Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ανέθεσε στους υπουργούς Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας να εξετάσουν εάν υπάρχουν λόγοι και κατάλληλες προϋποθέσεις για την έναρξη διαλόγου για τις θαλάσσιες ζώνες.
Η επίλυση της κύριας διαφοράς για την οριοθέτηση της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης και της υφαλοκρηπίδας φαίνεται σίγουρα μακρινό σενάριο, αλλά η Αθήνα αξιολογεί θετικά τη στάση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για την επίλυση διαφορών βάσει του διεθνούς δικαίου.
Ωστόσο, η Τουρκία δεν έχει επικυρώσει τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας.
Από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, ο Ερντογάν μίλησε για την ανάγκη καθορισμού θαλάσσιων δικαιοδοσιών στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο «σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, την ελευθερία και την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και το θαλάσσιο εμπόριο».
Ο Επίτιμος Πρέσβης Αλέξανδρος Μαλλιάς σημειώνει ότι εάν η έκθεση του Ερντογάν σηματοδοτήσει αλλαγή στη θέση της Άγκυρας, θα είναι μια ευχάριστη έκπληξη. Τονίζει ωστόσο ότι ο χρόνος θα δείξει τι έχει στο μυαλό του ο Τούρκος πρόεδρος όταν μιλά για τη συγκεκριμένη θέση, γιατί η Άγκυρα τοποθετεί κάθε της κίνηση στο πλαίσιο της δήθεν εφαρμογής του διεθνούς δικαίου.
Ο Ερντογάν επιμένει να διατηρήσει τις διεκδικήσεις της Τουρκίας
Ο κ. Μαλλιάς θυμάται πώς η Άγκυρα παρουσιάζει με συνέπεια πολιτικές όπως το «σύμφωνο Τουρκίας-Λιβύης» και άμεσες προκλήσεις γραπτώς στα Ηνωμένα Έθνη για την κυριαρχία των ελληνικών νησιών ως εφαρμογή του διεθνούς δικαίου.
Θεωρεί ότι είναι πολύ νωρίς για να «μεταφραστεί» η συγκεκριμένη έκθεση του Τούρκου προέδρου για τις θαλάσσιες ζώνες πριν καν έχουμε σαφή οριοθέτηση του πεδίου στο οποίο θα διεξαχθούν οι συνομιλίες.
«Η απειλή του πολέμου παραμένει σε ισχύ, casus belli, γι' αυτό πηγαίνουμε στη δίκη στη Χάγη με τη συνεχή απειλή της Τουρκίας κατά της Ελλάδας και το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», που είναι μια σύγχρονη απειλή για το δόγμα του ζωτικού χώρου. , που ο Χίτλερ χρησιμοποίησε για να αφαιμάξει την Ευρώπη» τονίζει ο έμπειρος διπλωμάτης.
Τονίζει επίσης ότι η Τουρκία μας έχει συνηθίσει «στη δική μας κοπή και ράψιμο κανόνων διεθνούς δικαίου, οι οποίοι συνήθως δεν συνάδουν με αυτούς που ισχύουν για όλους τους άλλους και προέρχονται κυρίως από τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και τις διεθνείς συμφωνίες και όρους».
Η επίμονη, σκληρή στάση του Ερντογάν για την Κύπρο
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επανέλαβε από την πλατφόρμα του ΟΗΕ τη σταθερά σκληρή του στάση απέναντι στην Κύπρο για λύση δύο κρατών, ενώ ζήτησε από τη διεθνή κοινότητα να αναγνωρίσει τον ψευδοκράτη.
Ο Μαλλιάς σχολιάζει ότι το ψευδοκράτος είναι μια «γκρίζα οντότητα» και ότι η δημιουργία μιας ανεξάρτητης κρατικής οντότητας στην κυπριακή επικράτεια συνιστά «απειλή για την ανατολική Μεσόγειο».
Εξηγεί ότι «δεν μπορούμε να πούμε ότι είναι άλλη η πολιτική της Τουρκίας για την Κύπρο, άλλη η πολιτική casus belli της Τουρκίας απέναντι στην Ελλάδα, άλλη η πολιτική της Τουρκίας με το επεκτατικό, ρεβιζιονιστικό δόγμα της». «Η Γαλάζια Πατρίδα, που περιλαμβάνει την αναθεώρηση εδαφών, το εδαφικό status quo και την παραβίαση των διεθνών συνθηκών».
Αναλυτική συνέντευξη με τον Επίτιμο Πρέσβη Αλέξανδρο Μάλλα
Κύριε Πρέσβη, πώς διαβάζετε την έκθεση του Προέδρου της Τουρκίας σχετικά με την ανάπτυξη της συνεργασίας, ιδίως στον τομέα του καθορισμού θαλάσσιων ζωνών δικαιοδοσίας σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο;
Προφανώς πολύ σημαντικό, θα έλεγα ότι ο τρόπος που διάβασα την έκθεση έχει μικρή σημασία. Σημασία έχει τι ακριβώς εννοεί. Το τι ακριβώς εννοεί, λοιπόν, θα φανεί τους επόμενους μήνες καθώς ξεκινούν οι προσπάθειες διευκρίνισης αυτών των δηλώσεων. Εάν ο κ. Ερντογάν εννοεί ότι επιδιώκει λύση μέσω της εφαρμογής του διεθνούς δικαίου, και ειδικότερα του δικαίου της θάλασσας, αυτό θα ήταν πολύ θετική έκπληξη, αλλά θα παρέμενε στη σφαίρα του αιφνιδιασμού και αυτό μένει να επιβεβαιωθεί. . Επειδή η Τουρκία δεν έχει επικυρώσει τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Δεν την έχει επικυρώσει, δεν την εφαρμόζει και δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος. Επομένως, για να προχωρήσει, η Τουρκία θα πρέπει να εφαρμόσει αυτό που θεωρητικά δήλωσε ο Πρόεδρος Ερντογάν στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Ωστόσο, πιστεύω ότι πρέπει να είμαστε ανοιχτοί και να δούμε τι ακριβώς θα συμβεί εάν αυτό σηματοδοτήσει μια αλλαγή στη θέση της Άγκυρας, που θα είναι μια ευχάριστη έκπληξη, ή εάν είναι απλώς ένα κάλυμμα για τις πρωτοβουλίες, τις αποφάσεις και τις ενέργειες της Άγκυρας που, ακόμη και οι πιο παράτυπες και παράνομες , όπως και το Σύμφωνο Τουρκίας-Λιβύης, το χαρακτηρίζει ως εφαρμογή του διεθνούς δικαίου.
Οι υπουργοί Εξωτερικών και των δύο χωρών έλαβαν εντολή να εξετάσουν τη βάση για την έναρξη των συζητήσεων για την ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα. Πόσο ρεαλιστικό είναι το σενάριο ότι αυτή η απόφαση θα λάβει χώρα τη στιγμή που η Türkiye σχεδιάζει το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας»;
Στις 31 Μαΐου 1975, δηλαδή σε λίγους μήνες συμπληρώνονται 50 χρόνια από την επίσημη ανακοίνωση Ελλάδας και Τουρκίας μετά τη συνάντηση των Πρωθυπουργών Κωνσταντίνου Καραμανλή και Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ στις Βρυξέλλες στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, οι δύο χώρες συμφώνησαν επίπεδο Πρωθυπουργών να ξεκινήσουν άμεσα διμερείς συνομιλίες προκειμένου να υπογραφεί κοινό έγγραφο, το λεγόμενο από κοινού γραμμάτιο, και στη συνέχεια παραπέμποντας το θέμα της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Σήμερα δεν είναι μόνο υφαλοκρηπίδα, είναι υφαλοκρηπίδα, αλλά πάνω από όλα Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Έχουν λοιπόν υποχρέωση να δουν αν μπορούμε να καταλήξουμε σε συμφωνία, κάτι που συμφώνησαν και οι δύο πρωθυπουργοί πριν από 50 χρόνια τον Μάιο του 1975 και δεν εφαρμόστηκε γιατί η Τουρκία αποχώρησε. Διερευνητικές συνομιλίες σε επίπεδο πρεσβευτών διεξήχθησαν μεταξύ των δύο χωρών ακριβώς με σκοπό την εξεύρεση περιοχής συμφωνίας ή όχι μετά το Ελσίνκι τον Δεκέμβριο του 1999 για αρκετά χρόνια, οι οποίες δεν είχαν επιτυχία και στη συνέχεια χαρακτηρίστηκαν διερευνητικές για να μην θεωρηθούν διμερείς συνομιλίες, όπου κάθε πλευρά εγείρει ζητήματα που είναι απαράδεκτα για την άλλη πλευρά. Θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε ποιο ακριβώς θα είναι το περιεχόμενο των συνομιλιών. Αν λάβουμε υπόψη τη σημερινή πολιτική, τη στάση και τις θέσεις της Τουρκίας, χρειαζόμαστε μια πολύ μεγάλη δόση αισιοδοξίας για να πιστέψουμε ότι θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε. Αυτό είναι ένα πολύ δύσκολο θέμα, το πιο δύσκολο θέμα στο οποίο δεν μπορούμε να βρούμε μια θετική λύση εδώ και 50 χρόνια. Όλα εξαρτώνται από τη βούληση της Τουρκίας. Σήμερα υπάρχει μια τέτοια θέση. Αύριο αυτή η θέση μπορεί να ερμηνευτεί διαφορετικά. Σήμερα είναι πολύ νωρίς για να σας μιλήσουμε για αυτό, πριν έχουμε έναν σαφή ορισμό της περιοχής όπου θα διεξαχθούν οι συνομιλίες και της πορείας τους. Στην Τουρκία τα πάντα αποφασίζονται από τον Πρόεδρο Ερντογάν. Επομένως, η δική του θέση έχει σημασία μόνο για αυτόν. Κανείς άλλος δεν μπορεί να αντιπαρατεθεί ή να διαφοροποιηθεί. Ωστόσο, στην περίπτωση της Ελλάδας, η εμπειρία μου και η μακρόχρονη εμπλοκή μου σε βασικά ζητήματα εξωτερικής πολιτικής ασφάλειας μου λέει ότι πρέπει να γίνει η μεγαλύτερη προσπάθεια στο εσωτερικό. Άρα η αναζήτηση συμφωνίας με την Τουρκία, θεωρητικά πάντα μιλάω για υπογραφή κοινής προσημείωσης που θα μας επέτρεπε να παραπέμψουμε το θέμα της ΑΟΖ και την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στη Χάγη, είναι να παράσχει τόση εσωτερική πολιτική νομιμότητα. όσο το δυνατόν, πράγμα που κατά την ταπεινή μου γνώμη, ως διπλωμάτης, σημαίνει ότι η κυβέρνηση πρέπει να εξασφαλίσει όσο το δυνατόν περισσότερη υποστήριξη ή ανοχή και από τα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Κύριε Πρέσβη, με βάση την εμπειρία σας, πιστεύετε ότι υπάρχει περίπτωση ο Τούρκος πρόεδρος να εγκαταλείψει τις μόνιμες διεκδικήσεις της Τουρκίας όταν το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» εμφανιστεί στα σχολικά εγχειρίδια του γείτονα;
Θα ήταν μια ωραία αλλά όχι μεγάλη έκπληξη. Ο Τούρκος πρόεδρος δεν έχει συνηθίσει σε ευχάριστες εκπλήξεις. Μας συνήθισε σε δυσάρεστες εκπλήξεις. Ας δούμε αν η Türkiye θα προσπαθήσει να αποδεχτεί ένα πλαίσιο που να είναι αποδεκτό από όλες τις χώρες του κόσμου με παρόμοιες διαφορές. Εάν δεν μπορεί να βρεθεί λύση μέσω διμερών διαπραγματεύσεων και υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους δεν μπορεί να βρεθεί λύση μέσω διμερών διαπραγματεύσεων, το θέμα θα πρέπει να παραπεμφθεί στη Χάγη. Δεδομένης της τρέχουσας κατάστασης, αυτό θα ήταν μια μεγάλη πολιτική έκπληξη. Είναι πολύ νωρίς για να πούμε οτιδήποτε αυτή τη στιγμή γιατί ο πρόεδρος Ερντογάν αυτή τη στιγμή παίζει ένα παιχνίδι δύο επιπέδων. Στο Κυπριακό παίρνει την πιο αυστηρή και άκαμπτη θέση, προωθώντας τα λεγόμενα λύση δύο κρατών που υποστηρίζεται τόσο από τον Πρωθυπουργό Μητσοτάκη όσο και από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Χριστοδουλίδης, έδωσε τη σωστή απάντηση ότι δεν είναι και δεν μπορεί να είναι μια τέτοια λύση. Δεύτερον, η απειλή του πολέμου παραμένει σε ισχύ, casus belli, γι' αυτό πάμε σε δίκη στη Χάγη με τη συνεχιζόμενη απειλή της Τουρκίας για την Ελλάδα και το δόγμα «Γαλάζια Πατρίδα», είτε με χάρτες είτε χωρίς, είναι μια σύγχρονη απειλή για το δόγμα του ζωτικού χώρου, τον οποίο χρησιμοποίησε ο Χίτλερ για να ξεραθεί η Ευρώπη.
Πώς μπορούν να ξαναρχίσουν οι συνομιλίες για το Κυπριακό εάν η Τουρκία και οι ψευτοκράτες δεν αποχωρήσουν από τη λύση των δύο κρατών;
Ψευδοκράτος δεν υπάρχει. Ο ψευδοκράτης υπάρχει χάρη στην υποστήριξη της Τουρκίας. Είναι ένα κράτος όπου η ανομία είναι ο κανόνας. Είναι μια φαιά ουσία. Αποτελεί απειλή για την ανατολική Μεσόγειο. Η δημιουργία μιας ανεξάρτητης κρατικής οντότητας, λέω υποθετικά, στο έδαφος της Κύπρου θα αποτελέσει απειλή για τη διεθνή ασφάλεια και ειρήνη στην Ανατολική Μεσόγειο. Δεν μπορούμε να πούμε ότι είναι διαφορετική η πολιτική της Τουρκίας για την Κύπρο, άλλη η πολιτική της Τουρκίας με το «casus belli» απέναντι στην Ελλάδα, άλλη η πολιτική της Τουρκίας με το επεκτατικό, ρεβιζιονιστικό δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» που περιλαμβάνει εδάφη αναθεώρησης, εδαφικό status quo και παραβιάσεις συνθηκών. διεθνής. Υπονομεύει άμεσα την εδαφική ολοκλήρωση της Ελλάδας, την οποία εγγυώνται διεθνείς συνθήκες για πάνω από 100 χρόνια. Πρέπει να τα δούμε ολιστικά. Αυτή είναι η πολιτική της Τουρκίας. Θα δούμε αν ο Πρόεδρος Ερντογάν θα αποφασίσει να δείξει διαφορετικό πρόσωπο όσον αφορά την αποκλειστική οικονομική ζώνη και τους οικισμούς στην υφαλοκρηπίδα. Ό,τι κάνει η Türkiye τοποθετείται στο πλαίσιο της υποτιθέμενης εφαρμογής του διεθνούς δικαίου. Αυτό έγινε και στην περίπτωση του συμφώνου Τουρκίας-Λιβύης, το παρουσιάζουν ως εφαρμογή του διεθνούς δικαίου. Δεύτερον, κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου συνιστά και η απευθείας γραπτή αμφισβήτηση προς τα Ηνωμένα Έθνη σχετικά με την κυριαρχία των ελληνικών νησιών, με τον ισχυρισμό ότι μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα υπό τον όρο της αποστρατικοποίησης. Ωστόσο, η Türkiye αναφέρει στο έγγραφό της προς τον ΟΗΕ ότι αυτό είναι σύμφωνο με το διεθνές δίκαιο. Ως εκ τούτου, η Τουρκία μας έχει συνηθίσει στη δική της περικοπή κανόνων διεθνούς δικαίου, οι οποίοι συνήθως δεν συνάδουν με τους κανόνες που ισχύουν για όλους τους άλλους και απορρέουν κυρίως από τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και τις διεθνείς συμφωνίες και συνθήκες.