Μετατόπιση του πολεμικού «γκρεμού» λόγω της εμπλοκής της Χεζμπολάχ στον πόλεμο με το Ισραήλ και αντιστροφή του δημοσιονομικού «ρεύματος»
«Αρκετά με τον πόλεμο στον Λίβανο, επιλέγουμε την ειρήνη», δήλωσε ο μεταβατικός πρωθυπουργός της χώρας, Νατζίμπ Μικάτι, λίγο πριν από μια σημαντική κυβερνητική συνεδρίαση που πραγματοποιήθηκε στη Βηρυτό την Τετάρτη.
«Ο χρόνος είναι ουσιαστικός», προειδοποίησε, καλώντας για «πενταήμερη ανθρωπιστική εκεχειρία» στη Λωρίδα της Γάζας.
«Είναι απαραίτητο», τόνισε, «να διεξαχθούν διεθνείς συνομιλίες που θα διασφαλίσουν την ανταλλαγή αιχμαλώτων και μια διαρκή εκεχειρία».
Ανακοίνωσε ότι είναι επιθυμητό να «φθάσουμε σε συμφωνία για τους όρους ειρήνης στην περιοχή».
Δεν ήταν τυχαίο ότι οι δηλώσεις του Μικάτι ήρθαν πριν από την πολυαναμενόμενη ομιλία του ηγέτη της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα, την πρώτη του από την έναρξη του πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς.
Καθώς η στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ κατά της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας συνεχίζεται για την τέταρτη εβδομάδα της και βαρύνει τους Παλαιστίνιους αμάχους, οι φόβοι για επέκταση του πολέμου στη Μέση Ανατολή αυξάνονται.
Όλα τα βλέμματα πλέον στρέφονται με αγωνία στα σύνορα Ισραήλ-Λιβάνου, όπου οι εντάσεις μεταξύ του ισραηλινού στρατού και της Χεζμπολάχ αυξάνονται σταδιακά.
Με το πολιτικό της σκέλος να ελέγχει -μαζί με τους συμμάχους της- το κοινοβούλιο της Βηρυτού και ένα στρατιωτικό σκέλος με οπλοστάσιο μεγαλύτερο από τον στρατό του Λιβάνου, η σιιτική οργάνωση που υποστηρίζεται από το Ιράν έχει ένα εικονικό «πεπόνι και μαχαίρι» στη χώρα.
«Προς το παρόν, η Χεζμπολάχ έχει διαχειριστεί την κατάσταση ορθολογικά και σοφά και οι κανόνες του παιχνιδιού έχουν παραμείνει περιορισμένοι σε ορισμένα όρια», τόνισε στο πρακτορείο μια μέρα. AFP προσωρινός πρωθυπουργός Μικάτη με περιορισμένες εξουσίες.
«Ο λιβανέζικος λαός δεν θέλει να συμμετάσχει σε κανένα πόλεμο, θέλει σταθερότητα», τόνισε για την χρεοκοπημένη και ουσιαστικά πολιτικά «ακέφαλη» χώρα του.
Ωστόσο, παραδέχτηκε ότι η κατάσταση ήταν ρευστή και «δεν μπορώ να σας καθησυχάσω»…
⚡????????Η Χεζμπολάχ κυκλοφόρησε ένα νέο προπαγανδιστικό βίντεο που υποδηλώνει ότι ο Νασταλάχ μπορεί να κάνει μια σημαντική ανακοίνωση στις 3 Νοεμβρίου στις 3 μ.μ., όταν θα μιλήσει pic.twitter.com/lIu3UhyPWG
— 404 Intel (@404Intel) 31 Οκτωβρίου 2023
«Στην άκρη του γκρεμού»
Ο Λίβανος έχει ήδη βιώσει 15 χρόνια αιματηρού εμφυλίου πολέμου (1975-1990).
Γνώρισε δύο ισραηλινές εισβολές (1978, 1982) και υπέμεινε 22 χρόνια ισραηλινής κατοχής του νότιου Λιβάνου (1982-1990).
Το 2006, γνώρισε επίσης έναν βίαιο πόλεμο 34 ημερών, επίσης με το Ισραήλ.
Βυθίζεται στον «γκρεμό» της χρεοκοπίας εδώ και τέσσερα χρόνια, μετά από χρόνια κακοδιαχείρισης και διαφθοράς από την πολιτική και οικονομική ελίτ της χώρας.
Εν μέσω θρησκευτικών και πολιτικών διαφορών, βρίσκεται σε πολιτική παράλυση εδώ και μήνες, με προσωρινή κυβέρνηση, χωρίς εκλεγμένο πρόεδρο και ουσιαστικά χωρίς διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας.
Αν και πολλοί Λιβανέζοι γιόρτασαν την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, αρκετά θέλουν πραγματικά η χρεοκοπημένη χώρα τους να μπει σε νέο πόλεμο με το Ισραήλ.
Θα ανάψει το «φυτίλι» της καθολικής ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή.
Το Τελ Αβίβ έχει ήδη προειδοποιήσει τον Λίβανο για μια ολοκληρωτική «καταστροφή».
Περισσότεροι από 60 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί σε περιορισμένες και ελεγχόμενες μέχρι στιγμής συγκρούσεις μεταξύ της Χεζμπολάχ και του ισραηλινού στρατού στον Λίβανο.
Η συντριπτική τους πλειοψηφία είναι μαχητές μιας σιιτικής οργάνωσης που το Ισραήλ και ορισμένες δυτικές χώρες χαρακτηρίζουν τρομοκρατική.
Το Ισραήλ έχει μέχρι στιγμής ανακοινώσει ότι πέντε άνθρωποι έχουν σκοτωθεί στην πλευρά του στα βόρεια σύνορα, συμπεριλαμβανομένων τριών στρατιωτών σε ανταλλαγή πυροβολισμών με έναν ένοπλο της Χεζμπολάχ που είχε περάσει στο ισραηλινό έδαφος.
Την ίδια στιγμή, χιλιάδες άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί και στις δύο πλευρές των συνόρων, καθορίζοντας ουσιαστικά τη μία “Μπλε γραμμή” ΟΗΕ μεταξύ δύο χωρών που τεχνικά βρίσκονται σε πόλεμο για δεκαετίες.
Παρά τις πολυμερείς, καταστροφικές συνέπειες της παράτασης της σύγκρουσης, λίγο περισσότεροι από 9.000 Λιβανέζοι – συμπεριλαμβανομένης μιας μεγάλης διασποράς – υπέγραψαν διαδικτυακή προσφυγή κατά της εμπλοκής του Λιβάνου στον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς.
Πλάνα από συγκέντρωση υποστηρικτών της Χαμάς στη Βηρυτό
Μια χώρα γεμάτη πολυπλοκότητα
Ήδη στις 22 Οκτωβρίου, η προσωρινή κυβέρνηση της Βηρυτού ανακοίνωσε ότι ετοίμαζε σχέδιο έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση που ο πόλεμος έφτανε στο λιβανέζικο έδαφος.
Τα μέτρα περιελάμβαναν την εξασφάλιση βασικών υποδομών, όπως το αεροδρόμιο της Βηρυτού – το μοναδικό της χώρας – λιμάνια και μεγάλους δρόμους, που βομβαρδίστηκαν ανελέητα από το Ισραήλ κατά τη διάρκεια του πολέμου του 2006.
Ωστόσο, τα σημερινά εθνικά αποθέματα τροφίμων, καυσίμων και φαρμάκων θα διαρκέσουν μόνο δύο έως τρεις μήνες.
Σε μια χώρα που εξαρτάται σχεδόν εξ ολοκλήρου από εισαγωγές τροφίμων, καυσίμων και φαρμάκων – 70-80% δια θαλάσσης – η γεωπολιτική αστάθεια έχει επηρεάσει περαιτέρω το θαλάσσιο εμπόριο μέσω του λιμανιού της Βηρυτού.
Εν τω μεταξύ, τα σιλό του παραμένουν κατεστραμμένα μετά από μια φονική έκρηξη το 2020, επιδεινώνοντας την επισιτιστική ανασφάλεια.
Ακόμη και πριν από τη νέα κρίση στη Μέση Ανατολή, ο πληθωρισμός των τροφίμων στον Λίβανο παρέμεινε περίπου 350% το πρώτο τρίμηνο του έτους, ενώ το 80% του πληθυσμού ζει σε συνθήκες φτώχειας.
Τώρα το ΔΝΤ και οι αναλυτές προειδοποιούν ότι ένας νέος πόλεμος με το Ισραήλ θα αποσταθεροποιήσει και θα προκαλέσει σοβαρό πλήγμα στην κατεστραμμένη οικονομία της χώρας που κάποτε ονομαζόταν «Ελβετία της Μέσης Ανατολής».
Η ζωή στον Λίβανο φαίνεται να έχει σχεδόν σταματήσει.
Η οικονομία δείχνει ανησυχητικά σημάδια επιδείνωσης εν μέσω της συνεχιζόμενης σύγκρουσης στη Γάζα και των εχθροπραξιών κατά μήκος των συνόρων με το Ισραήλ, σύμφωνα με το Εμπορικό, Βιομηχανικό και Γεωργικό Επιμελητήριο της Βηρυτού.
Ο κλάδος των εστιατορίων υποχωρεί κατά 80%.
Η πληρότητα των ξενοδοχείων είναι αυτή τη στιγμή περίπου 10%.
Ο τουρισμός, που παράγει το 20% του ΑΕΠ, έχει καταρρεύσει.
Πρόσφατα, ο αριθμός των αφίξεων στο αεροδρόμιο της Βηρυτού μειώθηκε κατά 33%.
Με τη σειρά του, ο αριθμός των αναχωρήσεων αυξήθηκε κατά 28%, καθώς η μία μετά την άλλη, κυρίως δυτικές χώρες, προέτρεπαν τους πολίτες τους να εγκαταλείψουν τον Λίβανο όσο οι πτήσεις ήταν ακόμη διαθέσιμες.
Από την κινητοποίηση του ισραηλινού στρατού κοντά στα σύνορα με τον Λίβανο
Υγρό τοπίο
Η οικονομική και πολιτική παράλυση, ωστόσο, δεν είναι η μόνη εντυπωσιακή διαφορά στον Λίβανο μεταξύ του προηγούμενου πολέμου με το Ισραήλ και του τρέχοντος πολέμου.
Σήμερα, το γεωπολιτικό τοπίο έχει αλλάξει δραματικά.
Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια του πολέμου του 2006, παρά τον βομβαρδισμό του αεροδρομίου της Βηρυτού από τις ισραηλινές δυνάμεις, ο εθνικός αερομεταφορέας του Λιβάνου Middle East Airlines συνέχισε να πετάει από τη Δαμασκό, μεταφέροντας αγαθά και ανθρώπους.
Ωστόσο, οι συχνές αεροπορικές επιθέσεις του Ισραήλ στο συριακό έδαφος, ακόμη και στο αεροδρόμιο της Δαμασκού, φαίνεται ότι έκοψαν αυτή τη διαδρομή.
Επίσης το 2006, οι σουνιτικές αραβικές μοναρχίες του Περσικού Κόλπου πλημμύρισαν τον Λίβανο με πετροδολάρια για την μεταπολεμική ανασυγκρότησή του, κινώντας ταυτόχρονα τα «κορδόνια» της εξουσίας στη Βηρυτό.
Τώρα, όμως, έκλεισαν αυτές τις «κάνουλες» στην περίοδο της προσέγγισης με το Ισραήλ από τη μια και της αυξανόμενης πολιτικής επιρροής της σιιτικής Χεζμπολάχ στον Λίβανο από την άλλη.
Σε αντίθεση με τότε, το τραπεζικό σύστημα του Λιβάνου έχει πλέον καταρρεύσει.
Τώρα το μόνο στον ορίζοντα της Βηρυτού είναι το δάνειο των 3 δισ. δολαρίων που συμφωνήθηκε από το ΔΝΤ, το οποίο δεν έχει ακόμη εκταμιευθεί λόγω της έλλειψης δραστικών μεταρρυθμίσεων στη χώρα.
Κάτι που, σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, δημιουργεί πρόσθετα διλήμματα για τον διττό ρόλο της Χεζμπολάχ -πολιτικό και στρατιωτικό- μεταξύ ενός νέου πολέμου με το Ισραήλ, μιας άλλης ημέρας στον Λίβανο και των πραγματικών δυνατοτήτων του Ιράν όσον αφορά την οικονομική υποστήριξη.
«Αν δεν υπάρξει ανασυγκρότηση, σίγουρα θα υπάρξει πολιτικό κόστος για την οργάνωση» στον Λίβανο, τονίζει χαρακτηριστικά το πρακτορείο. Reuters αναλυτής Mohannad Haj Ali από το Middle East Center στο think tank Carnegie.
«Θα μεγαλωθούν από ανθρώπους [του Λιβάνου] ερωτήσεις», εξηγεί, «και θα υπάρξει διάχυτος θυμός».
