Αυτή που προηγήθηκε όλων, από το 1969, επικεντρώθηκε στη νέα ελληνική λογοτεχνία και τις διασυνδέσεις της με την ευρωπαϊκή λογοτεχνία. Το δεύτερο, από το 1971, επικεντρώθηκε στην Ελληνική Επανάσταση, θίγοντας θέματα όπως «Μορφές συνεργασίας Ελλάδας και εχθρού στον αγώνα για την ανεξαρτησία». Η πέμπτη, από το 1976, εξερεύνησε την ελληνοαμερικανική εμπειρία μέσα από παρουσιάσεις όπως «Έλληνες Εργάτες στα Βραχώδη Όρη» και «Η Ελληνοαμερικανική Προσωπικότητα».
Αλλά ίσως ήταν Έκτο Διεθνές Συμπόσιο της Εταιρείας Νεοελληνικών Σπουδών (Ένωση Νεοελληνικών Σπουδών – MGSA με έδρα το Ρόουντ Άιλαντ), που διοργανώθηκε το 1978 με σύνθημα «Η Ελλάδα στη δεκαετία του 1940», που επιβεβαίωσε τη μεγάλη επιστημονική εμβέλεια του συνόλου του εγχειρήματος. Τόσο που το 1995 το διετές συμπόσιο του Συλλόγου δεν βασιζόταν πλέον σε προκαθορισμένα θέματα. Ο ιστορικός το εξηγεί καλύτερα Κατερίνα Λαγός (φωτογραφία) Πρόεδρος MGSA: «Η είσοδος της ΕΕ στον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο», λέει, «σε μια εποχή που αυτό το θέμα δεν συζητήθηκε στα ελληνικά πανεπιστήμια ήταν αρκετά τολμηρή. Έκτοτε, ο Σύνδεσμος έχει εξετάσει ένα ευρύ φάσμα περισσότερο ή λιγότερο αμφιλεγόμενων ζητημάτων σε ένα ολοένα και πιο ευρύ φάσμα επιστημονικών πεδίων. Ο πλουραλισμός είναι ευπρόσδεκτος στην Ένωση και αντανακλά το φάσμα των πεδίων που έχουν αναδειχθεί».
Ο 28ο Διεθνές Συμπόσιο MGSAπου θα πραγματοποιηθεί 17-20 Οκτωβρίου στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, έχει σχεδόν απεριόριστο πρόγραμμα παρουσιάσεων. Οι συμμετέχοντες θα μπορούν να ακούσουν για την «τεχνολογία» του Attalos Lodge (του Ιάσονα Σταθάτου), αλλά και για την πολιτιστική και πολιτική σημασία που έχει αποκτήσει το… σουβλάκι από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα (σε παρουσίαση του Franklin Hess); για το αχρησιμοποίητο αρχείο του Γιώργου Κατσίμπαλη (Βασιλική Λαμπροπούλου), ή για τις ομοιότητες των έργων του Αλέξανδρου Κοτζιά και του Kurt Vonnegut (Δημήτριος Πρόκος) και για τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό και το Παράξενο κύμα (Δημήτρης Παπανικολάου).
Τα επιστημονικά μας ενδιαφέροντα σχετίζονται περισσότερο με τα σύγχρονα προβλήματα από όσο νομίζουν οι περισσότεροι.
Η ίδια η Κατερίνα Λαγός, καθηγήτρια ιστορίας και διευθύντρια του Προγράμματος Ελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, συντονίζει το πάνελ «Ανδρέας Παπανδρέου, ΠΑΣΟΚ και Ελλάδα μετά τη Χούντα». Κατά την άποψή του, η φετινή πεντηκοστή επέτειος από την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ καθιστά επίκαιρες τις συστάσεις του πάνελ, που εξετάζουν, μεταξύ άλλων, την έννοια της χαρισματικής ηγεσίας στα μεταπολεμικά χρόνια (Χάρης Μυλωνάς) και τον αντιαμερικανισμό του ΠΑΣΟΚ (Λαμπρινή Ρόρη). «Πιστεύω ότι αυτή η συγκεκριμένη περίοδος αξίζει περισσότερης προσοχής και γνωρίζω ότι ετοιμάζονται ερευνητικές εργασίες για το ΠΑΣΟΚ και τον Ανδρέα Παπανδρέου», τονίζει η κ. Λαγός, προσθέτοντας το εξής ενδιαφέρον: «Πολλές αρχειακές πηγές από τις ΗΠΑ γίνονται πλέον διαθέσιμες στους ερευνητές, οι οποίες θα έχει ως αποτέλεσμα αδύνατο να δημοσιευθεί προηγουμένως για πολλά ευαίσθητα πολιτικά, οικονομικά και στρατιωτικά θέματα.
Το επόμενο πάνελ του οποίου προεδρεύει αφορά την ιστορία των Εβραίων στη Θεσσαλονίκη. Εδώ θα παρουσιαστούν νέα στοιχεία για τον εκτοπισμό τους κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, που προκύπτουν από έρευνα σε τεύχη της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (Δημήτριος Βαρβαρίτης), μια queer προσέγγιση στην ιστορία των Σεφαραδιτών (Κρίστοφ Στάινμπεργκερ) κ.ά. «Τα τελευταία χρόνια έχει επίσης αυξηθεί το επιστημονικό έργο με επίκεντρο τους επιζώντες του Ολοκαυτώματος και το ταξίδι τους πίσω στην Ελλάδα ή σε άλλες νέες πατρίδες, ενώ παράλληλα υπάρχει έρευνα για τα παιδιά κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος», σημειώνει η κ. Λαγός.
Ωστόσο, η κεντρική ομιλία, η οποία θα εκφωνηθεί από την καθηγήτρια ανθρωπολογίας του Πρίνστον, Ελίζαμπεθ Ντέιβις, θα έχει τίτλο «On the Uses and Abuses in the History of Conflict: Context and Retrospect in Cyprus, 2024». Η Κατερίνα Λαγός εξηγεί ότι η διεύθυνση του συμποσίου θεώρησε ότι ήταν σημαντικό να αναδείξει τα τραγικά γεγονότα του 1974. «Η Κύπρος», λέει, «έπεσε θύμα των γεγονότων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και η συνεχιζόμενη διαίρεση του νησιού βαθαίνει το τραύμα της εισβολής. Στα 200 χρόνια του 1821, η επιστημονική στροφή προς την Ελληνική Επανάσταση οδήγησε σε αύξηση του αριθμού των δημοσιεύσεων για το θέμα, και ελπίζω ότι κάτι παρόμοιο θα συμβεί και σε αυτήν την επέτειο».
Θα συμβεί αυτό παρά την πτώση των ελληνικών σπουδών που σημειώνεται διεθνώς; Η Κατερίνα Λαγός σχολιάζει αρχικά ότι όντως υπάρχουν γενικές ανησυχίες για το μέλλον των ανθρωπιστικών σπουδών. Ωστόσο, εκτιμά ότι «σε ό,τι αφορά τα ελληνικά, τα επιστημονικά μας ενδιαφέροντα είναι πολύ ευρύτερα και πιο σχετικά με τα σύγχρονα προβλήματα από όσο νομίζουν οι περισσότεροι». Και καταλήγει ως εξής: «Αν σκεφτείτε το θέμα των προσφύγων ή της κλιματικής αλλαγής, θα διαπιστώσετε ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή. Ίσως είναι καιρός οι ελληνικές σπουδές να πάψουν να περιορίζονται σε συγκεκριμένες μορφές και να αρχίσουν να γίνονται αντιληπτές με ευρύτερους όρους».
