Σήμερα, οι BRICS είναι μια ομάδα χωρών που αντιπροσωπεύουν το 45% του παγκόσμιου πληθυσμού και το 35% της παγκόσμιας οικονομίας.
Το τελικό ανακοινωθέν 43 σελίδων καλύπτει τα πάντα, από γεωπολιτικά ζητήματα μέχρι ναρκωτικά, την αντιμετώπιση μελλοντικών πανδημιών και τεχνητής νοημοσύνης, ακόμη και την προστασία των μεγάλων γατών, αλλά ορισμένα σημαντικά θέματα δεν έχουν λεπτομέρειες. Μεταξύ άλλων, προτείνεται ότι έχει σημειωθεί μικρή πρόοδος προς τη δημιουργία ενός εναλλακτικού συστήματος πληρωμών, το οποίο ορισμένες χώρες ελπίζουν ότι θα βοηθήσει το εμπόριο μεταξύ των μελών των BRICS. Το δολάριο δεν αναφέρεται καθόλου.
«Συμφωνούμε να συζητήσουμε και να διερευνήσουμε τη σκοπιμότητα εφαρμογής μιας ανεξάρτητης, διασυνοριακής δομής BRICS Clear, μια πρωτοβουλία που θα συμπληρώσει την υφιστάμενη δομή των χρηματοπιστωτικών αγορών» και «αναθέτουμε στους υπουργούς Οικονομικών και στους κεντρικούς τραπεζίτες να συνεχίσουν να διερευνούν το ζήτημα των τοπικών νομίσματα, τρόπους πληρωμής και πλατφόρμες και ενημερώστε μας στην επόμενη συνεδρία.
Η δήλωση χρησιμοποίησε σκληρή γλώσσα για τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή, καλώντας για κατάπαυση του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας και τη Δυτική Όχθη και καταδικάζοντας τις ισραηλινές «επιθέσεις σε ανθρωπιστικές επιχειρήσεις, εγκαταστάσεις, προσωπικό και σημεία διανομής» βοήθειας. Οι ηγέτες καλούν επίσης το Ισραήλ να «παύσει αμέσως» τις επιθέσεις κατά των δυνάμεων του ΟΗΕ στον Λίβανο (UNIFIL) και να σεβαστεί την εδαφική ακεραιότητα της χώρας.
Η Ουκρανία αναφέρεται μόνο μία φορά. «Υπενθυμίζουμε τις εθνικές μας θέσεις σχετικά με την κατάσταση μέσα και γύρω από την Ουκρανία, που εκφράστηκαν σε κατάλληλα φόρουμ. Σημειώνουμε με εκτίμηση τις κατάλληλες προτάσεις για μεσολάβηση και θετική παρέμβαση με στόχο την ειρηνική επίλυση της σύγκρουσης μέσω διαλόγου και διπλωματίας».
Το ακρωνύμιο BRIC επινοήθηκε το 2001 από τον τότε επικεφαλής οικονομολόγο της Goldman Sachs Jim O'Neill σε μια ερευνητική εργασία σχετικά με τις τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης της Βραζιλίας (Β), της Ρωσίας (R), της Ινδίας (I) και της Κίνας (C). Οι ηγέτες είπαν ότι θα ήθελαν να επεκτείνουν τον όμιλο, αλλά δεν ήταν σίγουροι αν θα συνεχίσει να αναπτύσσεται. Ο Πούτιν είπε ότι περισσότερες από 30 χώρες έχουν εκφράσει ενδιαφέρον να ενταχθούν στην ομάδα, αλλά είναι σημαντικό να επιτευχθεί μια ισορροπία.
Οι ηγέτες ζήτησαν επίσης μεγαλύτερη συμμετοχή των χωρών του Νότου στη διεθνή λήψη αποφάσεων στο μέλλον.
Καλεί για ειρήνη
Νωρίτερα στη σύνοδο, υπήρξαν αλλεπάλληλες εκκλήσεις για ειρηνευτικές συνομιλίες στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν να λέει ότι βλέπει «θετικά» τις προτάσεις διαμεσολάβησης που υπέβαλαν οι εταίροι του.
Για την Ουκρανία, οι θέσεις της Μόσχας και του Κιέβου φαίνονται πλέον ασυμβίβαστες και ο αγώνας κατά της τρέλας και οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις είναι μόνο υποθετικές, 32 μήνες μετά τη ρωσική εισβολή. Όσον αφορά τη Μέση Ανατολή, ο πόλεμος που ξεκίνησε στη Λωρίδα της Γάζας μετά την επίθεση της Χαμάς στο ισραηλινό έδαφος στις 7 Οκτωβρίου 2023, έχει πλέον εξαπλωθεί στον Λίβανο, όπου ο ισραηλινός στρατός εντείνει τις επιχειρήσεις του κατά της Χεζμπολάχ.
«Πρέπει να αποφύγουμε την κλιμάκωση» στην Ουκρανία και «να εργαστούμε μαζί» για την αποκατάσταση της ειρήνης στη Μέση Ανατολή, δήλωσε ο πρόεδρος της Βραζιλίας Λουίς Ιγνάσιο Λούλα ντα Σίλβα, ο οποίος παρενέβη στη σύνοδο κορυφής μέσω βιντεοκλήσης. «Τώρα που αντιμετωπίζουμε δύο πολέμους που θα μπορούσαν να είναι παγκόσμιοι, είναι εξαιρετικά σημαντικό να αποκαταστήσουμε την ικανότητά μας να εργαστούμε μαζί για έναν κοινό σκοπό», πρόσθεσε.
Ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ αναφέρθηκε σε τρεις βασικές αρχές: να μην επεκταθεί η εμπόλεμη ζώνη στην Ουκρανία, να μην κλιμακωθούν οι συγκρούσεις και να μην προκληθούν από τη μία ή την άλλη πλευρά.
Χθες, ο Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι διαβεβαίωσε ότι βρίσκεται σε επαφή τόσο με τη Μόσχα όσο και με το Κίεβο και εξέφρασε την υποστήριξή του σε όλες τις προσπάθειες για την αποκατάσταση της ειρήνης και της σταθερότητας.
«Πολλές χώρες εκφράζουν την προθυμία τους να συμμετάσχουν πιο ενεργά στη διαδικασία διευθέτησης, εκφράζοντας την ετοιμότητά τους να αναλάβουν το ρόλο του μεσολαβητή, κάτι που αξιολογείται θετικά από τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν», δήλωσε ο εκπρόσωπός του Ντμίτρι Πεσκόφ.
«Καλώ όλα τα μέλη της σημαντικής ομάδας BRICS να χρησιμοποιήσουν όλες τις συλλογικές και ατομικές τους δυνατότητες για να τερματίσουν τον πόλεμο στη Γάζα και τον Λίβανο», δήλωσε ο Ιρανός πρόεδρος Μασούντ Πεζεσκιάν.
Το Ιράν κατηγορείται από τη Δύση ότι παρέχει στη Ρωσία drones και πυραύλους μικρού βεληνεκούς. Η Κίνα είναι ο κύριος υποστηρικτής του Βλαντιμίρ Πούτιν προς τη Δύση, ενώ η Ινδία επικρίνεται για την αγορά μεγάλων ποσοτήτων ρωσικού πετρελαίου μετά το 2022. Ο Λούλα επικρίθηκε επίσης έντονα από την Ουκρανία και τη Δύση για την καταδίκη της εισβολής της Ρωσίας το 2022, αλλά λέγοντας ότι η ευθύνη για τον πόλεμο είναι κοινή.
Σύμφωνα με το Κρεμλίνο, αύριο, Πέμπτη, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες θα συναντηθεί με τον Πούτιν. Αυτή θα είναι η πρώτη του επίσκεψη στη Ρωσία από τον Απρίλιο του 2022. Ένας από τους εκπροσώπους του, ο Farhan Haq, είπε ότι ο Γενικός Γραμματέας θα επαναλάβει τις γνωστές του θέσεις για τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις προϋποθέσεις για μια δίκαιη ειρήνη, με βάση τις αποφάσεις του Συμβουλίου Υπουργών των Ηνωμένων Εθνών και το διεθνές δίκαιο. Ωστόσο, το Κίεβο σχολίασε ότι η απόφαση του Γκουτέρες να πάει στο Καζάν ήταν μια «κακή επιλογή» και ο υπουργός Εξωτερικών της Εσθονίας Μάρκους Τσάτσκνα είπε ότι η επίσκεψη ήταν «μια ξεκάθαρη νίκη για την προπαγάνδα του καθεστώτος Πούτιν».
