Συγγραφέας: Σπύρος Δημητρέλης
Η πρώτη αντίδραση ήταν το γέλιο. Το μήνυμα έμοιαζε περισσότερο με τρολάρισμα. Την ώρα που τα μεγάλα ελληνικά πανεπιστήμια καταλαμβάνονται από φωνητικές μειονότητες που με ληστρικές και φασιστικές πρακτικές εμποδίζουν τη λειτουργία της ακαδημαϊκής κοινότητας και την ελευθερία της, που έχει πολλαπλές έννοιες για την κοινωνία, ο Υπουργός Παιδείας ανακοίνωσε σχέδιο λειτουργίας μη κρατικά μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια, τα οποία προκάλεσαν μεγάλη έκπληξη. Νέα από την παρουσίαση; Εισαγωγή σε νέα, κρατικού τύπου πανεπιστήμια, απαλλαγμένα (;) από κρατικούς δεσμούς και παθογένειες του κρατισμού! Η πιο ξεπερασμένη μέθοδος, δηλαδή οι πανελλήνιες εξετάσεις. Ο χαρακτηρισμός «παρωχημένο» δεν είναι τυχαίος. Είμαστε από τις λίγες χώρες στην Ευρώπη, και ίσως στον κόσμο, όπου η εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση βασίζεται σε κρατικούς, πλήρως τυποποιημένους, ενιαίους τύπους και διαδικασίες γενικών εξετάσεων. Η εγκαθίδρυση αυτού του συστήματος ήταν μια απάντηση στις δυστυχώς κοινές «αρετές» στη φυλή μας: τη διαφθορά, το εμπόριο και τον νεποτισμό.
Ήταν μια απάντηση στο αίτημα για μια αμετάβλητη διαδικασία πρόσληψης για τα ελληνικά πανεπιστήμια, η οποία στο παρελθόν ήταν ένα διαβατήριο που επέτρεπε διορισμό σε μόνιμη και ισόβια δημόσια υπηρεσία ή την ανάληψη ενός κλειστού και άρα καλοπληρωμένου επαγγέλματος. Σήμερα αυτός ο θεσμός έχει κάνει τον κύκλο του.
Αυτό οδήγησε σε μια καταστροφική ανταγωνιστική διαδικασία για τους μαθητές με ένα συγκεκριμένο και τυποποιημένο πρόγραμμα σπουδών γύρω από το οποίο έχει οικοδομηθεί μια μεγάλη αγορά για παραεκπαίδευση και κατάρτιση υποψηφίων. Το κόστος αυτής της αγοράς είναι απαγορευτικό για το μέσο νοικοκυριό και τα πραγματικά ακαδημαϊκά αποτελέσματα είναι αμφισβητήσιμα στην καλύτερη περίπτωση. Άλλωστε, κανείς δεν θα αμφισβητήσει ότι η ασυνέπεια στη διαδικασία εισαγωγής στα πανεπιστήμια πληρώθηκε και πληρώνεται αφειδώς από την κοινωνία και το μέλλον της, με την πλήρη απαξίωση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στα μάτια των γονέων, των μαθητών και της αγοράς εργασίας. Καμία αξία στις εξετάσεις λυκείου, όπου και οι καλοί βαθμοί πέφτουν σαν το χαλάζι. Αυτό αποδεικνύεται από στατιστικά στοιχεία σχετικά με τον ταχέως αυξανόμενο αριθμό αποφοίτων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ιδίως αποφοίτων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, τις τελευταίες δεκαετίες.
Όλα αυτά μαρτυρούν τα αποτελέσματα του διεθνούς διαγωνισμού δεξιοτήτων μάθησης PISA που διοργάνωσε ο ΟΟΣΑ. Σε ένα όπου οι Έλληνες μαθητές κατατάσσονται κάτω από τον παγκόσμιο μέσο όρο και κάθε χρόνο πέφτουν ακόμη χαμηλότερα. Εξαίρεση βέβαια στο PISA αποτελούν οι μαθητές ιδιωτικών σχολείων που ευτυχώς έχουν απελευθερωθεί ως ένα βαθμό από τα δεσμά του Υπουργείου Παιδείας, της ΟΛΜΕ, των επαγγελμάτων και της παντελούς έλλειψης αξιολόγησης εκπαιδευτικών και εκπαιδευτικών μονάδων.
Η ειρωνεία της ελληνικής δημόσιας εκπαιδευτικής πραγματικότητας είναι ότι τα δημόσια, δωρεάν πανεπιστήμια άλλων ευρωπαϊκών χωρών αναγνωρίζουν την αξιολόγηση του ελληνικού απολυτηρίου Λυκείου ως ένα από τα κριτήρια εισαγωγής, αλλά μαζί με τα δικά τους κριτήρια που σχετίζονται με το βιογραφικό του υποψηφίου, η επίδοσή του στο διεθνείς φοιτητικοί διαγωνισμοί, συμμετοχή σε εθελοντική εργασία, διάκριση σε διαγωνισμούς μαθητικής επιχειρηματικότητας και δεκάδες άλλα σημαντικά κριτήρια που καθορίζουν πόσο κοντά είναι κάθε μαθητής σε αυτό που ονομάζουμε τελειότητα. Αυτό είναι που πραγματικά μισούμε σε αυτή τη χώρα. Δεν είναι τυχαίο που σήμερα χιλιάδες Έλληνες φοιτητές και οι οικογένειές τους (δεν μιλάμε μόνο για τους πλούσιους) αποφεύγουν τις τραυματικές, δαπανηρές και άσκοπες πανελλήνιες προετοιμασίες και εξετάσεις επιλέγοντας να πάνε σε πανεπιστήμια (δημόσια ή μη) στην Ολλανδία, τη Δανία. Βέλγιο και Γερμανία. Κάθε πανεπιστήμιο θέτει τα δικά του κριτήρια για την αξιολόγηση των εισακτέων φοιτητών. Την επιλογή την κάνουν μόνοι τους, όχι κρατική, οριζόντια, γραφειοκρατική, απρόσωπη και μηχανοποιημένη δοκιμασία πολλών ωρών.
Την ώρα λοιπόν που η πλειοψηφία των πολιτών λέει «ναι» στα ιδιωτικά πανεπιστήμια και περιμένει από τον κοινώς αποδεκτό και αντικειμενικά επιτυχημένο Υπουργό Ψηφιακών Υποθέσεων κ. Πιερρακάκη να κάνει ένα μεγάλο βήμα μπροστά, επιλέγει και αυτός τον σίγουρο δρόμο της αποτυχίας. . Είναι ηρεμιστικό. Το Χάρβαρντ, η Οξφόρδη, το Γέιλ και το Μπέρκλεϋ έγιναν αυτό που έγιναν επειδή είχαν την ελευθερία και την ευθύνη να επιλέγουν τους δικούς τους φοιτητές, καθηγητές και ανταγωνισμό. Φανταστείτε λοιπόν το αστείο που ένα παράρτημα ενός μεγάλου και διεθνώς αναγνωρισμένου πανεπιστημίου έρχεται στην Ελλάδα και περιμένει το Υπουργείο Παιδείας να του στείλει μια λίστα με άτομα που πέρασαν επιτυχώς τις Πανελλήνιες εξετάσεις. Μάλλον δεν θα έρθει. Αντί λοιπόν να κάνουμε ένα βήμα για να σπάσουμε τα δεσμά της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από τον κρατικό έλεγχο και ρύθμιση, ονειρευόμαστε να εθνικοποιήσουμε, δυστυχώς, την Ελλάδα, το Χάρβαρντ και το Μπέρκλεϋ. Η διαδικασία που ανακοίνωσε χθες ο Υπουργός Παιδείας μοιάζει περισσότερο με προσπάθεια ένταξης στο σύστημα πανελληνίων εξετάσεων διαφόρων πανεπιστημίων, με εσωτερική και εξωτερική είσοδο, των πρώην Κέντρων Φιλελεύθερων Σπουδών -πείτε τα όπως θέλετε- που ήδη υπάρχουν στην Ελλάδα. Αυτή είναι μια κίνηση που στοχεύει πολύ περισσότερο στον κατευνασμό της ελληνικής φωνητικής αριστεράς και του πόθου της για ελληνικού τύπου κρατισμό, πολύ λιγότερο στην πραγματική μεταρρύθμιση. Μια πραγματική μεταρρύθμιση θα ήταν να επιτραπεί σε νέα μη κρατικά ιδρύματα να επιλέγουν μόνοι τους εισαγωγείς, ανοίγοντας την ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση στον ανταγωνισμό. Και ας είναι αυτό το πρώτο βήμα για να καταργηθεί κάποια στιγμή η δυνατότητα των Πανελληνίων και των δημοσίων πανεπιστημίων να επιλέγουν οι ίδιοι τους εισακτείς με βάση διαδικασίες και κριτήρια που τα ίδια ορίζουν. Μια μεταρρύθμιση που έχει καθυστερήσει πολύ και κοστίζει σε όλους μας χρήματα, ποιότητα εκπαίδευσης, καινοτομία, κοινωνική πρόοδο και οικονομική ανάπτυξη. Αυτούς που με κάθε ευκαιρία στηρίζει ο κ. Πιερρακάκης…
ΥΓ Το ελάχιστο ποσό επένδυσης για τη δημιουργία «μη κρατικού πανεπιστημίου» είναι 2 εκατ. ευρώ. Το ποσό είναι παράλογο από κάθε άποψη. Δεν θα μπορείς να φτιάξεις πανεπιστήμιο με αυτά, ούτε καν μια μεσαία πολυκατοικία. Η κυβέρνηση μάλλον ονειρεύεται ένα κρατικό Χάρβαρντ στα Φάρσαλα…
