Ένα ενδιαφέρον πείραμα που μπορεί να οδηγήσει σε μια νέα ματιά στον τρόπο που τα καταφέρνουμε (σήμερα) ακατοίκητα νησιά, είναι η υπογραφή της πρώτης συμφωνίας χθες το απόγευμα σχετικά με την απομάκρυνση των κατσικιών από δύο εξ αυτών. Οι επιστήμονες, αλλά και η κομμούνα Αστυπάλαια Πιστεύουν ότι το όφελος θα είναι διπλό, γιατί δεν θα αφορά μόνο την προστασία του περιβάλλοντος των νησιών, αλλά θα δημιουργήσει την προοπτική ανάπτυξής τους μέσα από την οργανωμένη επιστημονική έρευνα και τον οικοτουρισμό. Όλα τα κόμματα απορρίπτουν ως μικροπολιτική (και φυσικά από νομική και επιστημονική άποψη) τη σύνδεση της παρουσίας κατσίκων με την άσκηση εθνικής κυριαρχίας στα νησιά αυτά.
Κατά τη χθεσινή εκδήλωση υπεγράφη μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ του κτηνοτρόφου Γιώργου Βογιατζή, ο οποίος μισθώνει τα νησιά Δυο Αδέλφια και Πλακίδες από τον δήμο Αστυπάλαιας και συμφώνησε να αφαιρεθούν περίπου 25 γιδοπρόβατα από αυτά, η κοινότητα Αστυπάλαιας, το Πανεπιστήμιο Michigan (καθηγητής Johannes Foufopoulos, ο οποίος ήταν επιστημονικά υπεύθυνος για το έργο) και οι οργανισμοί Cyclades Preservation Fund (CPF) και Petites Iles Mediterranee (PIM), που υποστηρίζουν οικονομικά το έργο. Ο στόχος είναι, όπως αποκαλύπτει η «Κ» (βλ. 6/2/2024)να προστατεύσουν τις νησίδες από την υπερβόσκηση και να διερευνήσουν τα επόμενα χρόνια πώς θα ανακάμψει το φυσικό περιβάλλον μόλις απομακρυνθούν οι κατσίκες.
«Όλα αυτά είναι μέρος των προσπαθειών για τη διάσωση του οικοσυστήματος των μικρών νησιών, πλούσιων σε ενδημικά είδη χλωρίδας και πανίδας που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν λόγω της υπερβόσκησης». Λέει «Κ» ο δήμαρχος Αστυπάλαιας Νίκος Κομινέας. «Αυτός ο πλούτος είναι ανεκτίμητος και αφήνεται χωρίς επίβλεψη από πρόβατα και κατσίκες, κάτι που έχει αποδειχθεί ότι οδηγεί σε ερημοποίηση σε ορισμένες περιπτώσεις».
Όπως εξηγεί, χθες υπεγράφη μνημόνιο με πρωτοβουλία του Johannes Foufopoulos, καθηγητή οικολογίας στο Πανεπιστήμιο του MichiganΩστόσο, η πρωτοβουλία βρήκε πρόσφορο έδαφος και η κομμούνα υποστηρίζει εδώ και χρόνια ότι πρέπει να εφαρμοστεί παρόμοια πολιτική. «Αυτές οι νησίδες είναι ιδιοκτησία της Αστυπάλαιας, όπως και η Σίρνα. Σε συνεργασία με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, επεκτείναμε την προβλήτα στη Σίρνα για να διευκολύνουμε τους επιστήμονες να φτάσουν στο νησί. Η δημιουργία εθνικού πάρκου στα νησιά του Αιγαίου ανοίγει τη δυνατότητα χρήσης τους με διαφορετικό μοντέλο, μακριά από την καταστροφική βόσκησή τους. Στόχος μας είναι να ενθαρρύνουμε την επιστημονική έρευνα στη Σίρνα και τις γύρω νησίδες και να αναπτύξουμε πολύ ήπιο οικοτουρισμό, προβάλλοντας τα μοναδικά χαρακτηριστικά τους, υπό τους όρους που θέτει ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος (ΟΦΥΠΕΚΑ).
«Είμαστε πολύ ευχαριστημένοι με τη χθεσινή συμφωνία. Ελπίζουμε ότι αυτό θα ανοίξει το δρόμο για την προστασία άλλων μικρών νησιών και θα αντιμετωπίσει το πρόβλημα της υπερβόσκησης τόσο στα κατοικημένα όσο και στα ακατοίκητα νησιά». λέει στην «Κ» ο κ. Φουφόπουλος.. «Αυτό είναι το πρώτο βήμα προς τη διάσωση της οικολογικής και περιβαλλοντικής κληρονομιάς της περιοχής, η οποία έχει ανεπαρκώς αναγνωριστεί και υποβαθμιστεί».
Τα νησιά στα οποία θα διεξαχθεί αυτό το «πείραμα» επιλέχθηκαν με βάση τα χαρακτηριστικά τους. «Η καταπολέμηση της υπερβόσκησης είναι ένα θέμα που αποτελεί αντικείμενο συζήτησης στην επιστημονική κοινότητα εδώ και χρόνια», πρόσθεσε. λέει η Άννυ Μητροπούλου, εκτελεστική διευθύντρια του Ταμείου Διατήρησης Κυκλάδων. «Ο πρωταρχικός λόγος για την περιβαλλοντική διαχείριση των νησίδων ανήκει φυσικά στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και συγκεκριμένα στον ΟΦΥΠΕΚΑ που αυτή τη στιγμή εκπονεί Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη για τις περιοχές Natura Κυκλάδων και Δωδεκανήσων».
Μήνυμα για πολιτικές αντιδράσεις μάλλον ντροπιάζει τους εμπλεκόμενους. «Βεβαίως, δεν πρόκειται για κυβερνητική πρωτοβουλία, ούτε αναλαμβάνεται χωρίς κριτική», λέει η κ. Μητροπούλου. «Αυτή η πρωτοβουλία είναι ανεξάρτητη από τη διακήρυξη για τη δημιουργία εθνικού πάρκου στα νησιά του Αιγαίου, είναι μια καθαρά επιστημονική κίνηση που συμφωνήθηκε από τους εμπλεκόμενους. Από εδώ και πέρα υπάρχει πρόβλημα υπερβόσκησης και το κράτος θα πρέπει να λάβει αποφάσεις λαμβάνοντας υπόψη φυσικά και γεωπολιτικά ζητήματα. Τελικά, η μόνη λύση δεν είναι να απομακρυνθούν οι κατσίκες από όλα τα νησιά – ο αριθμός τους θα μπορούσε να μειωθεί ή ορισμένα μέρη θα μπορούσαν να περιφραχτούν για να προστατευτούν άλλα».
«Αν πάρουν λοιπόν 25 πρόβατα από ένα νησί, δεν ανήκει πλέον στην Ελλάδα; Νομίζω ότι είναι ανόητο να συνδέεις κατσίκες και εθνική κυριαρχία. Με αυτή τη λογική οι βραχονησίδες ανήκουν σε όποιον φέρει τις κατσίκες» λέει ο κ. Φουφόπουλος. «Καταλαβαίνω ότι οι πολιτικοί θέλουν να τραβήξουν την προσοχή πριν από τις εκλογές. Ευτυχώς, η τοπική κοινωνία δεν συμμερίζεται αυτήν την άποψη».
«Όχι μόνο δεν θα εγκαταλειφθούν τα νησιά, αλλά με τη δημιουργία εθνικού πάρκου θα μπορούν να αποκτούν τακτικούς επισκέπτες όλο το χρόνο», εκτιμά ο κ. Κομινέας. «Δεν χρειάζεται να περιοριστείς στις κατσίκες ως εργαλείο διαχείρισης για πάντα, γιατί αυτό κάναμε πριν από 20 με 30 χρόνια μέχρι που δεν έμεινε ούτε το μισό πράσινο φύλλο σε αυτά τα νησιά και έγιναν γυμνοί βράχοι. Η περιβαλλοντική τους αξία πρέπει να προστατεύεται».
