Η βοήθειά της Ουκρανόςγια να ανακάμψει από τις συνέπειες της ρωσικής εισβολής, άνοιξε ξανά τη συζήτηση σχετικά με το εύρος και τον αντίκτυπο της διεθνούς βοήθειας προς τις εμπόλεμες χώρες. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, ως απάντηση στην κλιμάκωση των ένοπλων συγκρούσεων σε όλο τον κόσμο, ένας αυξανόμενος αριθμός φωνών ανέφερε ότι οι εμπλεκόμενες χώρες χρειάζονταν στοχευμένη υποστήριξη. Ωστόσο, αυτή η προοπτική δεν έχει αλλάξει ριζικά τις διεθνείς πρακτικές βοήθειας, παρά τα άφθονα στοιχεία, συμπεριλαμβανομένης της Βοσνίας-Ερζεγοβίνηςότι αυτή η προσέγγιση δεν λειτουργεί. Φυσικά, υπάρχουν διαφορές με την Ουκρανία σήμερα.
Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη ήταν τότε μια μικρή χώρα μόλις 4 εκατομμυρίων κατοίκων, με περιορισμένη και προσανατολισμένη στις εξαγωγές οικονομία. Η γεωστρατηγική του σημασία ωχριά σε σύγκριση με την Ουκρανία. Το πιο σημαντικό είναι πώς η φύση της ένοπλης σύγκρουσης ήταν διαφορετική. Απέναντί της Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη δέχτηκε επίθεση από τη Σερβία και την Κροατίαπροκαλώντας εμφύλιο πόλεμο. Ακολούθησε το παράδειγμά του αποχωρώντας από το επίμαχο κράτος που καθόρισε τους όρους συνεργασίας με τους διεθνείς χορηγούς και διαμόρφωσε τη μεταπολεμική οικονομική διακυβέρνηση. Η Ουκρανία έχει μια σταθερή κυβέρνηση, αλλά μοιράζεται με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη την κληρονομιά του μετακομμουνιστικού μετασχηματισμού, τον πόλεμο και τις φιλοδοξίες για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και οι δύο παλεύουν με το πρόβλημα της υπερβολικής αποβιομηχάνισης, επομένως η μεταπολεμική ανασυγκρότησή τους περιλαμβάνει ουσιαστικά οικονομικό μετασχηματισμό και διαρθρωτικές αλλαγές που στοχεύουν στην αναζωογόνηση της ανταγωνιστικότητας και της οικονομικής ανάκαμψης.
Αυτοί οι στόχοι υλοποιούνται στο πλαίσιο της διαδικασίας ένταξης στην ΕΕ. Επομένως, χρειάζεται τώρα μια εις βάθος συζήτηση σχετικά με το εάν η πολιτική προσέγγιση της ΕΕ είναι η σωστή. στις αναπτυξιακές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι εμπόλεμες χώρες. Τριάντα χρόνια μετά την ειρηνευτική συμφωνία στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η χώρα παραμένει πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά μειονεκτική. Οι οικονομικές επιδόσεις είναι αργές και ασταθείς, οι εμπορικές ανισορροπίες δεν έχουν επιλυθεί και η ανεργία παραμένει υψηλή. Η διεθνής βοήθεια αρχικά είχε σκοπό να επιβάλει αυστηρούς πολιτικούς όρους στις οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Ωστόσο, τα πολιτικά εμπόδια οδήγησαν σε επιλεκτική και μερική εφαρμογή, κυρίως για την προστασία των συμφερόντων των ελίτ.
Ωστόσο, υπάρχουν θύλακες ισχυρής τοπικής οικονομικής ανάκαμψης όπου διατηρήθηκε κάποιος βαθμός παραγωγικής ικανότητας καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμουείτε εκτρέποντας την παραγωγή σε στρατιωτικούς σκοπούς είτε απλώς προστατεύοντας τον εξοπλισμό από τη φθορά. Ως αποτέλεσμα, ιδρύθηκαν τοπικοί φορείς ανάπτυξης για να παρέχουν πρόσβαση σε επιχειρηματικές και αναπτυξιακές ευκαιρίες, ώστε οι πολίτες να μπορούν να επωφελούνται από διεθνή τεχνική βοήθεια προσαρμοσμένη στις τοπικές ανάγκες.
* Η κ. Vesna Dzelilovic είναι Συνδιευθύντρια της Πρωτοβουλίας του ΟΗΕ για την Επιχειρηματική Ασφάλεια και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
