Στη δεκαετία του 1960 Μεγάλη Βρετανία αν ήθελες να ξεφύγεις από την τάξη σου, από την εργατική τάξη που ανήκες, είχες μόνο δύο δρόμους, δύο επιλογές. Το πρώτο ήταν να παίξω σε ένα ροκ εν ρολ συγκρότημα και το δεύτερο να γίνω ποδοσφαιριστής. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η κοινωνική κινητικότητα ή η ταξική αλλαγή μέσα σε μια γενιά είναι σχεδόν αδύνατη. Ειδικά η εργατική τάξη.
Δύο ντοκιμαντέρ που προβάλλονται αυτή τη στιγμή σχεδόν ταυτόχρονα στο Netflix επιβεβαιώνουν αυτό ακριβώς το γεγονός. Ένας λαμπρός ποδοσφαιριστής που ξεπέρασε σημαντικά τα όρια αυτού του αθλήματος, ο κ Ντέιβιντ Μπέκαμμε ταπεινή καταγωγή από την εργατική τάξη και έναν από τους μεγαλύτερους και πιο διαρκείς αστέρες της ποπ της Βρετανίας, τον Robbie Williams, ίσως λιγότερο ταπεινός, αλλά με επίγνωση από πού κατάγεται και πού πηγαίνει.
Καθένας από αυτούς χάρισε στην κοινωνία στιγμές ανέκφραστης χαράς και ευτυχίας, λατρεύτηκε και ειδωλοποιήθηκε, συκοφαντήθηκε, τιμωρήθηκε και πληρώθηκε με πόνο και δάκρυα από την κοινή γνώμη και τα χυδαία βρετανικά δημοφιλή ΜΜΕ. Μερικές φορές το να μεγαλώνεις σύμφωνα με τους κανόνες σε μια εργατική οικογένεια σημαίνει ότι είσαι φτιαγμένος από έναν κόσμο αξιών, αλλά και αναστολών. Επιπλέον, μερικές φορές ξέρεις ότι ο μεγαλύτερος αγώνας που θα πρέπει να δώσεις στη ζωή σου δεν θα είναι ο αγώνας για να επιβιώσεις, αλλά για να ξεπεράσεις τα όρια και τους περιορισμούς.
Ντοκιμαντέρ για αυτόν Ρόμπι Ουίλιαμς βασίζεται σε μια πρωτότυπη ιδέα όπου, μέσα από εκατοντάδες ώρες πλάνα, βλέπει την πορεία του στη μουσική από την ηλικία των 17 σε ένα συγκρότημα Πάρε ένα καπέλο Μέχρι σήμερα. Τον βλέπουμε για ώρες, λίγο κακοδιάθετο και ανήσυχο, να παρακολουθεί στο λάπτοπ του και να σχολιάζει σκηνές και στιγμές από την καριέρα του. Άλλοτε ξαπλώνει στο κρεβάτι με εσώρουχα ή πιτζάμες και άλλοτε παρέα με την ενήλικη κόρη της, που φαίνεται να θέλει να την προστατεύσει από αυτό που πρόκειται να δει στην οθόνη.
Μου αρέσει γιατί δεν φοβάται να αποκαλυφθεί σκοτάδι στο πλευρό του και επιτρέπει στην κάμερα να καταγράψει τις αντιδράσεις του, αλλά και την καριέρα του όπως την έζησε, δηλαδή ωμός, ειλικρινής, αληθινός. Προσπαθώ να φανταστώ πώς θα αντιδρούσα στην εικόνα του νεότερου εαυτού μου μπροστά σε όλες αυτές τις αμήχανες στιγμές. Είναι ειλικρινές και ανθρώπινο, αλλά χρειάζεται πολύ θάρρος για να ομολογήσεις τις αδυναμίες και τους εθισμούς σου σε ολόκληρο τον πλανήτη. Ακόμα κι αν δείχνεις μια πλευρά της κατάθλιψης που είναι άγνωστη στον κόσμο που σε λατρεύει, σε ειδωλοποιεί και σε ακολουθεί.
Ίσως είναι κάποιο είδος θεραπείας για αυτόν. Τι άλλο μαθαίνουμε; Κανείς που έγινε διάσημος από παιδί δεν είναι βιώσιμος. Πότε θα γίνεις διάσημος γίνεσαι κάποιος άλλος από αυτόν που πραγματικά είσαι. Όλοι οι διάσημοι και επιτυχημένοι άνθρωποι αναζητούν τις χαρές των καθημερινών ανθρώπων: ξέρετε μια γυναίκα, δύο παιδιά και λογαριασμούς που κρέμονται στην πόρτα του ψυγείου. Ωστόσο, αυτό που κάνει έναν άνθρωπο επιτυχημένο είναι και αυτό που τον καταστρέφει!
Η περίπτωση του Ντέιβιντ Μπέκαμ είναι τελείως διαφορετική γιατί δεν τη χάνει ποτέ λάμψη δικό του και της σημαίνω ακόμα κι όταν βρίσκεται στην πιο δυσάρεστη κατάσταση στον κόσμο, όταν τον αποδοκιμάζουν οι οπαδοί στα γήπεδα για πολλή ώρα. Ο Ντέιβιντ Μπέκαμ δεν ήθελε ποτέ να είναι απλώς ποδοσφαιριστής και για πάρα πολύ καιρό πλήρωσε ακριβά αυτή την επιθυμία. Ήταν πολλά κλειστό παιδί που μεγάλωσε σε μια αγαπημένη οικογένεια. Όμως δεν έβγαινε ραντεβού, δεν είχε φίλους και δεν πήγαινε σε πάρτι. Ωστόσο, δεν ήπιε και δεν ξενυχτούσε. Από μικρός έμαθε από την οικογένειά του ότι όταν σου συμβαίνει κάτι πρέπει να σφίξεις τα δόντια σου και να το αποδεχτείς.
Σε ένα σημείο του ντοκιμαντέρ για Πιοτρ Χακ, πρώην μπασίστας των New Order, ισχυρίζεται ότι τα αστέρια στο Μάντσεστερ ήταν αστέρια της μουσικής, αλλά όταν ανέβηκε το αστέρι του Beckham, όλα άλλαξαν. Έτσι είδαμε να γίνονται οι παίκτες Ροκ σταρ αστικός.
Τότε ήταν που η Βρετανία γνώρισε την αναγέννησή της μέσα από την Cool Britannia, την αποθέωση και την τρέλα της ποπ κουλτούρα. Κυρίως, όμως, τότε ήταν που το καπιταλιστικό μοντέλο έφτασε στο αποκορύφωμά του, το οποίο ο Ντέιβιντ Μπέκαμ και η σύζυγός του προώθησαν και σημείωσαν επιτυχία! Ποτέ όμως δεν ήθελε να είναι ένας συνηθισμένος ποδοσφαιριστής και ποτέ δεν συμπεριφέρθηκε σαν τέτοιος. Μάλλον ο μισός πλανήτης που ήταν μέσα του δεν ήθελε καν να έχει σχέση με το ποδόσφαιρο.
Αν και διαβάζω τον αγγλικό Τύπο εδώ και πολλά χρόνια, αν υπάρχει κάτι που με εξέπληξε τόσο για τον Williams όσο και για τον Beckham, είναι το πόσο σφοδρή επιτέθηκαν από τα περισσότερα βρετανικά ταμπλόιντ και τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές. Όλα αυτά τα μέσα ρίχτηκαν κυριολεκτικά στην αρένα για να τα καταναλώσει το κοινό.
Όλοι μέσα Ντοκυμαντέρ λέει με τον τρόπο του πόσο σωματικά και ψυχικά είναι αποκομμένος από τη γη που κάποτε θεωρούσε δική του. Δύο σύγχρονοι που πετυχαίνουν ταυτόχρονα στο Ηνωμένο Βασίλειο. Είναι ένα ωραίο μάθημα, αυτά τα δύο ντοκιμαντέρ μου θύμισε για άλλη μια φορά ότι όσο ψηλά κι αν είναι κάποιος, πρέπει να υπήρξε μια στιγμή στο ταξίδι του που και αυτός ήξερε απόλυτος έρωτας.
«Σε αναζήτηση της τελειότητας»
«Πέρασα αρκετά χρόνια από τη ζωή μου στην αναζήτηση της τελειότητας… Τώρα είμαι αφοσιωμένος στην ελευθερία και αυτό είναι το πιο σημαντικό». Αυτά τα λόγια της Νίνα Σιμόν Θυμήθηκα όταν άρχισα να διαβάζω ένα βιβλίο που ονομάζεται «Σε αναζήτηση της τελειότητας» καθηγητής ψυχολογίας στο LSE, Thomas Curran, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από το Μεταίχμιο. Δεν ξέρω αν είναι η τυραννία του καπιταλισμού ή ο έντονος ναρκισσισμός και η ανάγκη να εκθέτουμε και να προβάλλουμε συνεχώς την ηλικία μας, αλλά αυτό που ενοχλεί τους περισσότερους τα τελευταία χρόνια είναι το άγχος της επιτυχίας, ο φόβος της αποτυχίας, η τελειομανία, το κυνήγι νίκη, για την πρώτη θέση. Τελειότητα, που είναι ολοένα και πιο ανέφικτη για τους περισσότερους, στην οποία κανείς δεν αισθάνεται ικανοποιημένος και επαρκής. Το αποτέλεσμα είναι ένας πλανήτης βυθισμένος σε συνεχή δυσαρέσκεια και αβεβαιότητα, ένας πλανήτης στην τσίτα! Αν μη τι άλλο, αυτό το βιβλίο θα σας χαλαρώσει.
Όλα διαφορετικά, όλα ανάποδα
«Θα ακούσεις νέα μου, μωρό μου, πολύ αφού φύγω» τραγουδώ Λέοναρντ Κοέν σε ένα από τα πιο εμβληματικά και θρυλικά τραγούδια του, στον περίφημο Tower Of Song! Η μεταθανάτια αντοχή του έργου του Κοέν έχει πάρει πλέον επικές διαστάσεις και οφείλεται στο ταλέντο του να παρατηρεί τα πάντα από απόσταση. Αυτό εξηγείται επίσης από το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της 50χρονης καριέρας του κατάφερε να αλλάξει τις προσδοκίες για το τι είναι και τι δεν είναι ένας τραγουδιστής/τραγουδοποιός και κυρίως ποια θέματα μπορεί να τραγουδήσει, το βάθος της στιχουργικής του δουλειάς και η συνέπεια του καλλιτέχνη με αυτό. Όλα αυτά συνεχίζουν να συγκινούν απλούς ακροατές καθώς και νέους καλλιτέχνες σε όλο τον κόσμο που εμπνέονται από το έργο και την προσωπικότητα του Cohen. Ο Λέοναρντ Κοέν τα έκανε όλα διαφορετικά, όλα αντίστροφα, όλα με τον δικό του τρόπο και από μικρός ήξερε τι ήθελε να κάνει. Γι’ αυτό είναι ακόμα ένας από τους λίγους παλιούς καλλιτέχνες που εξακολουθούν να προκαλούν θαυμασμό. Το βάθος του έργου του είναι τόσο μεγάλο που είναι ανεξάντλητο. Όλα αυτά τα σκεφτόμουν πρόσφατα με αφορμή τζαζ μπαλέτα από το Μόντρεαλ, που μετά από πρόσκληση του Μεγάρου Μουσικής επισκέφτηκε τη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα για τέσσερις μέρες. Τέσσερις sold out συναυλίες και ένα κοινό που δεν σταματά να μιλά και να ονειρεύεται τα τραγούδια, τους στίχους και τη φωνή του.
Έρχεται χειμώνας, ξεσκονίστε το Fedora σας!