10 βιβλία για το Πολυτεχνείο και τη Χούντα

Ο τρόπος που οι Έλληνες συγγραφείς απάντησαν στο καθεστώς των Συνταγματαρχών, του οποίου η κατάρρευση ξεκίνησε με την κορύφωση της Εξέγερσης του Πολυτεχνείου στις 17 Νοεμβρίου 1973, έχει τη δική του ιστορία.

«Βλέπω μπροστά μου την άβυσσο όπου μας οδηγεί η καταπίεση που κάλυψε αυτό το μέρος. Αυτή η ανωμαλία πρέπει να τελειώσει», είπε στις 28 Μαρτίου 1969 ο Γιώργος Σεφέρης.

Μετά (με διαφορά λιγότερο από ένα μήνα) ήρθε η πολιτική αποκήρυξη των Δεκαοκτώ: «Η ελεύθερη πνευματική ζωή δεν μπορεί να υπάρξει όσο υπάρχει λογοκρισία». Το 1970 θα εκδόσουν τον αντιδικτατορικό τόμο «Δεκαοχτώ Κείμενα» με το εξώφυλλο του σημερινού πολυδιαβασμένου σεφερικού ποιήματος «Οι γάτες του Άη Νικολή». Δύο χρόνια αργότερα κυκλοφόρησαν τα «Νέα Κειμένα» και τα «Νέα Κειμένα 2» και από το 1971 άρχισαν να βγαίνουν λογοτεχνικά περιοδικά με ξεκάθαρο αντιστασιακό πνεύμα, όπως το «Τραμ» και η «Διαγώνιος» στη Θεσσαλονίκη, η «Δοκιμασία» στα Γιάννενα ή « Συνέχεια» και «Σημειώσεις» στην Αθήνα.

Τι έγινε όμως με τις επιμέρους ερμηνείες και ανταποκρίσεις των συγγραφέων; Όσο μένουμε στα χρονικά όρια της χούντας, η πεζογραφία θα προσπαθεί να την προσεγγίσει με δύο τρόπους: ο ένας είναι η πολιτική αλληγορία, ο άλλος η άμεση γραφή.