Νέα στοιχεία για τη μακροζωία στην Ικαρία – Γιατί οι κάτοικοι δεν πάσχουν από Αλτσχάιμερ και Πάρκινσον

Το έγγραφο, που είδε το φως της δημοσιότητας πριν από λίγο καιρό και αφορά τις πέντε περιοχές της Γης με το μεγαλύτερο μέσο προσδόκιμο ζωής, έφερε για άλλη μια φορά στο προσκήνιο τη μεγάλη «πρωτεύουσα» της ελληνικής διατροφής και μακροζωίας, που ορίζεται με μια λέξη : Ικαρία.

Το ντοκιμαντέρ «Live to 100: Secrets of the Blue Zones» αναζητά τα μυστικά της μακροζωίας στην Ικαρία μας, καθώς και σε άλλα τέσσερα μέρη του πλανήτη. Οι μπλε ζώνες είναι περιοχές του κόσμου που πιστεύεται ότι έχουν μεγαλύτερο από τον κανονικό αριθμό ανθρώπων και των οποίων το προσδόκιμο ζωής είναι πολύ μεγαλύτερο από το μέσο όρο.

Οι επιστήμονες Gianni Paes και Michel Poulin επισκέφτηκαν πέντε «μπλε ζώνες» που είναι η Οκινάουα στην Ιαπωνία, η Σαρδηνία στην Ιταλία, η χερσόνησος Nicoya στην Κόστα Ρίκα, η Loma Linda στην Καλιφόρνια στις ΗΠΑ και η Ικαρία στην Ελλάδα και κατέγραψαν τα χαρακτηριστικά της ζωής των κατοίκων αυτών. περιοχές σε μια προσπάθεια «ξεκλειδώματος» μυστικών μακροζωίας.

Ειδικά για την Ικαρία, είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτική η νέα έρευνα για το γιατί οι κάτοικοι του νησιού ζουν περισσότερο. Μάλιστα, συνδέουν την ανυπαρξία νευροεκφυλιστικών ασθενειών όπως το Αλτσχάιμερ και το Πάρκινσον με τη δίαιτα Ίκαρος.

Το Dnews μίλησε με τον Έλληνα γιατρό διατροφής και γενετικής Δημήτρη Πέππα, ο οποίος πέρασε δύο χρόνια στην Ικαρία κάνοντας το διδακτορικό του, μελετώντας τη συσχέτιση μεταξύ διατροφής και μακροζωίας των νησιωτών.

«Πήγα στην Ικαρία για να μελετήσω τη διατροφή των κατοίκων, γιατί κατά βάση είναι ο τρόπος ζωής που καθορίζει το προσδόκιμο ζωής και την υγεία και όχι τα γονίδια, όπως έχει δείξει πρόσφατη έρευνα», μας λέει ο Πέππας.

Ειδικά για την έρευνα που έκανε στο νησί, ο κ. Πέππας λέει:

«Η γενετική μας ταυτότητα επηρεάζει όλες τις πτυχές της ζωής, αλλά σε ποιο βαθμό; Εξαρτάται από τον παράγοντα που εξετάζουμε. Για παράδειγμα, το ύψος επηρεάζεται από το 85% των γονιδίων μας, το βάρος επηρεάζεται από 45 έως 50%, και η επίδραση των γονιδίων στη μακροζωία είναι μικρότερη από 25%. Η υγεία και το προσδόκιμο ζωής είναι απλά στο χέρι μας, καθώς η επιρροή των γονιδίων είναι 25% και ο τρόπος ζωής 75%.

Όταν πήγα στην Ικαρία, γίνονταν ήδη προοπτικές μελέτες, για παράδειγμα από τον κ. Στεφανάδη, καθηγητή καρδιολογίας. Λάβαμε υπόψη τις αρχές που χρησιμοποιεί ο Ίκαρος και είδαμε τις διαφορές μεταξύ των μακροθρεπτικών συστατικών της δίαιτας Icarus, σε σύγκριση με τη μεσογειακή και τη vegan δίαιτα. Είδαμε λοιπόν ότι διαφορετικές διατροφικές αναλογίες παράγουν διαφορετικά αποτελέσματα στους δείκτες υγείας».

Μελέτη των διατροφικών συνηθειών των κατοίκων της Ικαρίας, σύμφωνα με τον κ. Πέππα, έδειξε ότι:

-Ποτέ δεν τρώγονταν επεξεργασμένα τρόφιμα στην Ικαρία. Και αν συγκρίνουμε αυτή τη δίαιτα με τη δυτική, μπορούμε να δούμε τεράστιες διαφορές. Δεν τρώει πολύ κόκκινο κρέας, δηλαδή μηδέν με 4 φορές το μήνα, σε σύγκριση με τον δυτικό τύπο που καταναλώνει υπερβολικά κόκκινο κρέας.

-Τα καλά λιπαρά, δηλαδή το ελαιόλαδο και οι ξηροί καρποί, καταναλώνονται σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό, ενώ οι υδατάνθρακες σε μικρότερο βαθμό σε σύγκριση με τη μεσογειακή διατροφή.

-Οι κάτοικοι τρώνε πολλά ψάρια και λαχανικά. Τα όσπρια αποτελούν επίσης τη βάση της διατροφής τους.

Μία από τις σημαντικότερες διατροφικές συνήθειες των Ικαριωτών, όπως μας λέει ο κ. Πέππας, είναι η διαλείπουσα νηστεία, την οποία ασκούν από το βράδυ μέχρι το επόμενο πρωί.

«Αυτό σημαίνει ότι νήστευαν για αρκετές ώρες από το δείπνο μέχρι το πρωινό. Το πρωί, μετά το ξύπνημα, δεν έφαγαν αμέσως πλούσιο πρωινό, αλλά πρώτα έκαναν κάποιες μικρές δουλειές στο αγρόκτημα και μετά από 2-3 ώρες έφαγαν πρωινό. Αυτή η διαλείπουσα νηστεία διαρκεί περίπου 12 ώρες», λέει ο κ. Πέππας.

Αναφερόμενος στις τελευταίες έρευνες για τη μακροζωία των κατοίκων της Ικαρίας, ο κ. Πέππας εφιστά την προσοχή στη σχέση της διατροφής με τις συνήθειες των κατοίκων, καθώς και στη χαμηλή συχνότητα εμφάνισης του Αλτσχάιμερ και του Πάρκινσον.

«Οι νευροεκφυλιστικές ασθένειες συνδέονται με την υγεία του εντέρου και το μικροβίωμα, το οποίο είναι τα βακτήρια που έχουμε στο σώμα μας, ειδικά στο έντερο μας. Με αυτόν τον τρόπο, ανακαλύφθηκε ένα μονοπάτι που συνδέει το έντερο με τον εγκέφαλο, επηρεάζοντας έτσι τις νευροεκφυλιστικές ασθένειες».

Έτσι, σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, η υγεία του εγκεφάλου εξαρτάται σε κάποιο βαθμό από την υγεία του εντέρου ενός ατόμου. Κάτι που δίνει μεγαλύτερη σημασία στις διατροφικές συνήθειες των Ικαριωτών.

Ένα άλλο πολύ «δυνατό φάρμακο» για τη μακροζωία είναι η κοινωνική ζωή των ανθρώπων, ιδιαίτερα στα γηρατειά. Με άλλα λόγια, οι μεγάλοι άνδρες δεν αφήνονται στην τύχη τους. Ειδικά για αυτό ο κ. Πέππας αναφέρει: «Είναι πολύ σημαντικό όλοι οι άνθρωποι να διατηρούν στενές σχέσεις με τους γείτονές τους. Γιατί ο εγκέφαλος είναι ένα όργανο που καταναλώνει το 20% των θερμίδων παρόλο που ζυγίζει το 2% του ανθρώπινου σώματος. Οι πληροφορίες πρέπει πάντα να μεταφέρονται στον εγκέφαλο, γι’ αυτό και η απομόνωση των ανθρώπων που ζουν στις πόλεις έχει αρνητικό αντίκτυπο στη λειτουργία του εγκεφάλου, αλλά και στην ψυχική υγεία. Στην περίπτωση της νόσου του Αλτσχάιμερ, αυτός είναι επίσης ένας ισχυρός παράγοντας που παίζει μεγάλο ρόλο.

Το επόμενο βήμα για τον κ. Πέππα είναι μια άλλη μεγάλη μελέτη, που αυτή τη φορά επικεντρώνεται στην ψυχική υγεία και την αντιμετώπιση του στρες σε σχέση με τις διατροφικές συνήθειες.

Ζητήσαμε από τον κ. Πέππα μερικές χρήσιμες διατροφικές συμβουλές. Και η απάντησή του «έδειξε» την «Ικαριακή δίαιτα», τη διατροφή των Ικαριωτών, την οποία μελετούσε εδώ και χρόνια. Γι’ αυτό μας συμβουλεύει:

– Όχι υπερβολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος και φυσικά υπερβολική κατανάλωση καθώς το κρέας περιέχει κορεσμένα λιπαρά που επηρεάζουν αρνητικά την υγεία

-Η διατροφή πρέπει να βασίζεται σε φρούτα, λαχανικά και όσπρια, γιατί βοηθά στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος.

-Μια διαλειμματική δίαιτα διάρκειας 12 ωρών, από το βράδυ έως το πρωί, είναι ευεργετική για την υγεία και τον κιρκάδιο ρυθμό του ανθρώπου, το βιολογικό μας ρολόι. Μέσω του κιρκάδιου ρυθμού και του μηχανισμού της αυτοφαγίας, τα κατεστραμμένα κυτταρικά στοιχεία φεύγουν από το σώμα και οδηγούμαστε στην ανανέωση των κυτταρικών δομών.