Μετά τις πλημμύρες που προκλήθηκαν από την κακοκαιρία του Δανιήλ, σοβαρά προβλήματα υγείας προκύπτουν στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας.
Η Lifo επικοινώνησε μαζί του Θανάσης Τσακρής, καθηγητής μικροβιολογίαςδιευθυντής του Μικροβιολογικού Εργαστηρίου της Ιατρικής Σχολής και αντιπρύτανης του ΕΚΠΑ, προκειμένου να αξιοποιήσουν τις γνώσεις και την εμπειρία τους για την αποτύπωση βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων απειλών για την υγεία των κατοίκων των πληγεισών περιοχών.
«Οι ασθένειες, κυρίως υδατογενείς, αποτελούν μεγάλη και άμεση απειλή τόσο για τους κατοίκους όσο και για τα μέλη των ομάδων διάσωσης, καθώς και μεταδίδεται από κουνούπια ή τρωκτικά: :
-ο λεπτοσπείρωση ή ελώδης πυρετός (προκαλώντας υψηλό πυρετό, πονοκεφάλους και μυϊκούς πόνους, σπανιότερα μηνιγγίτιδα, ίκτερο ή νεφρική ανεπάρκεια),
– αυτήν Ηπατίτιδα Α,
– σαλμονέλωση (που προκαλείται από νερό μολυσμένο με περιττώματα ανθρώπων και ζώων),
– αυτήν καμπυλοβακτηρίωση,
– αυτήν ιογενής γαστρεντερίτιδα,
-ακόμα και αυτή χολέρα – όχι τόσο πιθανό, αλλά όχι απίθανο, δεδομένων των συνθηκών που επικρατούν», είπε ο καθηγητής.
Σύμφωνα με τον ίδιο, στο πρώτο στάδιο Είναι επείγον να οργανωθούν οι εμβολιασμοί σε περιοχές που πλήττονται από ηπατίτιδα Α και τυφοειδή πυρετό, ως πρώτη γραμμή άμυνας. «Και φυσικά υπάρχει πάντα ο κίνδυνος μόλυνσης από ιούς που μεταδίδονται από τα κουνούπια και παράσιτα όπως π.χ είναι ο ιός του Δυτικού Νείλου. Τελικά, οι πληθυσμοί κουνουπιών στις πληγείσες περιοχές αναμένεται να αυξηθούν δραματικά», πρόσθεσε.
Όσο για τους πιο κοντινούς, αλλά και μακροπρόθεσμος κίνδυνος Θανάσης Τσακρής σημειώνει ότι ” αυξημένο άγχος που υπάρχουν και οι δυσκολίες μπορεί να αποδυναμώσουν το ανοσοποιητικό σύστημα πολλών κατοίκων της Θεσσαλίας, επομένως είναι απαραίτητο να οργανωθούν εμβολιασμοί για παρωτίτιδα/ιλαρά/ερυθρά, έρπητα ζωστήρα και διφθερίτιδα/τετάνος (ειδικά σε άτομα που δεν έχουν λάβει αναμνηστικές δόσεις). Ο εμβολιασμός εναντίον του είναι ιδιαίτερα απαραίτητος για τα παιδιά διφθερίτιδα και διάφορες μορφές μηνιγγίτιδας σε περιπτώσεις που δεν έχει ολοκληρωθεί το πρόγραμμα εμβολιασμού».
Τέλος, σύμφωνα με τον καθηγητή, μπροστά στην «επόμενη μέρα» θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη η παράμετρος της ψυχικής υγείας. Επικαλείται έρευνα που έγινε πρόσφατα στη Μεγάλη Βρετανία, η οποία έδειξε ότι η πιθανότητα εμφάνισης ψυχικών διαταραχών και ασθενειών (μετατραυματικό στρες, αϋπνία, κατάθλιψη, ακόμη και ψύχωση) είναι 4-9 φορές μεγαλύτερο για όσους έχουν βιώσουν μια πλημμύρα.
«Διαθέτοντας Κινητές Μονάδες Υγείας»
Το ερώτημα είναι αν κάποιος από τους κατοίκους ή τους διασώστες θα το αντιληφθεί κάποια δερματικά ή παθολογικά συμπτώματα πώς πρέπει να ανταποκριθούν με δεδομένες τις καταστροφές και τις υγειονομικές υποδομές σε ορισμένες περιοχές, τόνισε ο Θανάσης Τσακρής είναι απαραίτητη η δημιουργία κινητών μονάδων υγείας. «Οι υγειονομικές αρχές της χώρας είναι αυτές που πρέπει να απαντήσουν πρώτα. Σε μια καταστροφή αυτού του μεγέθους, πρέπει να είναι έτσι κινητές μονάδες υγειονομικής περίθαλψης για την παροχή ιατρικής βοήθειας στους κατοίκους. Ας μην ξεχνάμε ότι άτομα από ιδιαίτερα ευαίσθητες ομάδες δεν μπορούν να πάρουν ούτε φάρμακα για αρκετές ημέρες. Η χορήγηση προφυλακτικών φαρμάκων κατά της λεπτοσπείρωσης σε άτομα που εκτίθενται σε μολυσμένο νερό και η διανομή αντικουνουπικών προϊόντων είναι από τα πρώτα σημαντικά βήματα για τη διαχείριση της κρίσης. Ταυτόχρονα, είναι απαραίτητη η αξιολόγηση κινδύνου για τυχόν υποβόσκουσες ασθένειες και η συνεχής επιτήρηση».
Κίνδυνοι σε νερό και τρόφιμα
Όταν πρόκειται για απειλές για το νερό και τα τρόφιμα, ένας καθηγητής μικροβιολογίας «κρούει τον κώδωνα του κινδύνου». «Ειδικά στο νερό, ο κίνδυνος μετάδοσης όλων των υδατογενών ασθενειών που προανέφερα είναι τεράστιος. Θυμηθείτε τι συνέβη στην Ουκρανία: κατά τις πλημμύρες που ακολούθησαν την καταστροφή του φράγματος Nova Kakhovka τον Ιούνιο, το πόσιμο νερό είχε μολυνθεί με παθογόνα βακτήρια 28.000 φορές πάνω από τα ανώτατα επιτρεπτά όρια. Μόνο εμφιαλωμένο, καλά, γιατί μάλλον δεν υπάρχει τρόπος να βράσει το νερό. Χωρίς ρεύμα, άρα και χωρίς ψυγεία, τα φρέσκα τρόφιμα χαλάνε. Ακόμα και συσκευασμένα τρόφιμα που ήρθαν σε επαφή με λιμνάζοντα νερά μάλλον δεν είναι κατάλληλο για φαγητό. Το ίδιο ισχύει και για τα λαχανικά και τα φρούτα – υπολείμματα πλημμυρισμένων καλλιεργειών.
Θα μπορούσαν να κινδυνεύουν γειτονικές περιοχές που δεν επηρεάζονται άμεσα;
Σχετικά με το ενδεχόμενο να εξαπλωθούν κίνδυνοι από τον υδροφόρο ορίζοντα ή την ατμόσφαιρα σε άλλες παρακείμενες περιοχές, ο Θανάσης Τσακρής ήταν ξεκάθαρος:
«Μολυσμένο νερό δεν εμφανίζεται μόνο σε «επίσημα» δίκτυα ύδρευσης, αλλά και σε ρέματα, πηγές και ποτάμια. Το νερό στις πλημμυρισμένες περιοχές μπορεί επίσης να μολύνει το πόσιμο νερό σε γειτονικές περιοχές. Ορισμένα μικρόβια από τα επιφανειακά ύδατα μπορούν να εκπλυθούν στα υπόγεια ύδατα και να επηρεάσουν τα πηγάδια πόσιμου νερού και τα δημοτικά συστήματα νερού που χρησιμοποιούν υπόγεια ύδατα. Επιπλέον, η ατμόσφαιρα ενδέχεται να μεταδώσει ορισμένους παθογόνους μικροοργανισμούς (π.χ. στην περίπτωση νεκρών ζώων σε αποσύνθεση). Η απάντηση στην ερώτησή σας είναι αναμφίβολα ναι.
Τελικά ρώτησα για το χρονικό διάστημα που απαιτείται για να θεωρηθεί μια περιοχή ασφαλής από υγιεινής ο καθηγητής τόνισε ότι εξαρτάται από συγκεκριμένα πράγματα. «Θα εξαρτηθεί από το πόσο γρήγορη και αποτελεσματική είναι η διαχείριση κρίσεων. Εξαρτάται από το πόσο γρήγορα θα απομακρυνθεί το νερό, θα καθαριστεί ο χώρος από μεταφερόμενα υλικά, λάσπη, νεκρά ζώα κλπ. Σε αυτή την περίπτωση πότε θα αποκατασταθεί το σύστημα ύδρευσης και αποχέτευσης. Θα απαιτήσει βεβαίως χρόνο και εντατική παρακολούθηση των υδάτων και κυρίως έργα που στοχεύουν στην πρόληψη τέτοιων πλημμυρικών φαινομένων. Οποιεσδήποτε προβλέψεις σε αυτή τη φάση θα ήταν ριψοκίνδυνες και λανθασμένες», καταλήγει.
