Είναι ένα σύστημα πλήρους παρακολούθησης του δομημένου περιβάλλοντος, η διαδικασία αναγνώρισης και καταγραφής τυχόν κατασκευών υποστηρίζεται από σύγχρονα τεχνολογικά μέσα, όπως δορυφόρους, drones και τεχνητή νοημοσύνη.
Η αστική μεταρρύθμιση, που παρουσίασε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρος Σκυλακάκης στην πρώτη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου το 2024, θα αναπτυχθεί σε τρεις βασικούς πυλώνες.
Όπως εξήγησε το υπουργείο, η πλησιέστερη ημερομηνία θα αποτυπωθεί στο σχέδιο νόμου, το οποίο θα αποτελέσει αντικείμενο δημόσιας διαβούλευσης και θα ξεκινήσει η έγκρισή του.
3 πυλώνες της αστικής μεταρρύθμισης
1. Λύση οποιασδήποτε δομής
Προωθείται μια συνολική μεταρρύθμιση που θα δώσει τέλος στο φαινόμενο της νέας, αυθαίρετης δόμησης οριστικά, μαζί με θεμελιώδεις αλλαγές στους θεσμούς και τα εργαλεία ελέγχου και κατεδάφισης νέων, αυθαίρετων. Στο πλαίσιο αυτό:
- Αυτό καθορίζεται σαφές πεδίο αρμοδιοτήτων για κάθε δημόσια υπηρεσία που εμπλέκεται σε παράνομη δόμηση (ελεγκτές, υπηρεσίες γης, λιμενικό, δασαρχείο κ.λπ.).
- Θεσμοθετημένηκαι σύστημα πλήρους παρακολούθησης του δομημένου περιβάλλοντος, της διαδικασίας αναγνώρισης και καταγραφής τυχόν κατασκευών με χρήση σύγχρονων τεχνολογικών μέσων (δορυφόροι, drones, τεχνητή νοημοσύνηκ.λπ.), διασύνδεση συστήματος με το ηλεκτρονικό σύστημα αδειοδότησης (e-Adeies) και πλατφόρμα παραπόνων.
- Περιγράφεται διαδικασία αυτοψίας σε μικτές κλίμακες αρμόδιες υπηρεσίες, ακολουθώντας το μοντέλο της Μυκόνου από το περασμένο καλοκαίρι.
- Αυτό καθορίζεται μέθοδος, χρηματοδότηση και ανάθεση εξουσιών για κατεδάφιση από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση στην Κεντρική Διοίκηση.
- Όλες οι νέες, αυθαίρετες κατασκευές κατεδαφίζονται πρώτα και πραγματοποιούνται πρόσθετες κατεδαφίσεις κάθε χρόνο, που αντιστοιχούν σε προηγούμενες αυθαίρετες κατεδαφίσεις για τις οποίες υπάρχουν οριστικά πρωτόκολλα κατεδάφισης, λαμβάνοντας υπόψη πολεοδομικά και περιβαλλοντικά κριτήρια, σε αριθμό που αντιστοιχεί τουλάχιστον στα πρωτόκολλα κατεδάφισης που οριστικοποιήθηκαν το 2023.
- Οι κυρώσεις και οι ποινές αυξάνονται για τους διοικούμενους που χτίζουν αυθαίρετα.
2. Πρόγραμμα «Κωνσταντίνος Δοξιάδης».
Η έλλειψη συγκεκριμένης μεθόδου χρήσης γης και η αδυναμία εφαρμογής χρήσιμων πολεοδομικών μέτρων – κινήτρων δημιουργούν πολλά προβλήματα στο περιβάλλον, αλόγιστη οργάνωση του χώρου και φαινόμενα όπως η αναρχία – αυθαίρετη δόμηση και η υπερβολική αστική διάχυση στις αγροτικές περιοχές.
Τα παραπάνω έχουν και δευτερεύουσες παρενέργειες, πχ έλλειψη βασικής τεχνικής και περιβαλλοντικής υποδομής και αθέμιτο ανταγωνισμό από παράνομες κατασκευαστικές δραστηριότητες σε σύγκριση με τις νόμιμες.
Για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων προωθείται η υλοποίηση του προγράμματος «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», το οποίο αφορά τη χρηματοδότηση βασικών πολεοδομικών μελετών και περιλαμβάνει τις ακόλουθες πέντε δράσεις:
- 1. Τοπικά πολεοδομικά σχέδια (ΤΠΣ)
- 2. Ειδικά πολεοδομικά σχέδια (ΕΠΣ)
- 3. Ανεξάρτητες Μελέτες Ζωνών Αποδοχής Συντελεστών Δόμησης (ΖΥΣ)
- 4. Ανεξάρτητη έρευνα οικισμού i
- 5. Ανεξάρτητες Μελέτες για τα Χαρακτηριστικά των Αστικών Οδών
Να σημειωθεί ότι το TPS και το EPS καλύπτουν το 80% των Αστικών Ενοτήτων (826 επί συνόλου 1.036) και το 77% της έκτασης της χώρας (101.324 από 132.049 km2). Το πρόγραμμα θα υλοποιηθεί κατά κύριο λόγο με πόρους από το Ταμείο Ανασυγκρότησης και Ανθεκτικότητας, με ταυτόχρονη συγχρηματοδότηση από άλλες πηγές (π.χ. Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, ΕΣΠΑ, Πράσινο Ταμείο).
Οι παραπάνω δραστηριότητες θα ωφελήσουν τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, καθώς και τους μεμονωμένους ιδιοκτήτες ακινήτων. Ειδικότερα, όλοι οι δήμοι της χώρας θα μπορούν να έχουν νόμιμη χρήση γης. Ταυτόχρονα, τα υπουργεία του κλάδου και οι ιδιώτες επενδυτές θα γνωρίζουν εκ των προτέρων ποιες δραστηριότητες μπορούν να αναπτυχθούν σε μια δεδομένη περιοχή/τόπο προκειμένου να εκπονηθούν ανάλογα μελέτες και έργα, και τέλος θα είναι δυνατή η εκτίμηση της πραγματικής αξίας των ακινήτων των μεμονωμένων ιδιοκτητών.
3. Επίλυση του προβλήματος κατασκευής γηπέδων σε περιοχές εκτός σχεδίου
Η μεταβατική ρύθμιση λύνει το ζήτημα της ανάπτυξης γηπέδων σε εκτός σχεδίου περιοχές που έχουν οδό που δεν θεωρείται δημόσιος κατά την έννοια των πολεοδομικών κανονισμών.
Αυτός ο μεταβατικός κανονισμός ορίζει ειδικούς όρους σχετικά με:
- μάλιστα η ύπαρξη δρόμου για την εξυπηρέτηση ακινήτων που φαίνονται σε αεροφωτογραφίες πριν από τις 27 Ιουλίου 1977
- πλάτος δρόμου τουλάχιστον 3,5 μέτραγια διευκόλυνση της πρόσβασης των πυροσβεστικών δυνάμεων.
- περιβαλλοντική ισοδύναμη πρόβλεψη που θα κατατεθεί πριν από την έκδοση της οικοδομικής άδειας ως κατάθεση σε ειδικό λογαριασμό του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων και θα προορίζεται αποκλειστικά για έργα υποδομής και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, εντός των διοικητικών ορίων του δήμου στον οποίο βρίσκεται το γήπεδο. , με βάση τις προτεραιότητες που απορρέουν από τον πολεοδομικό σχεδιασμό .
Ενσωματωμένη οπτική για εφαρμογές στο δομημένο περιβάλλον
«Στο πλαίσιο της αστικής μεταρρύθμισης που προωθούμε, θέλουμε να αλλάξουμε εντελώς τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε το δομημένο περιβάλλον. Αυξάνοντας τη διαθέσιμη προς ανάπτυξη έκταση στο σχέδιο, όπου προκύπτουν κατάλληλες ανάγκες, με οριοθέτηση, αλλά και αποθάρρυνση περιορισμού της περιοχής εκτός σχεδίου, χωρίς παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων ιδιοκτησίας των πολιτών και, κυρίως, ρυθμίζοντας την αυθαιρεσία της ανάπτυξης , που μαζί με τα εργαλεία που δημιουργούμε χρησιμοποιώντας σύγχρονες τεχνολογίες θα βάλουν τέλος στο φαινόμενο της νέας, αυθαίρετης δόμησης στην Ελλάδα». δήλωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θόδωρος Σκυλακάκης