«Αυτή η πόλη είναι όμορφη και μοναδική και ενδιαφέρουσα, αλλά είναι μια ομιλητική πόλη». Με εξέπληξε το μαρκάρισμα των καλεσμένων της απο την Αθηνα καθώς περπατούσαμε στους κεντρικούς δρόμους. Του ζήτησα να μου εξηγήσει τι εννοούσε. «Υπάρχει οπτικός θόρυβος στην πόλη», είπε. «Δεν αφήνει τα μάτια του να μείνουν, ήρεμος και σκεπτικός. Λίγες επιφάνειες είναι απαλλαγμένες από αυτούς τους κραδασμούς. Σηκώσαμε το βλέμμα μέχρι το ύψος των πινακίδων του καταστήματος και είδαμε λωρίδες ψεκασμού ανάμεσα στα κλιματιστικά, τα καλώδια και τα εμπορεύματα στο πεζοδρόμιο, ανάμεσα στα καθίσματα στα τραπέζια, στις μοτοσυκλέτες και στα κοντάρια κάθε είδους.
Ήξερα ότι η εικόνα δεν αντιπροσώπευε όλη την Αθήνα, αλλά ήταν εκεί μπροστά μας – και πώς θα μπορούσε κανείς να το αρνηθεί;
Ευτυχώς ήταν μια ηλιόλουστη μέρα και το φως της Αθήνας έκανε τα μαγικά του. Πορεία στις 3 Σεπτεμβρίου, φτάσαμε στην πλατεία Βικτωρίας. Όταν υμνούσαμε ένα διάσημο ανθοπωλείο εκεί στα φανάρια της οδού Hayden, τα μάτια μας στράφηκαν στην ταμπέλα που είχαν στήσει οι αρχές της Αθήνας για τον ναύαρχο Heyden. Εντάσσεται στο εξαιρετικό πρόγραμμα «Περπατώντας με τους Φιλέλληνες» που ξεκίνησε με αφορμή τα 200 χρόνια σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, την ΑΜΚΕ Αιγαίας και τη σύμπραξη ιστορικών. Σταματήσαμε για λίγο για να διαβάσουμε μια πλακέτα με τη βιογραφία του Ολλανδού ναυάρχου Longinus van Heyden (1772-1850), διοικητή της ρωσικής ναυτικής μοίρας στη Μεσόγειο. Το 1827 πήρε μέρος στη μάχη του Ναβαρίνου. Μου θύμισε ένα ωραίο γραμματόσημο του 1977.
Η πινακίδα είναι καλά σχεδιασμένη και ευανάγνωστη. Μακάρι να υπήρχε συνέχεια ή τουλάχιστον να βρεθεί τρόπος να βάλω ωραίες πλάκες στις επιφάνειες των τοίχων και για άλλες θεματικές ενότητες. Φυσικά καλλιεργούν συγγένεια με τον τόπο και την Ιστορία. Αλλά για τι είδους τοίχους μιλάμε;
Δυστυχώς, αναγκάστηκα να μείνω σιωπηλός μπροστά στη σημαντική, παρατεταμένη, σιωπηλή προσοχή του ξένου επισκέπτη στη γωνία του Hayden και της 3ης Σεπτεμβρίου. Διαβάσαμε και διαβάσαμε την πινακίδα, αλλά τα μάτια μας πιάστηκαν από την «οπτική φλυαρία». Σπίτια προς ενοικίαση, αρτιμελείς και ΑΜΕΑ και κάθε είδους αυτοκόλλητα, αφίσες και διαφημίσεις για ιδιαίτερα μαθήματα δημιούργησαν το περιβάλλον που περιέβαλλε τον ναύαρχο Χέιντεν. Ήταν μια σύνθεση του νεοαθηναϊκού πολιτισμού. Πολιτισμός κάθε μέρα.
Συνεχίσαμε έχοντας κατά νου τη σκιά του Χέιντεν, αλλά δυστυχώς το «γύρω γύρω» είχε περισσότερη δύναμη. Αυτό το «γύρω» δεν μας άφησε, γιατί το συναντούσαμε συνεχώς σε διαφορετικές εκδοχές σε κάθε βήμα καθώς πλησιάζαμε στην Ομόνοια. Ο συνοδοιπόρος μου φαινόταν –λίγο, λίγο– να διασκεδάζει με τον αστικό εξωτισμό της Αθήνας, αλλά ήξερα ότι σε δύο μέρες θα βρισκόταν σε μια πόλη χωρίς την εξωτική αυθαιρεσία που για μένα ήταν μια αναγκαστική καθημερινή πραγματικότητα.
Κουνήσαμε νοερά καταφατικά τη σκιά του Χέιντεν και την αφήσαμε να διαλυθεί.