Εάν θέλετε να προωθήσετε έναν σκοπό ή να δυσφημιστείτε καταστρέφοντας ένα έργο τέχνης, επιλέξτε τα πιο διάσημα. Πότε είναι η κολοκυθόσουπα; πυροβόλησε μέσα από το αλεξίσφαιρο γυαλί που προστατεύει τη Μόνα Λίζα του Λεονάρντο ντα Βίντσι στο Παραθυρόφυλλο Την περασμένη Κυριακή κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο φωτογραφίες του πίνακα καλυμμένες με στρώματα υγρής τροφής. Μα γιατί Μόνα Λίζα είναι τόσο διάσημη;
Εδώ είναι 10 πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τον πιο αγαπημένο πίνακα στη Γη:
Ποια ήταν η Μόνα Λίζα;
ΑΥΤΟ Λεονάρντο Ντα Βίντσι άρχισε να ζωγραφίζει το πορτρέτο του της Monna Lisa del Giocondo, συζύγου ενός εμπόρου από τη Φλωρεντία, το 1503. Το «Monna», συντομογραφία για τη Madonna, ήταν ένας όρος σεβασμού για τις γυναίκες στην Αναγεννησιακή Φλωρεντία. Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι είχε πρόσφατα απορρίψει τις προτάσεις να τη ζωγραφίσει από την Ισαβέλλα ντ’ Έστε, τη Μαρκησία της Μάντοβας, και αντ’ αυτού άρχισε να φτιάχνει ένα πορτρέτο της «Λαίδη Λίζας», μιας μεσαίας τάξης Φλωρεντινής. Ίσως το ζωγράφισε απλώς επειδή τον γοήτευε ή για να τιμήσει την αστική εμπορική πόλη του.
Ένας άντρας που του άρεσε να ζωγραφίζει γυναίκες
Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι κατηγορήθηκε για σεξουαλικά σκάνδαλα ως νεαρός άνδρας και δεν παντρεύτηκε ποτέ. Ωστόσο, όσον αφορά τα πορτρέτα, προτιμούσε τις γυναίκες. Η Μόνα Λίζα είναι το τελευταίο σε μια σειρά γυναικείων πορτρέτων που ξεκινά με αυτήν Ginevra de’Benci σχετικά με 1475. Το πορτρέτο αναδεικνύει τον γυναικείο χαρακτήρα, τη δύναμη και την ελευθερία με τρόπο που κανένας άλλος καλλιτέχνης δεν έχει κάνει πριν.
Τραπέζι επιστροφής
Ο Λεονάρντο προσπάθησε να εγκαταλείψει εντελώς την ελαιογραφία στα χρόνια πριν από τη Μόνα Λίζα. Ήταν ένας αργός ζωγράφος που αφιέρωσε το χρόνο του και αφιέρωσε τον περισσότερο χρόνο του σε επιστημονικά πειράματα. Χαρακτηριστική είναι η απάντηση που έδωσε σε έναν απεσταλμένο της Isabella d’Este ότι ήταν πολύ απασχολημένος με τα μαθηματικά για να τα σχεδιάσει. Κάποια στιγμή τον σέρβιρε ο Ντα Βίντσι Τσέζαρε Μποργία ως στρατιωτικός μηχανικός που έκανε την πιο τολμηρή του προσπάθεια να εγκαταλείψει την τέχνη. Ήταν μετά από αυτή την τρομακτική εμπειρία που άρχισε να ζωγραφίζει τη Μόνα Λίζα στη Φλωρεντία.
Διάσημος εδώ και 500 χρόνια
Προς απογοήτευση των «ακτιβιστών της σούπας», η Μόνα Λίζα χαμογελά στον κόσμο από την ασφάλεια ενός φύλλου από ενισχυμένο γυαλί, αντανακλώντας τη σημασία αυτού του πίνακα. Δύο από τους πιο χαρακτηριστικούς εκπροσώπους της σύγχρονης ποπ κουλτούρας, ο κ Andy Warhol και Marcel Duchamp απέτισε φόρο τιμής στη Μόνα Λίζα. Ωστόσο, κανένας πίνακας δεν μπορούσε να ταιριάξει με τη γοητεία και τη γοητεία της Μόνα Λίζα, όσο κι αν προσπάθησαν. Το 1505, μια γυναίκα ονομάστηκε Μαντλάν Ντόνι σταύρωσε τα χέρια της, μιμούμενη τη πόζα της Μόνα Λίζα στο πορτρέτο του Ραφαέλ.
Ο αγαπημένος του Λεονάρντο
Ίσως ο μεγαλύτερος θαυμαστής της Μόνα Λίζα ήταν ο ίδιος ο Λεονάρντο, γιατί δεν μπορούσε ποτέ να αφήσει τον πίνακα. Ποτέ δεν παρέδωσε το έργο στον σύζυγο της Λίζας, ο οποίος του το παρήγγειλε. Αντίθετα, επέλεξε να ασχοληθεί με τον πίνακα για χρόνια, προσθέτοντας νέες λεπτότητες και μυστικά. Όταν, ένα χρόνο πριν από το θάνατό του, δέχθηκε καλεσμένους από την Ιταλία στο κάστρο στο Amboise που του έδωσε ο βασιλιάς της Γαλλίας, ο Λεονάρντο τους έδειξε τη Μόνα Λίζα – την αιώνια αγάπη του.
Ανατομία ενός χαμόγελου
Οι πρώτες μιμήσεις της Μόνα Λίζα από τον Ραφαήλ αντικατοπτρίζουν τη πόζα της, αλλά όχι το χαμόγελό της. Η επιστημονική απεικόνιση φαίνεται να επιβεβαιώνει ότι η Λίζα ντελ Τζιοκόντο αρχικά δεν χαμογέλασε. ΑΥΤΟ Λεονάρντο Ντα Βίντσι τον 16ο αιώνα, πέρασε μεγάλο μέρος του χρόνου του ανατέμνοντας πτώματα για να «ανακαλύψει» τα μυστικά της ανθρώπινης ανατομίας – συμπεριλαμβανομένων των μυών του προσώπου. Τα ανατομικά του σχέδια στα χείλη και οι σημειώσεις για την κίνησή τους υποδηλώνουν ότι ανέπτυξε το χαμόγελο της Μόνα Λίζα για να δείξει πώς λειτουργεί σωματικά το πρόσωπό μας.
Μνημείο Ερρίκου VIII
Ένα από τα πρώτα «θύματα» του χαμόγελου της Μόνα Λίζα ήταν ο κατά συρροή δολοφόνος και θρησκευτικός τύραννος Ερρίκος Η’, βασιλιάς της Αγγλίας. Μετά τον (φυσικό) θάνατο της τρίτης του βασίλισσας, Jane Seymour, ο Henry έστειλε τον καλλιτέχνη της αυλής Hans Holbein στις Βρυξέλλες για να του βρει μια πιθανή νύφη, τη 16χρονη Cristina από τη Δανία. Στον πίνακα του Χόλμπαϊν, η χήρα πια Κριστίνα είναι τυλιγμένη στα μαύρα, αλλά φωτίζει το δωμάτιο με ένα χαμόγελο που μοιάζει παράξενα οικείο.
Μυστικά
Ένα από τα πιο μυστήρια πράγματα στο… Μόνα Λίζα είναι το πράσινο, καφέ και μπλε αιθέριο τοπίο πίσω της. Φυσικά, αυτό είναι ένα σκόπιμα παζλ. Φαίνεται ότι ο Λεονάρντο ντα Βίντσι θέλει να αρχίσουμε να αναρωτιόμαστε πού είναι ο δρόμος και η γέφυρα, οι οδοντωτοί βράχοι, το ποτάμι και τα βουνά. Στην πραγματικότητα, τους κάνει να φαίνονται συγκεκριμένοι και αόριστοι, σαν να ήθελαν να μείνουν εκτός δρόμου. Στην πραγματικότητα, είναι ξεκάθαρο ότι αναφέρεται στον ποταμό Άρνο που διαρρέει τους λόφους της Τοσκάνης, ένα τοπίο γεμάτο αναμνήσεις για εκείνον. Την εποχή που άρχισε να ζωγραφίζει τη Μόνα Λίζα, ενεπλάκη σε μια προσπάθεια να αποσπάσει την προσοχή του Άρνο προκειμένου να βλάψει την οικονομία του εχθρού της Φλωρεντίας, της γειτονικής Πίζας.
Ο Μαρσέλ και το μουστάκι
Το 1919, ο εφευρέτης της εννοιολογικής τέχνης, Marcel Duchamp, σχεδίασε ένα μουστάκι σε μια από τις Mona Lisa του, ονομάζοντάς το LHOOQ, το οποίο, όταν διαβάζεται δυνατά, ακούγεται σαν “She’s got a hot ass” στα γαλλικά. Η Mona Lisa φαίνεται ωραία ακόμα και με τρίχες στο πρόσωπο. Λίγοι είναι εκείνοι που δεν μπορούν να αντισταθούν στη σκέψη ότι στην πραγματικότητα πρόκειται για έναν άντρα, ή ίσως ακόμη και για ένα πορτρέτο του ίδιου του καλλιτέχνη. Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι συχνά ανακάτευε «αρσενικά» και «θηλυκά» χαρακτηριστικά στα πρόσωπα που απεικόνιζε και ίσως είναι αυτό το ανδρόγυνο στοιχείο που μας στοιχειώνει στη Μόνα Λίζα.
Ω, μαμά!
Ίσως το βαθύτερο μυστικό της Μόνα Λίζα δεν βρίσκεται στην επιστήμη ή τη σεξουαλικότητα του ατόμου που απεικονίζεται στον πίνακα, αλλά στην παιδική ηλικία του καλλιτέχνη. Το τοπίο στο βάθος υποδηλώνει τους λόφους γύρω από το Vinci, την πόλη της Τοσκάνης όπου γεννήθηκε το 1452, το νόθο παιδί ενός δικηγόρου και μιας επαρχιώτισσας που ονομαζόταν Κατερίνα. Στο παιδί δόθηκε θετή μητέρα, αλλά η βιολογική του μητέρα παρέμεινε μια φάντασμα που επιπλέει στις αναμνήσεις του από την ύπαιθρο της Τοσκάνης – λίγο σαν τη Μόνα Λίζα. Είναι αυτή η γυναίκα των ονείρων, η προσωπική, εξιδανικευμένη, χαμένη από καιρό μητρική φιγούρα του, που ενθρονίζεται από την τέχνη του και του χαμογελά ευγενικά. Η δική του Μαντόνα, μητέρα θεά.
