Νέες ψηφιακές αφηγήσεις που δημιουργήθηκαν από Εβραϊκό Μουσείο στην Ελλάδα μέσα από τη μνήμη ανοίγουν παράθυρα στο μέλλον. Υπάρχουν 12 ιστορίες, διάρκειας 10-15 λεπτών η καθεμία, που συνθέτουν ένα οπτικοακουστικό ταξίδι στον δρόμο του ελληνικού εβραϊσμού, σηματοδοτώντας τον δρόμο της εξωστρέφειας. Βασισμένο στην πολυετή εμπειρία του Εβραϊκού Μουσείου σε διαδραστικές παρουσιάσεις, νέες μουσειολογικές προσεγγίσεις και καινοτόμα προγράμματα, το νέο υλικό, το οποίο είναι πλέον διαθέσιμο σε όλους στην ιστοσελίδα του μουσείου, είναι «μια πλούσια συλλογή μικρών και μεγάλων ιστοριών που προέρχονται από έρευνα, συνεντεύξεις , εκπαιδευτικά προγράμματα, μαρτυρίες, δημοσιεύσεις και κυρίως μέσα από κυκλικές θεματικές εκθέσεις τα τελευταία 26 χρόνια.
Αυτό το «σπάνιο αποθετήριο μουσείων» ήταν η πηγή των «Ιστοριών για το παρόν και το μέλλον». Πολλές πληροφορίες, συναισθήματα, ερεθίσματα: όνομα “Γιουσουρούμ«, για παράδειγμα, το να ανήκεις σε μια παλιά οικογένεια εμπόρων, έχει γίνει συνώνυμο με τη λειτουργία του παζαριού γύρω από την πλατεία Αβησσυνίας στην Αθήνα από τις αρχές του 20ού αιώνα. Οι Γιουσουρούμ, μια μακροχρόνια παρουσία στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ήρθαν στην Αθήνα τη δεκαετία του 1860 και στο σπίτι τους στην οδό Ερμού παρακάτω στεγαζόταν η πρώτη συναγωγή στην Αθήνα. Οι δραστηριότητες της οικογένειας Yusurum εξαπλώθηκαν στους εμπορικούς δρόμους, γνωστούς ως «Εβραϊκούς δρόμους», συμπεριλαμβανομένου του εμπορίου υφασμάτων και της καινοτομίας στην αγορά μεταχειρισμένων.
Καλειδοσκοπική εμφάνιση
Υπάρχουν πολλές ιστορίες: Η Ζάκυνθος, που έσωσε ολόκληρο τον εβραϊκό πληθυσμό της. παλιές συναγωγές, προφορικές μαρτυρίες, νέα γενιά, σχολεία, αρχειακός πολιτισμός, πρόσωπα, φωνές… Κάθε πόλη με τη δική της ιστορία. Τουλάχιστον σε αυτό το στάδιο, η απόκτηση ενός ολοκληρωμένου απολογισμού ήταν ουσιαστικά αδύνατη, αλλά οι 12 ταινίες του Κώστα Αυγέρη προσφέρουν μια καλειδοσκοπική άποψη, ενώ παράλληλα ανοίγουν βαθιά το μονοπάτι των Ελλήνων Εβραίων μέσα από την παράδοση, το τραύμα και την προοπτική.
«Στο μεγαλύτερο μέρος, συνδύασα μοντέρνα αισθητικά στοιχεία με πιο κλασικά στοιχεία», λέει ο Κώστας Αυγέρης, σκηνοθέτης 12 ταινιών που παρουσιάζει το Εβραϊκό Μουσείο.
«Προσπάθησα να προσεγγίσω αυτές τις ιστορίες με μια ανανεωτική ματιά στα σοβαρά και ευαίσθητα ζητήματα των Ελλήνων Εβραίων, συνδυάζοντας κυρίως στοιχεία μοντέρνας αισθητικής με πιο κλασικά στοιχεία», λέει ο σκηνοθέτης. Κώστας Αυγέρης.
Και μάλιστα. Αυτές οι ιστορίες γεμίζουν το οπτικό μας πεδίο με μοναδικά πλάνα από μέρη και εξυψώνουν τις αφηγήσεις με φυσικότητα και εύκολο παλμό. «Ο αγώνας με την πληροφόρηση και την ακρίβεια των λέξεων, με σεβασμό στην ουσία, αλλά και στην ευαισθησία του κάθε ανθρώπου, κατά καιρούς έμοιαζε με άσκηση ισορροπίας». λέει ο φιλόλογος Νίκος Βέργαδοςμέλος μιας πολυμελούς ομάδας εργασίας. «Χάρη σε αυτή τη δημιουργία, μπόρεσα να μάθω πολλά θέματα από την τοπική και κοινωνική ιστορία των εβραϊκών κοινοτήτων, καθώς και συγκλονιστικές ιστορίες από το Ολοκαύτωμα. Η επαφή μου με το πολύτιμο Αρχείο Προφορικής Ιστορίας του Εβραϊκού Μουσείου στην Ελλάδα θα μου μείνει αξέχαστη. Αλλά και στιγμές όπως ο εορτασμός του Γιομ Κιπούρ στη συναγωγή των Ιωαννίνων ή στο σπάνιο εβραϊκό νεκροταφείο στη Χαλκίδα, μια από τις παλαιότερες εβραϊκές κοινότητες σε όλη την Ευρώπη.
Ή Ζανέτ Μπαττίνουο διευθυντής του Εβραϊκού Μουσείου, εμψυχωτής όλων των καινοτομιών (όπως ο Πρόεδρος Μίκης Μοδιάνο), πιστεύει ότι χάρη σε αυτήν την πρωτοβουλία «η οποία ευνοεί και υποστηρίζει τη διαδραστική χρήση επιλεγμένων εγγράφων και ιστορικών αφηγήσεων από τις συλλογές και τα αρχεία του μουσείου, θα αυξήσει την ικανότητα και δυνατότητα του Εβραϊκού Μουσείου στην Ελλάδα να μεταδώσει αποτελεσματικά το έγκαιρο μήνυμά του στο ενδιαφερόμενο κοινό σε όλο τον κόσμο». Μια ομάδα ανθρώπων συνέβαλε στο αποτέλεσμα που έχουμε. Από την οργάνωση της παράστασης (Αννίτα Μορντεχάη) στη φωνή της αφηγήτριας Ναταλίας Αμπραβανέλ και τη μουσική του Μίνωα Μάτσα, που συνέβαλαν στη δημιουργία του κατάλληλου ψυχικού υποστρώματος.
Τα πρόσωπα και οι φωνές των ανθρώπων που μοιράζονται πληροφορίες, αναμνήσεις, εμπειρίες και σκέψεις παραμένουν στη μνήμη. Η ανθρωπογεωγραφία του Έλληνα Εβραϊσμού διαχρονικά είναι ένα έργο σε εξέλιξη.
