Τέσσερα χρόνια θα έχει νερό η Αττική αν συνεχιστεί η ανομβρία των δύο τελευταίων ετών. Αυτό ανακοίνωσαν χθες το υπουργείο Περιβάλλοντος και η ΕΥΔΑΠ, καθώς τα αποθέματα των ταμιευτήρων του Εύηνου και του Μόρνου βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Για το λόγο αυτό, η ΕΥΔΑΠ ξεκίνησε γεωτρήσεις σε Αττική και Βοιωτία, ξεκίνησε την εκμετάλλευση της Υλίκης, εξετάζοντας παράλληλα την εκτροπή του νερού από τα ποτάμια που τροφοδοτούν τη λίμνη Κρεμαστών, καθώς και την ίδρυση μονάδας αφαλάτωσης.
Τον περασμένο μήνα, πτώση της στάθμης στη λεκάνη της τεχνητής λίμνης Μόρνου έφερε στην επιφάνεια τα ερείπια του χωριού Κάλλιο, το οποίο πλημμύρισε το 1980 ως αποτέλεσμα της σταδιακής πλήρωσης του φράγματος.
Σύμφωνα με τοπικούς παράγοντες, ήταν μόλις η δεύτερη φορά μέσα σε 40 περίπου χρόνια που η στάθμη του νερού είχε πέσει τόσο χαμηλά και για πρώτη φορά κατά την ιστορική λειψυδρία το 1993. Η δραματική κατάσταση επιβεβαιώθηκε χθες από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, ωστόσο, διατηρώντας έναν καθησυχαστικό τόνο.
«Τα τελευταία δύο χρόνια, οι μειωμένες βροχοπτώσεις και οι χιονοπτώσεις είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση της παροχής νερού στους ταμιευτήρες που τροφοδοτούν την Αττική. Ο ταμιευτήρας Ευήνου μαζί με τον Μόρνο, τον Μαραθώνα και την Υλίκη είναι τέσσερις δεξαμενές νερού που τροφοδοτούν την Αττική με πάνω από 400 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερό ετησίως», διαβάζουμε στο χθεσινό δελτίο τύπου του υπουργείου Περιβάλλοντος. «Το σύστημα ύδρευσης είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε οι πόροι των ταμιευτήρων να μην μειώνονται. Ωστόσο, τα τελευταία δύο χρόνια, λόγω της ξηρασίας, οι πόροι μειώθηκαν από 1.158.127 εκατομμύρια m3 τον Αύγουστο του 2022 σε 703.339 εκατομμύρια m3 τον Αύγουστο του 2024, ή κατά μέσο όρο περίπου 225 εκατομμύρια m3 ετησίως.
Η ΕΥΔΑΠ ξεκίνησε γεωτρήσεις σε Αττική και Βοιωτία, άρχισε να εκμεταλλεύεται την Υλίκη, ενώ εξετάζει το ενδεχόμενο εκτροπής του νερού από τα ποτάμια που εκβάλλουν στη λίμνη Κρεμαστών και τη δημιουργία μονάδας αφαλάτωσης.
Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΥΔΑΠ, ο ταμιευτήρας του Ευήνου περιέχει σήμερα 41,6 εκατ. m3 νερού έναντι 48,9 εκατ. πέρυσι, ο ταμιευτήρας του Μόρνου 344,2 εκατ. m3 έναντι 522,8 εκατ. πέρυσι, ο ταμιευτήρας Γιλίκης 281,2 εκατ. m3 έναντι 348,4 εκατ. πέρυσι και 24 εκατ. τον Μάρτιο. εκατ. κυβικά μέτρα νερού έναντι 26,3 εκατ. κυβικών μέτρων τον Αύγουστο του 2023. Να σημειωθεί ότι το ιστορικά χαμηλότερο επίπεδο πόρων της ΕΥΔΑΠ παραμένει το 1993, όταν οι συνολικοί πόροι της Αττικής μειώθηκαν στα 136 εκατ. κυβικά μέτρα, ωθώντας το κράτος στη δημιουργία του Ευήνου. Το φράγμα και η σήραγγα Ευήνου-Μόρνου, με σκοπό την ενίσχυση της δεύτερης από την πρώτη. Ρεκόρ προμηθειών καταγράφηκαν το 2019, όταν οι υδατικοί πόροι της πρωτεύουσας έφτασαν τα 1,2 δισ. κυβικά μέτρα νερού.
Συγκρατημένη αισιοδοξία
Το υπουργείο Περιβάλλοντος είναι συγκρατημένα αισιόδοξο ότι η κατάσταση μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο. Ως εκ τούτου, η ΕΥΔΑΠ, σύμφωνα με τα σχέδιά της, έχει ήδη ενεργοποιήσει επιπλέον πηγές ύδρευσης με επαναλειτουργία 17 γεωτρήσεων, κυρίως στην περιοχή Μαυροσουβάλα, ενώ θα ενεργοποιήσει και φρεάτια στο μέσο του Βοιωτικού Κηφισού, ενώ θα γίνεται και άντληση νερού. και από τη Γιλίκη που μέχρι τώρα ήταν αποθεματικός καταθέτης. Οι δραστηριότητες αυτές θα παράγουν περίπου 75 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως», διαβάζουμε στη χθεσινή ανακοίνωση.
Εάν συνεχιστεί η ξηρασία των προηγούμενων ετών, σημειώνει το υπουργείο, θα έχουμε έλλειμμα 150 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού ετησίως και παροχή που θα διαρκέσει περίπου τέσσερα χρόνια. Για το λόγο αυτό, το Υπουργείο Εσωτερικών και η ΕΥΔΑΠ εξετάζουν διάφορες λύσεις, μεταξύ των οποίων: μερική εκτροπή του νερού από ποτάμια που εκβάλλουν στη λίμνη Κρεμαστών (περίπου 30 χλμ. από το φράγμα του Ευήνου), συμπερίληψη νέων ταμιευτήρων και αφαλάτωση. Παράλληλα, το υπουργείο επανέλαβε ότι εξετάζει το ενδεχόμενο χρήσης «ανακτημένου» νερού (από μονάδες επεξεργασίας λυμάτων) για άρδευση και βιομηχανικές εφαρμογές: σημειώνεται ότι περίπου 700.000 κυβικά μέτρα λυμάτων την ημέρα αποστέλλονται σε βιολογικό καθαρισμό. στην Ψυττάλεια, ενώ το νερό που προέκυψε από την τριτοβάθμια επεξεργασία πήγε σχεδόν όλο στο Saroński. Παρά τις τεράστιες ποσότητες απορριμμάτων, η ΕΥΔΑΠ δεν σκέφτηκε ποτέ σοβαρά την επαναχρησιμοποίηση αυτού του νερού γιατί λόγω της θέσης των εγκαταστάσεων το κόστος θα ήταν ιδιαίτερα υψηλό. Ωστόσο, προοριζόταν για νέες εγκαταστάσεις που κατασκευάζονται ή πρόκειται να κατασκευαστούν στην ανατολική Αττική για να χρησιμοποιηθούν για άρδευση αγροτικών εκτάσεων.
Βασικά είδη σε τιμές μαύρης αγοράς
Μέχρι πρόσφατα, μια από τις εκπλήξεις που προκάλεσε η παγκόσμια κλιματική κρίση ήταν οι κλοπές ελαιολάδου που σημειώθηκαν σε διάφορες χώρες μετά από καταστροφική ξηρασία, καύσωνες και πυρκαγιές που μείωσαν δραστικά την παραγωγή στις ελαιοπαραγωγικές χώρες της Μεσογείου, κυρίως στην Ισπανία. Ωστόσο, είναι σαφές ότι η κλιματική κρίση μας επιφυλάσσει πολύ πιο οδυνηρές εκπλήξεις, καθώς η παρατεταμένη ξηρασία έχει ήδη επαναφέρει τον εφιάλτη της λειψυδρίας σε ορισμένες περιοχές και η κλοπή νερού σε ορισμένες χώρες. Αυτό το βασικό αγαθό είναι επί του παρόντος σε έλλειψη σε πολλά μέρη του κόσμου, από τη γειτονική μας Σικελία μέχρι τη Χιλή και την Αυστραλία, και αποδεικνύεται ότι η αντιμετώπιση ενός προβλήματος που δημιουργεί ευκαιρίες για παραβιάσεις δεν είναι εύκολη.
Στη Σικελία, μια παρατεταμένη ξηρασία έχει αφήσει μεγάλο μέρος του πληθυσμού χωρίς τρεχούμενο νερό για μεγάλο χρονικό διάστημα, και ως αποτέλεσμα, διάφοροι έξυπνοι άνθρωποι εκμεταλλεύονται την κατάσταση πουλώντας νερό σε τιμές μαύρης αγοράς χωρίς την κατάλληλη εξουσιοδότηση. Ως εκ τούτου, οι κάτοικοι αναγκάζονται να πληρώνουν έως και 300 ευρώ το μήνα για αγορές νερού. Φέτος, οι αρχές της Σικελίας επέβαλαν πρόστιμα πολλών χιλιάδων ευρώ σε ιδιώτες που διένειμαν νερό χωρίς την απαιτούμενη άδεια και σε ορισμένες περιπτώσεις επειδή το νερό που διένειμαν ήταν μολυσμένο. Σε συνέντευξή του στο Reuters, ο Salvatore Cocina, διευθυντής της υπηρεσίας πολιτικής προστασίας της Σικελίας, είπε ότι το νησί αναζητά νέες πηγές νερού και ανακαινίζει παλιές, εγκαταλειμμένες. Ωστόσο, η κατάσταση αποδεικνύεται τόσο κρίσιμη που σε ορισμένες ακραίες περιπτώσεις δήμαρχοι και τοπικές αρχές δεσμεύουν προσωρινά ιδιωτικά πηγάδια. Ταυτόχρονα συμβαίνουν νεροκλοπές.
Ωστόσο, η κλοπή νερού αναφέρεται επίσης στη μακρινή Χιλή, όπου τα τέσσερα πέμπτα της κατανάλωσης νερού πηγαίνουν στη γεωργία και μια παρατεταμένη ξηρασία έχει μετατρέψει το πρόβλημα σε πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης. Σε μια συνέντευξη στο βρετανικό περιοδικό The Economist, ο Alejandro Meneses, αγρότης φρούτων και λαχανικών στην περιοχή Coquimbo, αποκαλύπτει ότι οι κλέφτες νερού έρχονται τη νύχτα, φτάνουν με βυτιοφόρα και χρησιμοποιούν ειδικές αντλίες για να πάρουν το νερό που έχει στα κανάλια με τα οποία ποτίζει τα χωράφια του και φεύγει Λόγω του μεγέθους της φάρμας του, ένας αγρότης έχει το δικαίωμα να αντλεί 40 λίτρα νερό το δευτερόλεπτο από το γειτονικό ποτάμι στα χωράφια του. Ωστόσο, η νεροκλοπή βαθαίνει το ήδη έντονο πρόβλημα της ξηρασίας στην περιοχή, με αποτέλεσμα στην πράξη η περιοχή να έχει περίπου το 1/10 της επιτρεπόμενης ποσότητας νερού. Και όπως τονίζει, εάν οι τιμές των τροφίμων συνεχίσουν να αυξάνονται επειδή η έλλειψη νερού εμποδίζει τους αγρότες να παράγουν αρκετά φρούτα και λαχανικά, «θα εμφανιστεί σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα».
Από τη γειτονική μας Σικελία μέχρι τη Χιλή και την Αυστραλία, έξυπνοι άνθρωποι εκμεταλλεύονται τη λειψυδρία, ακόμη και κλοπές νερού.
Όπως επισημαίνει ο Charlie Island, εκτελεστικός διευθυντής του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Φυσικών Πόρων (WRI), η κλιματική κρίση έχει επιδεινώσει αυτά τα προβλήματα, με σχεδόν το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού να ζει σε αυτό που η WRI αποκαλεί «αυξημένη λειψυδρία» για τουλάχιστον ένα μήνα. της χρονιάς. Η επίλυση αυτού του προβλήματος απαιτεί όχι μόνο τη χρήση νέων τεχνολογιών, αλλά και μια νέα κατανόηση της πολιτικής. Χωριά, περιφέρειες και ολόκληρες χώρες θα πρέπει να ενωθούν και να εργαστούν από κοινού για να μοιραστούν τους περιορισμένους υδάτινους πόρους και να δημιουργήσουν επαρκείς υποδομές για την αποφυγή ζημιών από πλημμύρες.
Θάνατοι
Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι μεταξύ 2002 και 2021, οι πλημμύρες παγκοσμίως έπληξαν 1,6 δισεκατομμύρια ανθρώπους, προκάλεσαν 100.000 θανάτους και προκάλεσαν οικονομικές ζημιές 830 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Την ίδια περίοδο, η ξηρασία επηρέασε τις ζωές 1,4 δισεκατομμυρίων ανθρώπων, σκότωσε 20.000 ανθρώπους και προκάλεσε οικονομικές απώλειες 170 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ωστόσο, η εξοικονόμηση νερού απαιτεί συμφωνία, η οποία αποδεικνύεται εξαιρετικά δύσκολη. Δεν είναι μόνο δύσκολη η πολιτική συναίνεση, αλλά ακόμη και η συναίνεση μεταξύ των άμεσα ενδιαφερόμενων μερών. Όπως αναφέρει ο Αλεχάντρο Μενέσες, υπάρχει ένταση μεταξύ των αγροτών με μεγάλα αγροκτήματα και των αγροτών με μικρά, και μεταξύ του αγροτικού κόσμου και των τοπικών κοινοτήτων στην ύπαιθρο.
