Καθώς η Ευρώπη αγωνίζεται με τα χαμηλά ποσοστά γεννήσεων που απειλούν τη μακροπρόθεσμη οικονομική ευημερία, η Ελλάδα είναι ένα τέλειο παράδειγμα του πόσο δύσκολο θα είναι να αντιστραφεί αυτή η τάση, γράφει το Reuters σε ειδικό άρθρο
Καθώς η Ευρώπη αγωνίζεται με τα χαμηλά ποσοστά γεννήσεων που απειλούν τη μακροπρόθεσμη οικονομική ευημερία, η Ελλάδα είναι ένα τέλειο παράδειγμα του πόσο δύσκολο θα είναι να αντιστραφεί αυτή η τάση, γράφει το Reuters σε ειδικό άρθρο
Ο λοχίας Χρήστος Γιαννακίδης σχεδίαζε να κάνει δεύτερο παιδί όταν η κρίση χρέους της Ελλάδας χτύπησε την περασμένη δεκαετία, επιβαρύνοντας τα οικονομικά του και διαψεύδοντας τις ελπίδες του να κάνει οικογένεια. Ένα από τα παιδιά λέει ότι είναι αρκετά ακριβό, ειδικά το κόστος μεταφοράς στην απομακρυσμένη βορειοανατολική Ελλάδα, όπου ο αριθμός των παιδιών έχει μειωθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια.
Τα περισσότερα απογεύματα, παίρνει τον 13χρονο Νικόλα 50 χιλιόμετρα μακριά για να παίξει ποδόσφαιρο με μερικά άλλα παιδιά σκορπισμένα στη γειτονιά. Αν χρειάζεται παιδίατρο, ακόμα παραπέρα. «Για να κάνεις οικογένεια αυτές τις μέρες, πρέπει να είσαι ήρωας». – είπε στο περιθώριο μιας πρόσφατης ποδοσφαιρικής προπόνησης. «Για να κάνεις δεύτερο παιδί, πρέπει να ρέουν περισσότερα χρήματα στο σπίτι».
Τόσο μεγάλη μέρος της Ευρώπης παλεύει με την πτώση του ποσοστού γεννήσεων που οι ειδικοί λένε ότι απειλούν τη μακροπρόθεσμη οικονομική ευημερία, η Ελλάδα είναι ένα τέλειο παράδειγμα του πόσο δύσκολο θα είναι να αντιστραφεί αυτή η τάση.
Το 2022 ηχογράφησε το χαμηλότερο ποσοστό γεννήσεων τα τελευταία 92 χρόνια, Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, αυτό οφείλεται στην κρίση χρέους, η οποία οδήγησε σε χρόνια λιτότητας, μετανάστευσης και αλλαγής νοοτροπιών μεταξύ των νέων. Τα προκαταρκτικά ανεπίσημα στοιχεία δείχνουν περαιτέρω πτώση το 2023.
Ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά γεννήσεων στην Ευρώπη
Το ποσοστό γονιμότητας στην Ελλάδα είναι από τα χαμηλότερα στην Ευρώπη: περίπου τα χωριά δεν έχουν καταγράψει ούτε μια γέννηση εδώ και χρόνια. Η κυβέρνηση σχεδιάζει να παρουσιάσει νέα μέτρα τον Μάιο για την ενίσχυση του ποσοστού γεννήσεων, δήλωσαν αξιωματούχοι στο Reuters.
Το πρόγραμμα παρέχει παροχές σε χρήμα για οικογένειεςοικονομικά νεανικά διαμερίσματα, Σύμφωνα με αξιωματούχους που προετοιμάζουν τις πρωτοβουλίες, συμπεριλαμβανομένου του Υπουργού Οικογένειας, δόθηκαν οικονομικά κίνητρα για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή και την ένταξη των μεταναστών στην αγορά εργασίας. Το πλήρες μέγεθος και το κόστος του σχεδίου δεν είναι ακόμη σαφές.
Ωστόσο, παρόμοια μέτρα έχουν κάνει μικρή διαφορά σε άλλες χώρες της ΕΕ τις τελευταίες δεκαετίες, και οι δημογράφοι αναμένουν μικρή διαφορά στην Ελλάδα. Ακόμη και οι σχεδιαστές έχουν αμφιβολίες. «Αν έλεγα ότι οποιοσδήποτε υπουργός σε οποιοδήποτε υπουργείο… θα μπορούσε να αντιστρέψει αυτή την τάση, θα ήταν ψέμα», είπε στο Reuters. Ζοφία Ζαχαράκη, Υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογενειακών Υποθέσεων της Ελλάδας. Ωστόσο, είπε, «Πρέπει να συνεχίσουμε να προσπαθούμε».
Τα δύο τρίτα των κατοίκων είναι άνω των 70 ετών
Τα χωριά Γιαννακίδη, Ορμένιο και η ευρύτερη κοινότητα της Ορεστιάδας -μια από τις φτωχότερες της χώρας- δείχνουν το μέγεθος του προβλήματος. Ο πληθυσμός της Ορεστιάδας, μιας αγροτικής περιοχής που συνορεύει με την Τουρκία και τη Βουλγαρία, μειώθηκε κατά 16% μεταξύ 2011 και 2021, σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής. Το Ορμένιο κάποτε ήταν γεμάτο παιδιά, τώρα όμως τα δύο τρίτα των 300 κατοίκων είναι άνω των 70 ετώνείπε ο πρόεδρος του χωριού κ. Στράτος Βασιλειάδης.
Ο Νικόλας, ο μόνος 13χρονος στο Ορμένιο, περνά πολλά Σαββατοκύριακα μόνος του παίζοντας βιντεοπαιχνίδια. Θέλει να φύγει στις 6 μ.μ.».Θα μπορούσα να τον στείλω στην αδερφή μου στη Γερμανία να σπουδάσει».– είπε ο πατέρας του. Η σιωπή που σκεπάζει το Ορμένιο σπάει κατά καιρούς από τις καμπάνες των εκκλησιών που χτυπούν πάνω από κλειστές επιχειρήσεις και μια άδεια παιδική χαρά και από μηχανάκια που μεταφέρουν ηλικιωμένους σε καφετέριες για ένα παιχνίδι τάβλι.
Κατά τις Κυριακάτικες λειτουργίες, τα περισσότερα στασίδια στην εκκλησία δεν είναι κατειλημμένα. Τα τρένα που περνούσαν από το Ορμένιο συνήθιζαν να φέρνουν επισκέπτες, αλλά σήμερα μεταφέρουν δεξαμενόπλοια με προορισμό την Ουκρανία. Ένας πρόσφατα διευρυμένος φράχτης των συνόρων στην περιοχή, μέρος της σκληρής μεταναστευτικής πολιτικής της κυβέρνησης, κρατά έξω τους παράνομους μετανάστες.
«Γνωριστήκαμε σε γάμους και βαπτίσεις. Τώρα συναντιόμαστε σε κηδείες», είπε η 61χρονη Χρυσούλα Ιωαννίδου. «Υπάρχουν πολύ λίγες γεννήσεις». Ο αδερφός του κ. Βασιλειάδη, λογοθεραπευτής Θοδωρής, διοργανώνει καλλιτεχνικά εργαστήρια για περίπου 20 παιδιά από τα γύρω χωριά. Είπε ότι η απομόνωση είχε μειώσει τις κοινωνικές τους δεξιότητες. Ο τραυλισμός του αγοριού χειροτέρεψε είπε ότι δεν είχε φίλους να μιλήσει. Ένας άλλος περπατά μόνος του στα άδεια δρομάκια του χωριού.
Η κατάσταση του χωριού αντανακλάται σε διάφορους βαθμούς σε όλη την Ελλάδα και την ΕΕ, όπου κυβερνήσεις όπως π.χ Γαλλία, Ιταλία, Νορβηγία και Ισπανία έχουν ξοδέψει δισεκατομμύρια ευρώ σε δραστηριότητες για παιδιά – συχνά χωρίς αποτέλεσμα. Η ελληνική οικονομία έχει ανακάμψει τα τελευταία χρόνια, αλλά σύμφωνα με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, η μείωση των γεννήσεων οφείλεται «εθνική απειλή» και «ωρολογιακή βόμβα» για τις συντάξεις.
Οι νέοι φεύγουν στο εξωτερικό
Ακόμη και πριν από το κίνητρο που είχε προγραμματιστεί για τον Μάιο, η κυβέρνηση δημιούργησε επίδομα τοκετού και φορολογικές ελαφρύνσεις για τα παιδικά προϊόντα και διεύρυνε το επίδομα μητρότητας για τον ιδιωτικό τομέα. Και πάλι, αυτά τα μέτρα είχαν μικρή διαφορά. «Αυτό είναι ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε ολόκληρη την ΕΕ», δήλωσε στο Reuters ο υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης. «Αυτή είναι η προτεραιότητά μας… ό,τι χρειαστεί».
Μέρος της πρόκλησης που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση είναι να ξεπεράσει το τραύμα της κρίσης χρέους. Μόλις πριν από λίγα χρόνια, όταν μαίνονταν διαδηλώσεις για τις πολιτικές λιτότητας της κυβέρνησης, η ανεργία στους νέους ξεπέρασε το 60%. Απομένει περίπου το 25%.
Εκατοντάδες χιλιάδες νέοι Έλληνες έφυγαν. Όσοι παραμένουν συχνά αποτιμώνται από την αγορά κατοικίας λόγω του πληθωρισμού και της αύξησης των ενοικίων. Πολλοί άνθρωποι ζουν με τους γονείς τους μέχρι τα 30 τους. Η κοινότητα της Ορεστιάδας υπέφερε πολύ. Το εργοστάσιο ζάχαρης, που παρείχε εκατοντάδες θέσεις εργασίας, ήταν κλειστό και περιφραγμένο σε ένα κατάφυτο οικόπεδο. Δεκάδες άλλες εταιρείες έκλεισαν.
Κλείνει το πλησιέστερο δημοτικό σχολείο στο Ορμένιο, το οποίο εξυπηρετεί 17 χωριά. Όλη η πρώτη τάξη – τέσσερα παιδιά – θα χωρέσει στην πρωινή αγκαλιά του δασκάλου. Του χρόνου δεν θα υπάρχει πια, είπε ο σκηνοθέτης Δημήτρης Ρωσσίδης. «Το μέλλον δεν είναι λαμπρό», είπε
Η δασκάλα της πρώτης τάξης Νεκταρία Μουροπούλου λέει ότι θα ήθελε να κάνει οικογένεια, αλλά κερδίζει 1.000 ευρώ το μήνα, το ένα τρίτο των οποίων ξοδεύει για την ενοικίαση ενός μικροσκοπικού διαμερίσματος. Πηγαίνει στην Τουρκία για να αγοράσει φθηνότερο φυσικό αέριο και η μητέρα της τη βοηθά με τους λογαριασμούς.
«Όταν είσαι 30 χρονών και κερδίζεις 1.000 ευρώ, φυσικά θα σκέφτεσαι αν θα κάνεις οικογένεια», είπε και πρόσθεσε ότι οι πολιτικοί δεν καταλαβαίνουν την ουσία του θέματος. “Το ότι θα δώσουν 20 ευρώ ή 50 ή 100 για το πρώτο παιδί δεν λύνει το πρόβλημα.
Σχετικές ειδήσεις
Σοφία Ζαχαράκη για τη δημογραφία: το εθνικό σχέδιο θα παρουσιαστεί στα τέλη Μαΐου
Χαμηλό ποσοστό γεννήσεων: νέα στοιχεία για την Ελλάδα είναι απογοητευτικά
Δραματική μείωση πληθυσμού στην Ελλάδα έως το 2050