Δημοκρατίας είναι ίσως ο βασικός λόγος για τον πάγο που καλύπτει τις σχέσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη με τους πρώην πρωθυπουργούς Κώστα Καραμανλή και Αντώνη Σαμαρά, λένε σοβαρές πηγές. Ο Σαμαράς είναι πεπεισμένος ότι με τη διαγραφή του πλήρωσε τη δημόσια πρόταση μεταφοράς Καραμανλή στο Προεδρικό Μέγαρο. Ωστόσο, κάποιοι υποστηρίζουν ότι τόσο ο Σαμαράς όσο και ο Καραμανλής είχαν και έχουν την ίδια επιθυμία να γίνουν πρόεδρος (ακόμα κι αν το αρνούνται πεισματικά). Μετά τα πρόσφατα γεγονότα, το ενδεχόμενο να γίνει πρόεδρος ο Σαμαράς, το οποίο ποτέ δεν συζητήθηκε θετικά στο Μέγαρο Μαξίμου, είναι πλέον ανύπαρκτο. Ωστόσο, η διαγραφή του εν δυνάμει αυξάνει τις πιθανότητες εκλογής δεξιού πολιτικού. Αν υποθέσουμε ότι ο Μητσοτάκης αποδέχεται την ανάγκη να ενθρονίσει τη δεξιά ως πρόεδρο για να καθαριστεί η Νέα Δημοκρατία από το υπερβολικό «ταλέντο» με τη βοήθεια του μεταρρυθμιστικού Κέντρου, τότε γιατί να μην επιλέξουμε το ισχυρότερο αντίδοτο; Γιατί, αναρωτιούνται ορισμένοι Νεοδημοκράτες, να μην αμβλύνει την έντονη αντιπάθειά του προς τον Καραμανλή;
Αυτή η απροθυμία προκύπτει κυρίως από τους φόβους του Πρωθυπουργού ότι η πιθανή εκλογή Καραμανλή μπορεί να οδηγήσει τον δημόσιο διάλογο να υποχωρήσει στον καταμερισμό των ευθυνών για την οικονομική κρίση. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που οι πιθανότητες συμβίωσης Μητσοτάκη και Καραμανλή (παρόμοια με την κατάσταση του πατέρα του Μητσοτάκη και του θείου του Καραμανλή το 1990) είναι μάλλον ελάχιστες. Με αυτή τη λογική, η προεδρία Καραμανλή είναι σχεδόν εξίσου προβληματική με αυτή του Γιώργου Παπανδρέου. Και οι δύο στρέφουν τις σκέψεις τους προς επώδυνες στιγμές και όχι προς το μέλλον.
Λίστα ατόμων
Στις μυστικές ποιοτικές και ποσοτικές μετρήσεις που πραγματοποιούνταν μέχρι πρότινος για λογαριασμό του Μεγάρου Μαξίμου δεν ήταν ο Καραμανλής, αλλά ο Νίκος Δένδιας και ο Κώστας Τασούλας. Ανάμεσά τους όμως ήταν και στελέχη της κεντροαριστεράς, όπως ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Ποιος θα είναι «ευτυχισμένος»; Ένα από τα παραπάνω, ή «απόρρητο έγγραφο» που κρύβει στο μανίκι του ο πρωθυπουργός;
Κάθε Πρωθυπουργός γνωρίζει ότι η εκλογή του Προέδρου συμβολίζει το ύφος και τον χαρακτήρα της κυβέρνησής του τα επόμενα χρόνια, παρόλο που το αξίωμα του Προέδρου στερείται εκτελεστικής εξουσίας. Σε αυτό το πλαίσιο, υπάρχουν σήμερα δύο σχολές σκέψης. Η πρώτη προϋποθέτει ότι ο Μητσοτάκης πρέπει να επιλέξει πρόσωπο από την κυβερνητική παράταξη, επιστρέφοντας στην αρχική μεταπολίτευση (1975-1995), όταν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Πολωνίας προερχόταν από τον πολιτικό χώρο της κυβέρνησης που τον εξέλεξε (Κωνσταντίνος Τσάτσος , 1975, σ. Κωνσταντίνος Καραμανλής, 1980 , Χρήστος Σαργετάκης, 1985, διορθωτικό Καραμανλής, 1990).
Η δεύτερη σχολή είναι της άποψης ότι πρέπει να συνεχιστεί η παράδοση μετά το 1995, σύμφωνα με την οποία η κυβέρνηση εκλέγει πρόσωπο που συνδέεται με την παράταξη της αντιπολίτευσης, επιτυγχάνοντας έτσι διακομματική συναίνεση και ευρεία πλειοψηφία στην κατάλληλη κοινοβουλευτική ψήφο (Κωστής Στεφανόπουλος, 1995 , Κάρολος Παπούλιας, 2005, Προκόπιος Παυλόπουλος, 2015, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, 2020).
Αξιόπιστες πληροφορίες δείχνουν ότι ο παλμός της ελληνικής κοινωνίας που άκουσε ο Πρωθυπουργός δείχνει ότι ο Νίκος Δένδιας κυριάρχησε στο χώρο της κεντροδεξιάς και ο Ευάγγελος Βενιζέλος στον χώρο της κεντροαριστεράς. Πολλοί αναρωτιούνται αν ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Νίκος Ανδρουλάκης θα προσπαθήσουν να κάνουν έκπληξη ο ένας τον άλλον. Για παράδειγμα, μπορεί κανείς να βιάσει μια πρόταση που το άλλο κόμμα δεν θα μπορούσε να καταψηφίσει χωρίς να διακινδυνεύσει την κοινή γνώμη.
Ο Ανδρουλάκης θα μπορούσε, για παράδειγμα, να προτείνει παράταση της θητείας της Κατερίνας Σακελλαροπούλου, προωθώντας το αίσθημα καθήκοντος, τη θεσμική και κρατική σεμνότητα, αλλά και το θάρρος να υποστηρίξει τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις μεταρρυθμιστικές ιδέες. Ένα πιθανό «όχι» από τον Πρωθυπουργό θα ισοδυναμούσε με εγκατάλειψη του συμβολισμού της πρώτης τετραετίας. Ωστόσο, ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ λέει στους συνομιλητές του ότι σκοπεύει να ανοίξει τις προεκλογές μόνο τον Ιανουάριο.
Πρότυπο και κίνδυνος
Από την άλλη, ο Μητσοτάκης θα μπορούσε να αιφνιδιάσει τον Ανδρουλάκη με μια κεντροαριστερή πρόταση. Δεν ανησυχούν για τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ. Υποθέτουν ότι ο πρωθυπουργός θα επιλέξει έναν δεξιό πρόεδρο. Υπάρχουν όμως και εκείνοι που υποψιάζονται ότι θα αγνοήσει τη βαθιά ψυχή της δεξιάς και, κόντρα σε κάθε ενδεχόμενο, προτείνει παράταση της θητείας της κ. Σακελλαροπούλου. Απαντώντας στο «νιέτ» της πατριωτικής δεξιάς προς την κ. Σακελλαροπούλου, ο Μητσοτάκης μάλλον θα απαντήσει ότι δεν δέχεται εκβιασμούς. Τουλάχιστον αυτό λένε όσοι γνωρίζουν τον τρόπο σκέψης του. Επιπλέον, οι κίνδυνοι θα είναι σημαντικοί. Ελάχιστοι βουλευτές της ΝΔ εκτιμάται ότι τολμούν να ξεχωρίσουν.
Αξιόπιστες πληροφορίες δείχνουν ότι ο παλμός της ελληνικής κοινωνίας που άκουσε ο Πρωθυπουργός δείχνει ότι ο Νίκος Δένδιας κυριάρχησε στο χώρο της κεντροδεξιάς και ο Ευάγγελος Βενιζέλος στον χώρο της κεντροαριστεράς.
Από την άλλη, πολλοί επιμένουν ότι η στροφή δεξιά στο Προεδρικό Μέγαρο θα ωφελήσει τη ΝΔ. Το σενάριο του Δένδια φαίνεται να έρχεται σε αντίθεση με την επίμονη απροθυμία του.
Το μεγαλύτερο «πλεονέκτημα» του Δένδια θα ήταν ότι αφού περνούσε το κατώφλι της προεδρίας, θα αποχωρούσε από την κούρσα διαδοχής της Νέας Δημοκρατίας. Αυτή θα ήταν η δεύτερη εξάλειψη του βελούδινου δελφινιού μετά την οικειοθελή «χρυσή εξορία» του Απόστολου Τζιτζικώστα στις Βρυξέλλες.
Ο δεύτερος δεξιός που συζητήθηκε είναι ο Κώστας Τασούλας. Εκλέχθηκε Πρόεδρος της Βουλής τρεις φορές -μία το 2019 και δύο το 2023- με μεγάλη πλειοψηφία, ενώ είναι και έμπιστος του Πρωθυπουργού. Ο Τασούλας, ο πολιτικός γιος του Μπενιαμίν Αβέροφ, κατάγεται από τα δεξιά, αλλά ταυτόχρονα η ευγλωττία, η μόρφωση και το χιούμορ του τον κάνουν να αρέσει στην κεντροαριστερά.
Η αγάπη του για τους συμβολισμούς και την ποίηση, σε συνδυασμό με τον ανοιχτό πατριωτισμό με τον οποίο εμφυσά τις ομιλίες του, τον κάνουν καλά προετοιμασμένο για την αγγαρεία ενός ρόλου πίσω από τους «μεγάλους και ψηλούς» τοίχους της προεδρίας. Άλλωστε, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι ουσιαστικά αρχηγός του κράτους. Πάνω απ' όλα δεν θα βασανίσει τον Μητσοτάκη με δονκιχωτικά αστεία. Σε επίπεδο δημοτικότητας, μπορεί να μην έχει την έγκριση του Δένδια (με τον οποίο ήταν συνυποψήφιος στην ψηφοφορία για το νόμο ΔΑΠ το 1980), αλλά κινείται σε καλό επίπεδο.
Από την προεδρική εξίσωση δεν μπορούν να εξαιρεθούν οι πρώην μεταβατικοί πρωθυπουργοί Παναγιώτης Πικραμένος και Ιωάννης Σαρμάς, ενώ ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας είναι ακόμη υπό συζήτηση. Και οι τρεις είναι προσωπικότητες με κύρος και σοβαρότητα, που προκαλούν σεβασμό από ένα ευρύτερο κοινό. Θυμίζουμε επίσης ότι το 2020 συζητήθηκε το όνομα της δημοφιλής καθηγήτριας ιστορίας του ΕΚΠΑ, Μαρίας Ευθυμίου, σεβαστή σε όλα τα πολιτικά επίπεδα.
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος θα ήταν ένας πολύ ενδιαφέρων πρόεδρος. Η προεδρία Βενιζέλου θα ήταν το αποκορύφωμα ενός δυναμικού πολιτικού ταξιδιού. Ωστόσο, η ποικιλόμορφη ιδιοσυγκρασία του θα γίνεται όλο και πιο δυναμική. Οι μηνιαίες επαφές Βενιζέλου – Μητσοτάκη στο Προεδρικό Μέγαρο θα είχαν περισσότερη πολιτική σημασία από ό,τι θα ήθελε ο πρωθυπουργός.
Το ΠΑΣΟΚ θα μπορούσε να προτείνει πρώτα τον Βενιζέλο, αλλά ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης δεν θα ήθελε το όνομά του να χρησιμοποιείται μόνο στο πλαίσιο ενός πολιτικού παιχνιδιού. Ιδανικά, θα ήθελε να προταθεί από κοινού από ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, αλλά μάλλον αγνοεί στωικά το γεγονός ότι η Ιστορία είναι απίθανο να κανονίσει συνάντηση μαζί του στο Παλάτι κάτω από την ελαιογραφία του Γάλλου ζωγράφου Ζορζ Σκοτ του Κωνσταντίνου Α' έφιππος στην Ήπειρο το 1913 (ευρήματα βρίσκονται στον πρώτο όροφο).
Το μακρινό 2020
Η αποτυχία παράτασης της θητείας της Κατερίνας Σακελλαροπούλου εκθέτει τον Μητσοτάκη σε κριτική ότι αποσύρεται από τις προτάσεις για το 2020, όταν με τη συγκεκριμένη επιλογή έκανε διπλό άνοιγμα στη γυναίκα και στο μεταρρυθμιστικό Κέντρο. Υπάρχουν «παίκτες» σήμερα, όπως ο Αλέξης Τσίπρας, που δυσκολεύεται να πιστέψει ότι ο Μητσοτάκης, που κέρδισε δύο εθνικές εκλογές πέρυσι (και τις φετινές ευρωεκλογές), θα σπαταλήσει την πιο συμβολική πρωτοβουλία της δεύτερης τετραετίας του. γίνεται όμηρος των «σκληροπυρηνικών» βουλευτών. Λένε ότι δεν μπορεί να εξαπατηθεί και να πιστέψει ότι η πρωτοκαθεδρία της ΝΔ απειλείται περισσότερο από τη Δεξιά παρά από το Κέντρο.
Ως εκ τούτου, θεωρούν πιο πιθανό, αν η κυρία Σακελλαροπούλου δεν τολμήσει να επανεκλεγεί, να επιλέξει άλλη προσωπικότητα που συμβολικά θα είναι φυσική συνέχεια (και όχι ακύρωση) του σημερινού Προέδρου. Το ιδανικό πρόσωπο -σύμφωνα με τους σκεπτικιστές- θα μπορούσε να είναι η Μαρία Δαμανάκη. Λίγες φιγούρες συμβολίζουν τόσο πιστά τις διάφορες φάσεις και εκδοχές της μεταπολίτευσης – την ωρίμανση της ιδεολογίας, τη θέση της γυναίκας και τις έννοιες της Ευρώπης που εξελίσσονται στο πέρασμα του χρόνου. Είναι επίσης γνωστό ότι ο Πρωθυπουργός θεωρούνταν ως υποψήφιος πρόεδρος και το 2020, αλλά νικήτρια ήταν η άγνωστη τότε στο κοινό Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, κυρία Σακελλαροπούλου.
Συνοψίζοντας, άλλοι υποστηρίζουν έναν δεξιό πρόεδρο, άλλοι λένε ότι «ο Μητσοτάκης θα μας εκπλήξει» με την επιμονή του να προσφύγει στο Κέντρο. Ο Πρωθυπουργός αναμένεται να λάβει οριστικές αποφάσεις για τις διακοπές των Χριστουγέννων -προφανώς κατά τη διάρκεια διαλογισμού στο Όρος- οι οποίες θα δημοσιοποιηθούν τον Ιανουάριο. Συνέχεια επί σκηνής.
Οι περιπέτειες των προεδρικών εκλογών
Από το 1975, με την έναρξη ισχύος του νέου Συντάγματος, μέχρι το 1990, κάθε κυβερνών κόμμα πρότεινε στο ανώτατο κρατικό αξίωμα ένα πρόσωπο που ανήκε σε παράταξη ή προερχόταν από τον ίδιο ιδεολογικό χώρο. Από το 1995, έχει καθιερωθεί η συνήθεια η κυβερνητική πλειοψηφία να προτείνει άτομα εκτός αυτής προκειμένου να επιτύχει την εκλογή τους με ευρεία συναίνεση.
________________________________________________________________________________
Φωτογραφία μέσα: Η εικόνα της ευρωζώνης αποτυπώνεται στον καθρέφτη του Προεδρικού Μεγάρου, που περιμένει τον επόμενο «κατακτητή» του. Ο πρωθυπουργός θα ανοίξει τα χαρτιά του τον Ιανουάριο και μέχρι τότε όλα τα ενδεχόμενα φαίνονται ανοιχτά. Θα κάνει ξανά πρόταση γάμου στην Κατερίνα Σακελλαροπούλου; Αριστερή προσωπικότητα της ΝΔ; Ή θα καταφύγει στο τανκ του κόμματός του; [ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ / ΘΟΔΩΡΗΣ ΜΑΝΩΛΟΠΟΥΛΟΣ]
