Ο πληθωρισμός στην Τουρκία έφτασε το 65% τον Δεκέμβριο. Η Άγκυρα υπόσχεται μειώσεις ενώ ετοιμάζεται να μοιράσει προεκλογικά δώρα πολλών δισεκατομμυρίων.
Οι περισσότεροι Τούρκοι έχουν δυσκολίες. Αυτό φαίνεται και στα σούπερ μάρκετ, που έχουν πλέον εγκαταστήσει αντικλεπτικά συστήματα σε προϊόντα όπως βούτυρο, οδοντόκρεμα, ελαιόλαδο και παιδικές τροφές. Πριν από λίγους μήνες, ο γραφίστας Mahir Akogun σχεδίασε ένα αυτοκόλλητο για να διαμαρτυρηθεί για τις αυξήσεις των τιμών.
Κάτω από τη φωτογραφία του Τούρκου προέδρου έγραψε: «Είναι πολύ ακριβό το προϊόν; Ευχαρίστησε τον Ερντογάν». Λίγες μέρες αργότερα, ο δημιουργός του αυτοκόλλητου συνελήφθη και κατηγορήθηκε. Αργότερα όμως αθωώθηκε στο δικαστήριο.
Ο πληθωρισμός στην Τουρκία έφτασε πρόσφατα στο 65% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος και θεωρείται πιθανό να συνεχίσει την ανοδική του πορεία την επόμενη περίοδο. Αιτία για το άλμα του πληθωρισμού είναι η οικονομική πολιτική του προέδρου Ερντογάν, ο οποίος επιδιώκει πάση θυσία τα χαμηλά επιτόκια. Έτσι, ο πληθωρισμός ξεπέρασε το φράγμα του 85% τον Οκτώβριο του 2021. Μετά τις εκλογές του Μαΐου 2023 και τις αλλαγές στην ηγεσία του Υπουργείου Οικονομίας και της Κεντρικής Τράπεζας, το βασικό επιτόκιο αυξήθηκε σημαντικά και σήμερα ανέρχεται στο 42,40%.
«Πεινάω, πεινάνε τα παιδιά μου, χρωστάω»
Ακριβότερες οι παιδικές τροφές λόγω του πληθωρισμού
Η στέγαση έχει γίνει απρόσιτη για πολλούς Τούρκους. Τον Νοέμβριο του 2023, οι τιμές σε όλη τη χώρα ήταν κατά μέσο όρο 86,5% υψηλότερες από το προηγούμενο έτος. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία διεθνούς οργανισμού, τα ενοίκια αυξήθηκαν περισσότερο στην Τουρκία το τελευταίο τρίμηνο του 2023 από ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα του ΟΟΣΑ. Δεδομένου ότι οι αυξήσεις ενοικίων περιορίζονται νομικά στο 25%, πολλοί ιδιοκτήτες προσπαθούν να απαλλαγούν από τους ενοικιαστές το συντομότερο δυνατό. Λέγεται ότι το τελευταίο διάστημα τα δικαστήρια έχουν πλημμυρίσει από υποθέσεις έξωσης.
Ο Errol Gunes πουλά τσάντες σε λαϊκές αγορές έξι ημέρες την εβδομάδα. «Είμαστε από τις χαμηλότερες κατηγορίες στην Τουρκία. Δυσκολευόμαστε και οι πλούσιοι διασκεδάζουν. Κανείς όμως δεν έχει το θάρρος να το πει. Όποιος τολμήσει σύντομα θα φυλακιστεί», λέει ένας 50χρονος Κούρδος, πατέρας δύο παιδιών. Προσπαθώ να τα βγάλω πέρα με δέκα πιστωτικές κάρτες. Τα χρέη του ανέρχονται σε 200.000 τουρκικές λίρες ή περίπου 6.000 ευρώ. Όλοι κάνουν το ίδιο πράγμα, λέει.
Στα τέλη Δεκεμβρίου, χρέη έκαναν τον 42χρονο πατέρα τεσσάρων παιδιών να πέσει από τον τρίτο όροφο ενός εμπορικού κέντρου στην Κωνσταντινούπολη. Κρεμασμένος στο περβάζι, φώναξε: «Πεινάω, πεινάνε τα παιδιά μου, χρωστάω». Ο άνδρας επέζησε με σοβαρά τραύματα.
Χρειάζεται μακροπρόθεσμη οικονομική πολιτική
Ο πρόεδρος Ερντογάν φαίνεται ανίκανος να εφαρμόσει πολιτικές λιτότητας
«Οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι, οι φτωχοί γίνονται φτωχότεροι», λέει ο οικονομολόγος Seref Oguz.
Σε έρευνες, οι ερωτηθέντες λένε ότι πέφτουν για ύπνο πεινασμένοι και πολλοί 70χρονοι αναγκάζονται να εργαστούν επειδή η σύνταξή τους δεν αρκεί για να επιβιώσουν. Ο Τούρκος οικονομολόγος δεν πιστεύει τις προβλέψεις της κυβέρνησης ότι ο πληθωρισμός θα πέσει στο 34% μέχρι το τέλος του 2024. Αμφιβάλλει αν η Άγκυρα θα έχει την αντοχή να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό μακροπρόθεσμα.
«Για να μειωθεί ο πληθωρισμός μακροπρόθεσμα, θα πρέπει αναπόφευκτα να εφαρμοστούν σκληρές οικονομικές πολιτικές. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση πρέπει να εγκαταλείψει τη λαϊκιστική ρητορική εφαρμόζοντας ένα πρόγραμμα αυστηρών μέτρων λιτότητας μέσω περικοπών στις δημόσιες δαπάνες».
Πέρυσι, ωστόσο, η κυβέρνηση του Ερντογάν μοίρασε επανειλημμένα δώρα δισεκατομμυρίων δολαρίων στους ψηφοφόρους ενόψει των βουλευτικών και προεδρικών εκλογών. Οι παρατηρητές θεωρούν δεδομένο ότι ο Τούρκος πρόεδρος θα κάνει το ίδιο πριν από τις τοπικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τις 31 Μαρτίου. Θα σκάψει και πάλι βαθιά σε δημόσιους πόρους για να ανακτήσει την Κωνσταντινούπολη, την πολυπληθέστερη πόλη της χώρας.
Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος
