Επίσκεψη του Προέδρου της Τουρκίας στο Αίγυπτος Την περασμένη Τετάρτη ήρθε περίπου οκτώ μήνες αφότου αποκαταστάθηκαν οι διμερείς διπλωματικές σχέσεις και οι δύο πρεσβευτές επέστρεψαν στις θέσεις τους. Ωστόσο, η δυναμική της προσπάθειας επανασύνδεσης Άγκυρας-Κάιρου, που έγινε ως αποτέλεσμα της τουρκικής πρωτοβουλίας, πρέπει να αναλυθεί υπό το πρίσμα των όσων συνέβησαν μεταξύ των δύο επισκέψεων Ερντογάν.
Η αντεπανάσταση που οδήγησε Αλ Σίσι το 2013 το νεο-οθωμανικό του όραμα συνθλίβεται Ερντογάν για το σχηματισμό μιας σειράς φιλοτουρκικών κυβερνήσεων από ισλαμιστικά κόμματα που μοιράζονταν τις αρχές και την ιδεολογία της Μουσουλμανικής Αδελφότητας. Ο Ερντογάν ποτέ δεν «συγχώρεσε» τη Σίσι και την άρχουσα στρατιωτική τάξη της Αιγύπτου για παρεμπόδιση του γεωπολιτικού οράματός του, δηλαδή την εξάπλωση της εκλογικής κυριαρχίας του κόμματός της Μουσουλμανική Αδερφότητα – όπως το ΑΚΡ και η Χαμάς – σε όλη τη Μέση Ανατολή. Η επιβίωση του Άσαντ στη Συρία, αν και σε μεγάλο μέρος του βορρά Συρία που κατείχε ο τουρκικός στρατός, ήταν η δεύτερη μεγάλη ήττα του ιμπεριαλισμού του Ερντογάν, που είχε αντικαταστήσει από καιρό τον κεμαλισμό ως τη νέα ιδεολογία του τουρκικού κράτους.
Η Αίγυπτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία, η οποία τον Μάιο του 2023 επανέλαβε τον Άσαντ στον Αραβικό Σύνδεσμο, έπαιξαν σημαντικό ρόλο σε αυτή τη δεύτερη αποτυχία της πολιτικής του Ερντογάν στη Μέση Ανατολή. Αν και οι εξελίξεις στη Συρία είχαν δευτερεύοντα αντίκτυπο στα βασικά ζωτικά συμφέροντα της Αιγύπτου, το Μνημόνιο Ερντογάν-Σαράτζ του 2019 και η ανοιχτή στρατιωτική εμπλοκή της Τουρκίας στην Εμφύλιος πόλεμος στη Λιβύηπηγαίνουν στην καρδιά της εσωτερικής και εξωτερικής ασφάλειας της Αιγύπτου. Ένας από τους λόγους που ώθησαν τον Σίσι να υπογράψει τη μερική οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Ελλάδα τον Ιούλιο του 2020 ήταν το γεγονός ότι η πτώση του Χάφταρ στο μέτωπο της Τρίπολης είχε φέρει τα υποστηριζόμενα από την Τουρκία στρατεύματα GNA και τους Τούρκους αξιωματικούς που τους διοικούσαν στα πρόθυρα τελειώνει το λάδι. ημισέληνος», δηλαδή η καρδιά της υποδομής εξαγωγής πετρελαίου της Λιβύης μεταξύ El Sider και Zuetina. Συγκεκριμένα, ο Σίσι προειδοποίησε ότι η συνεχιζόμενη πρόοδός τους θα απαιτούσε τη στρατιωτική επέμβαση της χώρας του.
Τουρκική στρατιωτικοοικονομική «απόβαση» στη δυτική Λιβύη και η επακόλουθη εμμονή της Άγκυρας στην αφήγηση «Γαλάζια Πατρίδα» εξακολουθούν να είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο οποιαδήποτε δυναμική επαναπροσέγγισης θα δυσκολευτεί να προχωρήσει πέρα από το στάδιο της ομαλοποίησης. Τα σχέδια ενεργειακής συνεργασίας που αναφέρει ο Ερντογάν αποδεικνύουν τη ρηχότητα των διμερών σχέσεων, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση. Τουρκική εισαγωγή LNG από τους τερματικούς σταθμούς της Αιγύπτου προηγήθηκε της επίσκεψης Ερντογάν και θα συνεχιστεί ανεξάρτητα. Όσον αφορά το θέμα της πυρηνικής συνεργασίας, δεν είναι σαφές τι έχει στο μυαλό του ο Τούρκος πρόεδρος, δεδομένου ότι τόσο οι τουρκικοί όσο και οι αιγυπτιακός πυρηνικοί σταθμοί κατασκευάζονται από τη ρωσική κρατική Atomstroyexport.
Το βάθος και το εύρος της ελληνοαιγυπτιακής στρατηγικής συνεργασίας φαίνεται, τουλάχιστον προς το παρόν, να είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό. Η στέγαση από τον Ερντογάν εξόριστων προσωπικοτήτων της Μουσουλμανικής Αδελφότητας της Αιγύπτου αποτελεί κόκκινη σημαία στις σχέσεις του με την Αίγυπτο εδώ και χρόνια, και είναι σαφές ότι ο τερματισμός ή η δραματική μείωση αυτής της φιλοξενίας ήταν σαφής παραχώρηση στο ταξίδι του Ερντογάν. Ωστόσο, οι Αιγύπτιοι κατανοούν πλήρως ότι ο Τούρκος πρόεδρος μπορεί να αναζωπυρώσει αυτή την πολυεπίπεδη φιλοξενία όποτε θέλει. Η Αίγυπτος ήταν η τελευταία χώρα που ανταποκρίθηκε στο διπλωματικό κάλεσμα φλερτάρετε ξανά που ξεκίνησε ο Ερντογάν στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία, το Ισραήλ, την Ελλάδα και την Αίγυπτο μεταξύ 2021 και 2023.
Ωστόσο, η δυναμική της επίσκεψης Ερντογάν, στην οποία κυριαρχούν τα γεγονότα στις ΗΠΑ, Γάζα, μπορεί να είναι πρωτίστως ένα έμμεσο μήνυμα από το Κάιρο προς την κυβέρνηση Νετανιάχου. Η απόφαση του πρωθυπουργού του Ισραήλ να στοχοποιήσει ΥφαλοςΑν και ίσως δικαιολογείται στρατιωτικά, είναι ένα χονδροειδές στρατηγικό λάθος στο βαθμό που μια επιχείρηση μεγάλης κλίμακας χωρίς σχέδιο εκκένωσης περίπου ενός εκατομμυρίου αμάχων που συγκεντρώθηκαν σε μια παραμεθόρια πόλη θα προκαλέσει πανικό.
Αυτός ο πανικός θα μπορούσε να μεταφραστεί σε μαζική παραβίαση των αιγυπτιακών συνόρων από εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες που θα περάσουν τα σύνορα για να σώσουν τη ζωή τους, αναζητώντας καταφύγιο σε Σινά. Οι πιο ακροδεξιές προσωπικότητες της ισραηλινής κυβέρνησης μπορεί να πιστεύουν ότι μια τέτοια επιχείρηση θα αναγκάσει την αιγυπτιακή κυβέρνηση να ανοίξει τα σύνορα υπό την πίεση της κοινής γνώμης, γνωρίζοντας ότι μόλις δημιουργηθούν τα πρώτα στρατόπεδα Παλαιστινίων προσφύγων στο αιγυπτιακό έδαφος, θα είναι πολύ δύσκολο για να επιστρέψουν στη Γάζα. .
Αν αυτός είναι πράγματι ο απώτερος στόχος της ισραηλινής επιχείρησης στη Ράφα, η επίσκεψη Ερντογάν στο Κάιρο θα μπορούσε να είναι και το σήμα του Σίσι στον Νετανιάχου ότι παίζει με τη φωτιά. Κάτι που υπονομεύει την ίδια τη Συμφωνία του Καμπ Ντέιβιντ και τις διατάξεις της σχετικά με τη στρατιωτικοποίηση του Σινά. Πιθανή ρήξη Ψυχρού Πολέμου μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ εάν τα σύνορα της Ράφα παραβιαστούν ή η νεκρή ζώνη καταληφθεί από τον ισραηλινό στρατό Διάδρομος της Φιλαδέλφειαςθα είναι «μάννα εξ ουρανού» για τον Ερντογάν και όλες τις ισλαμικές αποσταθεροποιητικές δυνάμεις που εκπροσωπεί – και αυτό είναι από πολλές απόψεις αναπόφευκτο.