Ρουθ Πόλαρντ
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν φαίνεται να άνοιξε επιτέλους τα μάτια του στην απειλή που θέτουν οι εξτρεμιστές Ισραηλινοί έποικοι. Καθώς η στρατιωτική εκστρατεία του Ισραήλ στη Γάζα συνεχίζεται, η Δυτική Όχθη έχει φτάσει σε «σημείο βρασμού» που ενθαρρύνονται από ακροδεξιούς υπουργούς της κυβέρνησης του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Κλιμάκωση της βίας
Από τότε που η Χαμάς εξαπέλυσε τη βάναυση επίθεσή της στις 7 Οκτωβρίου, η οποία σκότωσε 1.200 ανθρώπους, κυρίως Ισραηλινούς (μαζί με δεκάδες ξένους από άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, της Γαλλίας και της Ταϊλάνδης), υπήρξε σημαντική αύξηση της βίας στη Δυτική Όχθη. Τα ισραηλινά στρατεύματα εκεί έχουν επανειλημμένα κλείσει τα μάτια τους ή έχουν βοηθήσει ένοπλους εποίκους που ανάγκασαν τις παλαιστινιακές οικογένειες να εγκαταλείψουν τη γη τους.
Τουλάχιστον 190 Παλαιστίνιοι, μεταξύ των οποίων 43 παιδιά, έχασαν τη ζωή τους στα χέρια των ισραηλινών δυνάμεων ασφαλείας και εποίκων, ενώ περισσότεροι από 2.000 συνελήφθησαν και κρατήθηκαν. Σχεδόν 1.100 άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, σχεδόν στις μισές περιπτώσεις, οι ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας συνόδευαν ή υποστήριξαν ενεργά τους εποίκους. Τώρα ο Μπάιντεν λέει ότι έχει καταστήσει σαφές στους Ισραηλινούς ηγέτες ότι οι επιθέσεις πρέπει να σταματήσουν, σημειώνοντας σε άρθρο της Washington Post ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες εξετάζουν το ενδεχόμενο να εκδώσουν απαγόρευση βίζας σε εξτρεμιστές Ισραηλινούς εποίκους που επιτίθενται σε αμάχους στη Δυτική Όχθη.
Επίδειξη δύναμης
Ορισμένες στρατιωτικές ενέργειες φαίνονται άσκοπες, με στόχο την καταστροφή συμβόλων της παλαιστινιακής ταυτότητας. Την περασμένη εβδομάδα, στρατιώτες κατέρριψαν με μπουλντόζες ένα μνημείο αφιερωμένο στον εκλιπόντα Παλαιστίνιο πρόεδρο Γιασέρ Αραφάτ και κατέστρεψαν ένα άγαλμα της αγαπημένης δημοσιογράφου του Al Jazeera, Shireen Abu Akleh, που είχε στηθεί στο σημείο όπου σκοτώθηκε από τις ισραηλινές δυνάμεις, ενώ έκανε ρεπορτάζ τον περασμένο Μάιο.
Υπάρχει βαθιά ανησυχία στην Ουάσιγκτον για τις εικόνες του ακροδεξιού υπουργού Εθνικής Ασφάλειας του Νετανιάχου, Ιταμάρ Μπεν-Γκβίρ, να μοιράζει όπλα σε πολίτες στις λεγόμενες «κοινοτικές μονάδες ασφαλείας». Οι ανησυχίες ότι τα τυφέκια εφόδου που προμήθευσαν οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να καταλήξουν στα χέρια εξτρεμιστών Ισραηλινών εποίκων που απείλησαν να εμποδίσουν τις αποστολές όπλων στο Ισραήλ τον περασμένο μήνα.
Όλοι, από τον Μπάιντεν μέχρι την Ευρωπαϊκή Ένωση και την ίδια την ισραηλινή υπηρεσία ασφαλείας Shin Bet έχουν προειδοποιήσει τον Νετανιάχου ότι εάν δεν σταματήσουν οι έποικοι, η βία τους θα μπορούσε να πυροδοτήσει εκτεταμένη βία στη Δυτική Όχθη, μέσα στο ίδιο το Ισραήλ, και να προκαλέσει ευρύτερη εξάπλωσή της.
Εάν οι αυξημένες επιθέσεις οδηγήσουν σε μεγάλης κλίμακας εκτοπισμό Παλαιστινίων, η Χεζμπολάχ μπορεί να αισθάνεται υποχρεωμένη να κλιμακώσει δραματικά τις επιθέσεις της στο Ισραήλ, λέει η Μόνα Γιακουμπιάν, αντιπρόεδρος του Κέντρου Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής στο Ινστιτούτο Ειρήνης των ΗΠΑ. «Ομοίως», σημειώνει, «οι πληρεξούσιοι του Ιράν διασκορπισμένοι σε όλη την περιοχή σίγουρα θα αύξαναν τον ρυθμό των επιθέσεών τους σε αμερικανικούς στόχους».
Φορτωμένο ιστορικό
Ενώ οι αριθμοί στη Δυτική Όχθη μπορεί να είναι ωχροί σε σύγκριση με τους περίπου 12.000 ανθρώπους στη Γάζα που έχασαν τη ζωή τους τον περασμένο μήνα, η βία των εποίκων λέει μια τραυματική, συναισθηματική ιστορία. Όπως αναφέρει σχολαστικά ο Walid Khalidi στο “All That Remains: Palestinian Villages Occupied and Populated by Israel in 1948”, πάνω από 400 παλαιστινιακά χωριά καταστράφηκαν ή εγκαταλείφθηκαν το 1948, μετά την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ. Τη θέση τους πήραν οι ισραηλινοί οικισμοί.
Έκτοτε, κατά τη διάρκεια περισσότερων από πενήντα ετών στρατιωτικής κατοχής, έως και 670.000 έποικοι έχουν φτάσει στη Δυτική Όχθη, σε οικισμούς που θεωρούνται παράνομοι σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Η περιοχή έχει γίνει δυστοπία για τους Παλαιστίνιους. Το διαχωριστικό φράγμα μήκους 711 χιλιομέτρων αποκόπτει τους αγρότες από τη γη και τις οικογένειες μεταξύ τους. Εν τω μεταξύ, ατελείωτα σημεία ελέγχου, δρόμοι μόνο για Εβραίους, νυχτερινές επιδρομές σε χωριά και συλλήψεις -συχνά χωρίς κατηγορία- χιλιάδων πολιτών, συμπεριλαμβανομένων 500-700 παιδιών κάθε χρόνο, ενισχύουν συνεχώς το προνόμιο μιας εθνικής ομάδας έναντι μιας άλλης.
Οι Παλαιστίνιοι βλέπουν τις πρόσφατες επιθέσεις σε εποίκους όχι ως μεμονωμένες εστίες, αλλά ως μέρος ενός συντονισμένου σχεδίου συμπίεσης τους σε ένα όλο και μικρότερο τμήμα της επικράτειάς τους. Στις 22 Σεπτεμβρίου, στον ΟΗΕ, ο ίδιος ο Νετανιάχου παρουσίασε έναν χάρτη της «Νέας Μέσης Ανατολής» που δείχνει τη Γάζα και την κατεχόμενη Δυτική Όχθη ως μέρος του Ισραήλ. Ο Ben-Gvir και άλλα μέλη του υπουργικού συμβουλίου δεσμεύτηκαν ανοιχτά να προσαρτήσουν ολόκληρη τη Δυτική Όχθη. Ισραηλινοί υπουργοί εικάζουν ότι ο άμαχος πληθυσμός της Γάζας μπορεί να οδηγηθεί πέρα από τα σύνορα στην Αίγυπτο.
Δεν έχει μεγάλη σημασία αν ο Νετανιάχου συμμερίζεται τις φιλοδοξίες τους ή κατευνάζει τα μέλη του ακροδεξιού συνασπισμού του να παραμείνουν στην εξουσία. Το αποτέλεσμα είναι το ίδιο: τα ισραηλινά στρατεύματα μπορεί σύντομα να αντιμετωπίσουν ένα τρίτο μέτωπο επιπλέον αυτών στη Γάζα και στα βόρεια σύνορα με τον Λίβανο, ενώ κάθε ελπίδα να ζητήσουν τη βοήθεια της Παλαιστινιακής Αρχής για τη διακυβέρνηση της Γάζας εξαφανίζεται γρήγορα.
Χρειάζεται νέα ηγεσία και από τις δύο πλευρές
Μια μακροπρόθεσμη λύση θα απαιτήσει νέα ηγεσία και από τις δύο πλευρές. Το Ισραήλ πρέπει να συμμετάσχει εκ νέου στην ειρηνευτική διαδικασία που ουσιαστικά έχει εγκαταλείψει εδώ και χρόνια και να αναγνωρίσει ότι η «αιώνια» κατοχή του πρέπει να τερματιστεί. Μέχρι να αποκτήσουν οι Παλαιστίνιοι το δικό τους κράτος, οι συνθήκες που οδήγησαν σε κάθε ξέσπασμα βίας μεγάλης κλίμακας, από την πρώτη και τη δεύτερη ιντιφάντα έως, ναι, την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, δεν θα αλλάξουν. Δεν αρκεί η συμφωνία για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα – αν και αυτό θα πρέπει να είναι άμεση προτεραιότητα.
Εάν η κυβέρνηση υπό την ηγεσία του Νετανιάχου φαίνεται ανίκανη να κάνει ένα τέτοιο άλμα, το ίδιο κάνει και η Παλαιστινιακή Αρχή, το κυβερνών όργανο που ιδρύθηκε ένα χρόνο μετά τις Συμφωνίες του Όσλο το 1993. Πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς, εκλέχτηκε το 2005 για τετραετή θητεία και εξακολουθεί να είναι στη θέση του , δεν είναι δημοφιλής, όπως ακριβώς και η ίδια η Παλαιστινιακή Αρχή. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι δεν θα ήταν ευπρόσδεκτη πίσω στη Γάζα με τη σημερινή της μορφή. Πρέπει επίσης να μεταρρυθμιστεί πλήρως.
Αλλά στο μεταξύ, η ισραηλινή κυβέρνηση δεν μπορεί τουλάχιστον να επιδεινώσει τα δικά της προβλήματα. Ο εκπληκτικά υψηλός αριθμός των νεκρών στη Γάζα, η περιφρόνηση του Νετανιάχου για τη μοίρα περισσότερων από 200 ομήρων που κρατούνται από τη Χαμάς και η συνεχιζόμενη απόρριψη εκεχειρίας από το Ισραήλ έχουν ήδη πλήξει σοβαρά την υπόθεση του εβραϊκού κράτους. Το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται είναι να ενθαρρύνει μια μειοψηφία εποίκων των οποίων οι ενέργειες υπονομεύουν την ασφάλεια όλων των Ισραηλινών και των Παλαιστινίων και αυξάνουν τον κίνδυνο ευρύτερης σύγκρουσης.
Παραγωγή – Έκδοση – Επιλογή κειμένων (2019-2023): Γ.Δ. Παυλόπουλος
