Χωρίς οδοντιατρική φροντίδαΠαρόλο που το χρειαζόταν, κάθε όγδοος ενήλικος κάτοικος έμεινε στην Ελλάδα πέρυσι. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι λόγοι ήταν οικονομικοί. Οι δημόσιες δαπάνες για οδοντιατρική περίθαλψη κατά τη δεκαπενταετή περίοδο της οικονομικής κρίσης και της πανδημίας Covid-19 έχουν σχεδόν εξαφανιστεί, ενώ οι ιδιωτικές δαπάνες έχουν μειωθεί σημαντικά καθώς οι πολίτες, αφού μείωσαν τα εισοδήματά τους, αποφάσισαν να «περικόψουν» τις δαπάνες οδοντιατρικής περίθαλψης.
Καθώς επιστήμονες από όλο τον κόσμο συμμετέχουν στο πρώτο Παγκόσμιο Συνέδριο Στοματικής Υγείας που συγκαλείται από Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (26-29 Νοεμβρίου 2024, Μπανγκόκ, Ταϊλάνδη) προκειμένου να επιταχυνθεί η πρόοδος προς την ένταξη της στοματικής υγείας στην καθολική κάλυψη υγείας έως το 2030, η Ελλάδα βρίσκεται σε προβληματική κατάσταση στον συγκεκριμένο τομέα. Σύμφωνα με ένα πρόσφατο Έκθεση του ΟΟΣΑ «Η υγεία με μια ματιά – Ευρώπη 2024»πέρυσι, οι ανεκπλήρωτες οδοντιατρικές ανάγκες -ενήλικες που χρειάζονταν οδοντιατρική περίθαλψη και δεν την έλαβαν- στην Ελλάδα έφτασε το 12,9%, ενώ ο μέσος όρος στις χώρες της ΕΕ ήταν 3,4%. Όπως αναφέρει στην «Κ» ο οδοντίατρος Αριστομένης Συγγελάκης.εκλεγμένος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Επικεφαλής Οδοντιάτρων, ειδικός σύμβουλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και ένας εκ των δύο εκπροσώπων της χώρας μας στο παγκόσμιο συνέδριο, «το 2008, οι ανεκπλήρωτες οδοντιατρικές ανάγκες στην Ελλάδα ανήλθαν στο 5,9%. Εν μέσω της οικονομικής κρίσης, γύρω στο 2015-2016, ο αριθμός αυτός ξεπέρασε το 20%. Πέρυσι ήταν 12,9%. Ακόμη χειρότερα, οι ανεκπλήρωτες ανάγκες οδοντιατρικής περίθαλψης δεν κατανέμονται ομοιόμορφα στον πληθυσμό», συνεχίζει ο κ. Συγγελάκης. «Όσοι βρίσκονται στο χαμηλότερο οικονομικό κλιμάκιο υποφέρουν σημαντικά περισσότερο, με το 21,2% να αναφέρει ανεκπλήρωτες ανάγκες οδοντιατρικής περίθαλψης. Το 2008 το ποσοστό αυτό ήταν 11%.
Σύμφωνα με αυτήν ΕΛΣΤΑΤ (Σύστημα Λογαριασμών Υγείας)το δημόσιο κόστος της οδοντιατρικής περίθαλψης – εξαιρουμένων των μισθών του προσωπικού που εξυπηρετεί τα λίγα οδοντιατρικά τμήματα του NHS – από 14,9 εκατομμύρια ευρώ το 2008, ήταν μηδενικό το 2022. ΓΙΑ ΕΟΠΥΥ δεν υπάρχουν συμβάσεις με οδοντιάτρους, κάτι που αφήνει περίπου 40 εκατ. ευρώ οδοντιατρική περίθαλψη που προϋπολογίζεται στον ΕΟΠΥΥ για την κάλυψη άλλων αναγκών. Το κόστος της ιδιωτικής οδοντιατρικής περίθαλψης μειώθηκε επίσης κατά 67,7% (από το 2008 έως το 2022) καθώς οι πολίτες αποφάσισαν να κόψουν αυτό που πίστευαν ότι «δεν θα πέθαινε», δηλαδή τα δόντια.
Θεωρητικά, η δωρεάν οδοντιατρική περίθαλψη στην Ελλάδα παρέχεται από το ΕΣΥ, αλλά στην πράξη πολύ λίγα άτομα εξυπηρετούνται σε αυτές τις εγκαταστάσεις. Οπως τονίζει η «Κ» Πρόεδρος της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας Αθανάσιος Δεβλιώτης«Στο δημόσιο τομέα, από τις 847 θέσεις οργανικής οδοντιατρικής σε κέντρα υγείας και νοσοκομεία, πληρούνται περίπου οι μισές. Και με λύπη μου λέω ότι ακόμα και όπου θεωρητικά καλυφθούν πλήρως οι θέσεις γίνονται διάφορες αποσπάσεις, με αποτέλεσμα σε κάποιες οδοντιατρικές κλινικές να υπάρχουν δύο ή τρεις οδοντίατροι, δηλαδή ο ένας είναι κανονικά στη θέση του και οι υπόλοιποι είναι αποσπασμένοι και άλλοι που υποθέτουν πλήρης κάλυψη, ο οδοντίατρος έχει ανατεθεί. Έτσι, στην πράξη, οι διαφορές είναι ακόμη μεγαλύτερες».
Οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και ζητούν αναθεώρηση της πολιτικής για την υγεία καθώς η κακή στοματική υγεία συνδέεται με σοβαρές ασθένειες.
Στο ίδιο πλαίσιο ο κ. Συγγελάκης αναφέρεται στο «παράδοξο» της οδοντιατρικής ασφάλισης στην Ελλάδα. Όπως σημειώνει, «στα τέλη της δεκαετίας του 1980, όταν οι ιατρικές κλινικές επεκτείνονταν σε όλη την περιοχή, όλες είχαν ένα οδοντιατρικό τμήμα στελεχωμένο από έναν έως επτά οδοντιάτρους. Στην πορεία, μπροστά στην έλλειψη προσλήψεων και την αποχώρηση οδοντιάτρων λόγω συνταξιοδότησης ή απόσπασης σε νοσοκομεία, πολλές κλινικές έκλεισαν τμήματα και τα μετέτρεψαν σε αποθήκες. Σήμερα καλούμαστε να επιστρέψουμε στο παρελθόν, καθώς η σύσταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας είναι η εισαγωγή της οδοντιατρικής περίθαλψης Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ). Η Πορτογαλία, που δεν διέθετε οδοντιατρικά τμήματα στην πρωτοβάθμια περίθαλψη, άλλαξε πολιτική και πλέον καλύπτει σχεδόν ολόκληρη την περιοχή. Αυτό σημαίνει ότι η Πορτογαλία έχει φτάσει στο σημείο που βρισκόταν στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και έχει φτάσει εκεί που ήταν πριν».
Πρόταση και θετικά βήματα
Τόσο ο κ. Τόσο ο Δεβλιώτης όσο και ο κ. Συγγελάκης τονίζουν την ανάγκη «ένταξης της στοματικής υγείας στο πλαίσιο» της πολιτικής υγείας στη χώρα μας. Ζητούν την εφαρμογή μιας ρήτρας στοματικής υγείας, που σημαίνει ότι θα λάβει ένα εγγυημένο ποσοστό των ετήσιων δαπανών για τη δημόσια υγεία. Πρόκειται για μια πρόταση που, υπό την πίεση της επιστημονικής κοινότητας, υποβλήθηκε από την Ελληνική Δημοκρατία και υιοθετήθηκε το 2021 από τον ΠΟΥ. «Αν το κάνουμε αυτό, θα έχουμε τεράστια χρηματικά ποσά για τη στοματική υγεία τα επόμενα χρόνια, αρκετά για να κάνουμε πολύ σημαντικά πράγματα για να παρέχουμε σε όλους ένα βασικό πακέτο υψηλής ποιότητας οδοντιατρικών υπηρεσιών και προληπτικής φροντίδας. Αυτά θα έχουν τεράστια οφέλη στη μείωση του κόστους φαρμάκων και των νοσηλειών για ασθένειες που σχετίζονται άμεσα με τη στοματική υγεία. Λοιπόν, σταδιακά οι παρεμβάσεις θα γίνουν αυτοτροφοδοτούμενες» τονίζει ο κ. Συγγελάκισα. Στα θετικά βήματα που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια συγκαταλέγεται η θεσμοθέτηση της ανάπτυξης το 2023 Κινητές ομάδες υγείας (MOH) προσωπικό οδοντιάτρων και οδοντιατρική κάρτα, ένα καθολικό, δωρεάν, προληπτικό οδοντιατρικό πρόγραμμα για παιδιά ηλικίας 6 έως 12 ετών, που εφαρμόστηκε από τον Μάιο του 2023 έως τον Ιανουάριο του 2024. Κάλυψε συνολικά 660.000 παιδιά, εκ των οποίων το 38% (270.000 παιδιά) ωφελήθηκε.
Οι ειδικοί περιγράφουν τη στοματική υγεία ως άρρηκτα συνδεδεμένη με τη συνολική υγεία. «Το αντιεπιστημονικό στερεότυπο που μας βασάνιζε εδώ και δεκαετίες ότι «δεν πεθαίνεις από τα δόντια σου» έχει πλέον λήξει, καθώς έχει αποδειχθεί ότι «φυσικά πεθαίνεις από τα δόντια σου»» τονίζει ο βουλευτής. Συγγελάκης. Και εξηγεί: «Η κακή στοματική υγεία συνδέεται με πολύ σοβαρές ασθένειες όπως ο διαβήτης, τα καρδιαγγειακά και αναπνευστικά νοσήματα, ακόμη και η νόσος του Αλτσχάιμερ. Και η περίοδος της πανδημίας έδειξε ότι οι ασθενείς με κακή στοματική υγεία, και ειδικά η περιοδοντική υγεία, είχαν πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο ασθένειας με σοβαρά συμπτώματα από τους ασθενείς που είχαν μολυνθεί από SARS-CoV-2 που δεν αντιμετώπισαν αυτά τα προβλήματα. Στο πλαίσιο αυτό, γίνονται βήματα για καλύτερη συνεργασία μεταξύ ιατρικών ειδικοτήτων. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Παγκόσμια Ομοσπονδία Γενικών Ιατρών/Οικογενειακών Ιατρών συνεργάστηκε με την European Society of Periodontology και ανέπτυξε κατευθυντήριες γραμμές σύμφωνα με τις οποίες ένας γενικός ιατρός, κατά τη διάγνωση ενός ασθενούς με διαβήτη, θα πρέπει να εφιστά την προσοχή του στον κίνδυνο περιοδοντίτιδας και, κατά συνέπεια, απώλεια δοντιών και παραπέμψτε τον σε οδοντίατρο. Και το αντίστροφο. Εάν ο οδοντίατρος διαγνώσει περιοδοντίτιδα, θα πρέπει να ρωτήσει τον ασθενή εάν έχει διαβήτη και, εάν η απάντηση είναι αρνητική, να τον προειδοποιήσει για τον αυξημένο κίνδυνο και να συστήσει επίσκεψη σε γιατρό.
