Κώστας Ράπτης
Σε ποιον απάντησε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου με τις κατηγορηματικές του δηλώσεις κατά της προοπτικής ίδρυσης παλαιστινιακού κράτους;
Με την πρώτη ματιά, στον Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν – εξ ου και η τηλεφωνική συνομιλία μεταξύ των δύο ανδρών για να εξομαλυνθούν οι διαφορές απόψεων.
Αλλά στον πυρήνα του, το μήνυμα του Νετανιάχου αφορούσε τη Σαουδική Αραβία και τον de facto κυβερνήτη της, τον διάδοχο του θρόνου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν. Και ο λόγος για αυτό είναι ότι το Ριάντ κλίνει προς μια ειρηνευτική πρόταση, την οποία ο Ισραηλινός πρωθυπουργός έχει κάθε λόγο να φοβάται περισσότερο από τη στρατιωτική δράση της Χαμάς ή της Χεζμπολάχ.
Μπορούμε να μιλήσουμε για την αναβίωση του «Σχεδίου Αμπντουλάχ».
Το 2002, στη μέση της «δεύτερης Ιντιφάντα», ο Αραβικός Σύνδεσμος ενέκρινε σε μια σύνοδο κορυφής στη Βηρυτό μια πρόταση για μια τελική λύση της κατάστασης στη Μέση Ανατολή, που αναπτύχθηκε από τον τότε διάδοχο και ισχυρό ηγέτη της Σαουδικής Αραβίας, και αργότερα ο βασιλιάς της, Αμπντουλάχ μπιν Αμπντουλαζίζ.
Το σχέδιο προέβλεπε τη διμερή και πολυμερή ανασυγκρότηση των σχέσεων μεταξύ των αραβικών κρατών και του Ισραήλ, υπό την προϋπόθεση ότι θα δημιουργηθεί ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος στα σύνορα του 1967 (με μικρές αμοιβαίες τροποποιήσεις) και μια συμφωνημένη λύση στο προσφυγικό ζήτημα. Αυτό ήταν ένα κόψιμο από τα «τρία όχι» από τη σύνοδο του Αραβικού Συνδέσμου στο Χαρτούμ το 1967, που μέχρι τότε περιέγραφε, τουλάχιστον θεωρητικά, τις σχέσεις των κρατών μελών με το Ισραήλ.
Ο τότε πρωθυπουργός του Ισραήλ Αριέλ Σαρόν απέρριψε αυτό το σχέδιο ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν απασχολημένες με την προετοιμασία της εισβολής στο Ιράκ.
Έκτοτε, το «σχέδιο Αμπντουλάχ», που επιβεβαιώθηκε στη Σύνοδο Κορυφής του Ριάντ το 2007, φαίνεται να έχει ξεχαστεί, αν και καμία αραβική χώρα δεν έχει αποσύρει την υπογραφή της.
Άλλωστε, η αμερικανική διπλωματία, τόσο επί Ντόναλντ Τραμπ όσο και επί Τζο Μπάιντεν, επικεντρώθηκε στην προώθηση των «Συμφωνιών του Αβραάμ». Αλλά είναι ένας τρόπος για να αντιστραφεί το «Σχέδιο Αμπντουλάχ»: αντί για αραβο-ισραηλινή συμφιλίωση μέσω ενός ψηφίσματος για το Παλαιστινιακό ζήτημα, οραματίζονται αραβο-ισραηλινή συμφιλίωση (προφανώς μερική, αφού χώρες όπως η Συρία και η Αλγερία δεν αναμενόταν να προσχωρήσουν σε αυτό) θάβοντας το παλαιστινιακό ζήτημα στο όνομα της παροχής κάποιας οικονομικής αποζημίωσης στους Παλαιστίνιους.
Από αυτή την οπτική γωνία η Χαμάς παρενέβη αιματηρά στις 7 Οκτωβρίου και με αυτήν την κεντρική αντίφαση αντιμετωπίζει ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.
Το μεταρρυθμιστικό «Όραμα 2030» του Σαουδάραβα διαδόχου πρίγκιπα, που στοχεύει στη διαφοροποίηση της οικονομίας της χώρας του, βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην οικονομική συνεργασία με το Ισραήλ, όπως αποδεικνύεται από το φουτουριστικό του σχέδιο να δημιουργήσει την πόλη Neom κοντά στον Κόλπο της Άκαμπα. Ωστόσο, είναι πολιτικά υπερβολικό για τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, ειδικά μετά τις 7 Οκτωβρίου, να ανοίξει ξανά το θέμα της εξομάλυνσης των σχέσεων με το Ισραήλ.
Η πίεση των ΗΠΑ να ενταχθεί στο Σύμφωνο του Αβραάμ (μόνο τους τελευταίους 12 μήνες, ο γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκράχαμ επισκέφθηκε το βασίλειο τρεις φορές) και η Σαουδική Αραβία το κατευθύνει προς την αναβίωση του Σχεδίου Αμπντουλάχ.
Αυτό που είπε η πρέσβης της Σαουδικής Αραβίας στις ΗΠΑ, πριγκίπισσα Rima bint Badar al Saud, στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός είναι χαρακτηριστικά.
Η πριγκίπισσα Ρίμα έκρινε ακατάλληλη οποιαδήποτε συζήτηση για «επόμενη μέρα» στη Γάζα πριν από την εκεχειρία, προσθέτοντας ότι ενώ η χώρα της απλώνει χέρι φιλίας στο Ισραήλ, έχει επίσης υποχρεώσεις προς τους Παλαιστίνιους. Η συμφιλίωση Σαουδικής Αραβίας και Ισραήλ απαιτεί μια μη αναστρέψιμη διαδικασία. δημιουργία παλαιστινιακού κράτους.
Αυτό είναι σίγουρα ένας επιπλέον πονοκέφαλος για την αμερικανική πλευρά, η οποία μέχρι στιγμής επιδιώκει τη συμφιλίωση Σαουδικής Αραβίας-Ισραήλ με αντάλλαγμα την υπογραφή αμυντικού συμφώνου μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά ικανοποιήθηκε με το αίτημα του Ριάντ για το πυρηνικό της πρόγραμμα. . Αυτή η απαίτηση σχετίζεται όχι μόνο με την επιδίωξη ισορροπίας από το Ιράν, αλλά και με το κύριο ερμηνευτικό κλειδί όλων των επιλογών του Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν: Σε συνθήκες κλιματικής κρίσης, η Σαουδική Αραβία, με τα 30 εκατομμύρια κατοίκους της, ακολουθεί έναν μη βιώσιμο δρόμο, καθώς εξυπηρετεί μόνο στις ανάγκες κλιματισμού και αφαλάτωσης νερού, η χώρα θα καταναλώσει το μεγαλύτερο μέρος του πετρελαίου παραγωγής της, εάν δεν αλλάξει τις οικονομικές και ενεργειακές επιλογές της.
Ωστόσο, σε σύγκριση με προηγούμενες διπλωματικές προσπάθειες που αναβλήθηκαν και άφησαν το τελικό αποτέλεσμα ασαφές, το σχέδιο του Αμπντουλάχ έχει το πλεονέκτημα να προσδιορίζει με σαφήνεια τους στόχους του και να επιδιώκει μια διεθνή συναίνεση για μια «λύση δύο κρατών». μια οδός διαφυγής και για τον Τζο Μπάιντεν – κάτι που εξηγεί την αντίδραση του Νετανιάχου. Τελικά, με την πάροδο του χρόνου, η πολιτική επιβίωση του ενός γίνεται ασυμβίβαστη με την πολιτική επιβίωση του άλλου.