Επανεκλογή Ατού έτσι είναι στα μάτια των μισών περίπου Αμερικήδυστοπικό σενάριο. Σε μια μέρα, σε μια πολιτεία, ίσως την Πενσυλβάνια, παίζονται όλες αυτές οι αμερικανικές αξίες που… Δημοκρατικοί έφεραν στην ταυτότητα της χώρας τους και του κόσμου: ελευθερία, δημοκρατία, ανθρώπινα δικαιώματα, ανεξάρτητη δικαιοσύνη, ελεύθερο εμπόριο, ισότητα των φύλων, τη δύναμη της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, την Ατλαντική Συμμαχία. Κατά την άποψή τους, αυτή είναι η πιο κρίσιμη πολιτική αναμέτρηση στη μεταπολεμική αμερικανική ιστορία, αλλά το αποτέλεσμα αυτή τη στιγμή κρίνεται λιγότερο από το τι επιφυλάσσουν για το μέλλον παρά από τον καιρό στη Φιλαδέλφεια. Γι' αυτό και στην ομιλία τους κυριαρχεί το μήνυμα «όχι στον Τραμπ».
Για αυτούς Ρεπουμπλικάνοιδεν είναι το ίδιο. Φυσικά, το αποτέλεσμα είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικό για αυτούς, γιατί δεν ξέρουν πότε θα έχουν ξανά έναν ηγέτη με τόσο πειστικές δυνατότητες όσο ο Τραμπ. Αλλά για αυτούς, οι μεγάλες μάχες είναι για τη Γερουσία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Η ήττα του Τραμπ δεν είναι τόσο καταστροφική για αυτούς όσο η απώλεια του ελέγχου του Καπιτωλίου, γιατί εκεί θα κριθούν οι δικές τους, ξεκάθαρα αμερικανικές αξίες: απομονωτισμός, προστασία της χώρας από μετανάστες, ξένα προϊόντα και επιθέσεις, μείωση της ομοσπονδιακής εξουσίας και ανεξαρτησία» κάθε κράτους, χαμηλότεροι φόροι, πίστη στον Θεό και τη χώρα και τον θεσμό της οικογένειας (που για αυτούς σημαίνει έναν άντρα, μια γυναίκα, δύο παιδιά, δύο αυτοκίνητα και μια μικρή αυλή όπου μπορείτε να κάνετε μπάρμπεκιου σκύλους με φίλους το Σαββατοκύριακο) . Λίγοι στην Ευρώπη συνειδητοποιούν ότι ο αγώνας για αυτό το πλαίσιο αξιών έχει αποδυναμώσει τις αμερικανικές εκλογικές διαμάχες από τότε που οι Ιδρυτές ψήφισαν τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας.
Αλλά δεν είναι μόνο τα αξιακά πλαίσια και των δύο πλευρών που κάνουν αυτό το matchup ενδιαφέρον. Οι στρατηγικές και η αποτελεσματικότητά τους έχουν ενδιαφέρουσες διαφορές. Το μήνυμα των Ρεπουμπλικανών είναι σαφές: Κάντε την Αμερική Μεγάλη ξανά. Είναι τόσο αγνό που ξεχωρίζει ως ακρωνύμιο (MAGA). Συνοψίζει με επιτυχία το πλαίσιο αξιών των Ρεπουμπλικανών με την πάροδο του χρόνου (από τα πρώτα τέσσερα χρόνια του Τραμπ). Το «No Trump» είναι ένα σαφές μήνυμα, αλλά είναι αρνητικό και δεν παρέχει κατεύθυνση. Στο πρόσωπο της ελάχιστα γνωστής στο κοινό Καμάλα Χάρις πρέπει να κερδίσει, ένα τέτοιο σύνθημα και η στρατηγική που απορρέει από αυτό είναι φανατικά, αλλά δεν πείθουν. Αυτό σημαίνει ότι προσελκύει τους παραδοσιακούς Δημοκρατικούς ψηφοφόρους στις κάλπες, αλλά δεν κινητοποιεί πολύ έξω από τη βάση του κόμματος. Ίσως κερδίσει, αλλά δεν ανοίγει το δρόμο για την επόμενη διοίκηση.
Πέρα από το μήνυμα, αυτό που είναι ενδιαφέρον είναι η διαφορά συνέπειας μεταξύ των δύο πλευρών. Και οι δύο πλευρές είναι πλουραλιστικές. Αυτό σημαίνει ότι διαφορετικές ομάδες τους ψηφίζουν για διαφορετικούς λόγους. Οι Ρεπουμπλικάνοι, ωστόσο, έχουν δείξει πολύ μεγαλύτερη προθυμία να παραμερίσουν τις διαφορές τους για έναν κοινό σκοπό. Για παράδειγμα, όσοι ψηφίζουν υπέρ των φορολογικών περικοπών του Τραμπ δεν φαίνεται να ενδιαφέρονται πολύ για το γεγονός ότι ο Μισισιπή θα απαγορεύσει τις αμβλώσεις. Αντίθετα, οι Δημοκρατικοί δείχνουν να αποστρατεύονται με κάθε ευκαιρία. Από τόσο σημαντικά ζητήματα όπως η Μέση Ανατολή, που φαίνεται να διχάζει τους Άραβες και τους Ισραηλινούς που αποτελούν μέρος του παραδοσιακού δημοκρατικού κοινού, μέχρι το αν ο Χάρις είχε δίκιο που αποκάλεσε τον Τραμπ φασίστα. Ο κύριος λόγος είναι η έλλειψη ενός συνεκτικού στόχου που τους κάνει να αγωνίζονται για τον ίδιο σκοπό. Με λίγα λόγια, υπάρχει έλλειψη όρασης.
Η τρίτη διαφορά είναι ίσως ο κύριος λόγος για τα άλλα δύο. Οι Ρεπουμπλικάνοι σκέφτονται μακροπρόθεσμα, χτίζουν μεθοδικά και διαχρονικά. Ο Δημοκρατικοί έχουν σαφώς στενότερο οπτικό και χρονικό εύρος. Η σημερινή μορφή του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος έχει τις ρίζες της στην προεκλογική εκστρατεία του πατέρα Μπους, όταν μια ομάδα πολιτικών και επικοινωνιολόγων έχτισαν μια συμμαχία που έχει επιβιώσει με κάποια μορφή μέχρι σήμερα. Αφού κατάφεραν να δυσφημήσουν τον Μάικ Δουκάκη με την πρώτη τους χρήση ψεύτικων ειδήσεων, έμειναν μαζί για να εκλέξουν τον γιο του Μπους και αργότερα βοήθησαν στην εκλογή του Τραμπ. Με την πάροδο του χρόνου, οι προσωπικότητες έχουν αλλάξει σε κάποιο βαθμό (η οικογένεια Μπους, για παράδειγμα, ισχυρίζεται ότι έχει αποκηρύξει την πρακτική), αλλά ο βασικός στόχος και η στρατηγική έχουν παραμείνει αμετάβλητες. Κεντρικό στοιχείο αυτής της μακροπρόθεσμης προσέγγισης είναι οι ιδέες που δημιουργούνται από συντηρητικές δεξαμενές σκέψης και τα χρήματα που παρέχονται από τα αντίστοιχα υπερπακέτα τους (ομάδες χρηματοδότησης εντός των ορίων που θέτει ο νόμος για τη χρηματοδότηση των κομμάτων και των υποψηφίων). Το αποτέλεσμα αυτής της στρατηγικής είναι ότι το παραδοσιακό δημοκρατικό κοινό, δηλαδή τα μειονεκτούντα άτομα όπως οι αγρότες, οι βιομηχανικοί εργαζόμενοι, οι χαμηλόμισθοι εργάτες κ.λπ., θα ψηφίσουν τον Τραμπ κατά πλειοψηφία και οι Δημοκρατικοί θα περιοριστούν στο κέντρο.
Είναι δύσκολο να αγνοήσουμε τις ομοιότητες με την τρέχουσα κομματική δομή στην Ευρώπη. Σε αυτή την περίπτωση, το παραδοσιακό κοινό της σοσιαλδημοκρατίας έχει μετατοπιστεί προς τα δεξιά, ή προς την άκρα δεξιά. Και εδώ, τα μηνύματα των σοσιαλδημοκρατών είναι ανάμεικτα. Σε αυτή την περίπτωση, η στρατηγική τους παραμένει κοντόφθαλμη. Η έλλειψη οράματος για το μέλλον των ευρωπαϊκών αξιών οδήγησε στη συρρίκνωση και τον κατακερματισμό της σοσιαλδημοκρατίας σε τέτοιο βαθμό που μια ενωμένη Ευρώπη ελέγχεται πλέον σχεδόν εξ ολοκλήρου από δεξιές ιδέες και πρακτικές. Έτσι, ο Τσόρτσιλ είπε για τους Αμερικανούς: «Είμαι σίγουρος ότι οι φίλοι μας θα πάρουν τις σωστές αποφάσεις, αλλά μόνο αφού εξαντλήσουν όλες τις άλλες επιλογές». Αλλά οι Ευρωπαίοι;
* Ο κ. Παύλος Γερουλάνος είναι βουλευτής του ΠΑΣΟΚ.
