Η διαδρομή από τον σταθμό του μετρό «Κατεχάκη» μέχρι την είσοδό του Εθνική Γλυπτοθήκηβρίσκεται στην Άλσους Στράτος στο Γουδή, απέχει δέκα λεπτά χαλαρό περπάτημα. Είναι ένας ευθύς δρόμος που οδηγείται εύκολα γιατί είναι ευθύς και η είσοδος στην περιοχή γίνεται από μια μικρή σιδερένια πόρτα, έξω από τη λεωφόρο Παναγιώτη Κανελλόπουλου.
Παρά την εύκολη πρόσβαση σε αυτό το μοναδικό μουσείο πολιτιστικής ανάπτυξης της Αθήνας, η περιοχή ήταν ήσυχη το μεσημέρι της περασμένης Κυριακής (22/09)‧ ούτε πεζοί ούτε αυτοκίνητα κινούνταν προς αυτή την κατεύθυνση.
Είκοσι χρόνια από τα εγκαίνια
Μόλις περάσετε την είσοδο στο άλσος, θα συνειδητοποιήσετε φυσικά ότι υπάρχει όντως «ζωή» σε αυτό – το πάρκο «κατοικείται» όχι μόνο από γλυπτά, αλλά και από ανθρώπους. Κάποιοι κάθονται σε παγκάκια και συζητούν, άλλοι βλέπουν παιδιά να παίζουν στο γρασίδι, μια ομάδα άπλωσε ένα κόκκινο καρό τραπεζομάντιλο στο γρασίδι και έκανε πικ-νικ.
Είμαι ο μόνος πεζοπόρος και ο μόνος που περπατά σταθερά προς την πινακίδα που ξεχωρίζει στον ορίζοντα μπροστά μου, που δείχνει τη θέση της Γλυπτοθήκης στο μεγάλο, αν όχι τεράστιο, Army Grove. Αποφάσισα να αφιερώσω χρόνο αργότερα στα υπαίθρια γλυπτά που το περιβάλλουν.
Έχουν ολοκληρωθεί ακριβώς είκοσι χρόνια από τα εγκαίνια αυτού του «αυτόνομου» εκθεσιακού χώρου, που ανήκει στην Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου και είναι αφιερωμένη στη γλυπτική. Το ημερολόγιο έδειξε 26/07/2004 όταν, σε δύο ειδικά διαμορφωμένα κτίρια των πρώην βασιλικών στάβλων, παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά εκθέσεις γλυπτικής, ή μάλλον δύο: μια αναδρομική έκθεση του Henry Moore (σήμερα και μέχρι τις 26 Οκτωβρίου, η έκθεση «Henry Moore and Greece» «ενεργή» στο Gagosian Αθήνα) και ένα από τα έργα του Χρήστου Καπράλου. Τώρα μπορείτε να επισκεφτείτε έναν από αυτούς τους δύο χώρους, που στεγάζει τη μόνιμη έκθεση του ιδρύματος.
Νεοελληνική γλυπτική σε μια ώρα
Η αίθουσα της Εθνικής Γλυπτοθήκης κοσμείται με έξι γλυπτά ξένων «μεγάλων δασκάλων» που πέρα από τη διεθνή επιρροή τους επηρέασαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο και την εγχώρια παραγωγή. Στέκομαι λίγα λεπτά μπροστά του «Ο θεραπευτής» του Ρενέ Μαγκρίτπου πάντα με τρομάζει και με συναρπάζει ταυτόχρονα. Μετά πηγαίνω στο κατάστημα του εκδότη και αρχίζω να εξερευνώ το μέρος – αποφάσισα να έρθω μόνος μου, και όχι σε ένα από τα ταξίδια που διοργανώνονταν κατά καιρούς.
Τα γλυπτά της μόνιμης έκθεσης παρουσιάζονται ομαδοποιημένα, χρονολογικά και σε τομή, δίνοντας μια ολοκληρωμένη εικόνα της παρουσίας της γλυπτικής τέχνης στον ελληνικό χώρο τα τελευταία χρόνια. Χάρη σε αυτήν την επιμελητική προσέγγιση, μετά την αποχώρησή τους από τη Γλυπτοθήκη και μέσα σε μια ώρα περίπου από την επίσκεψη, ακόμα κι αν εισήλθαν χωρίς γνώση της σύγχρονης ελληνικής γλυπτικής, απέκτησαν μια γενική κατανόησή της με ευχάριστο και πολύ κατανοητό τρόπο.
Ο «κύριος χώρος» της Γλυπτοθήκης είναι ορθογώνιος και χωρίζεται σε δύο «διαδρόμους» που ενώνονται στα άκρα σχηματίζοντας το γράμμα P. Μπροστά τους υπάρχει ένα πάνελ με δώδεκα παραδοσιακούς φεγγίτες και «Ο Ανεμόμυλος» (έργο του 1837) του Χατζηαντώνη Λύτρα – δηλ. τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα τοπικής λαϊκής γλυπτικής.
Στη συνέχεια, συνιστάται να ξεκινήσετε την περιήγηση από το αριστερό πέρασμα. Στην αρχή της διαδρομής τοποθετούνται χαρακτηριστικά έργα των γλυπτών της Ιπτάνης, ενώ πιο πέρα κατά μήκος της διαδρομής διηγούνται μέσα από εκθέματα οι ανησυχίες των καλλιτεχνών του 19ου αιώνα.εσείς και του 20ου αιώνα. Προσωπικά στάθηκα αρκετή ώρα μπροστά του «Πορτογαλικός κορμός» (1921) του Θανάση Απάρτη.
Ή “Ένας περίπατος ανάμεσα στα αγάλματα” τελειώνει με μια μετάβαση στον σωστό διάδρομο και ένα «τελικό σημείο» έργων καλλιτεχνών που θα ταίριαζαν ίσως περισσότερο στη φυσιογνωμία του ΕΜΣΤ: «Η Λευκή Στήλη» (1971) της Περιγραφής Ζούνης, δύο εντυπωσιακές ανθρωπόμορφες φιγούρες του Θεόδωρου Παπαγιάννη από τις σειρές «Τα φαντάσματα μου» (1994-1995) και «Απόλλων/Απόλων» (2007) του Άγγελου Παπαδημητρίου (με αυτό το έργο εμείς φτάνουν στην παραγωγή της ΧΧΙ εποχής). Εδώ, όμως, η παρουσία τους εξυπηρετεί τη γενικότερη παρουσίαση της γλυπτικής τέχνης στην Ελλάδα.
Τα γλυπτά συνεχίζονται
Καθώς περπατούσα στους λευκούς πέτρινους τοίχους της Γλυπτοθήκης, υπήρχαν μόνο δύο άλλοι καλεσμένοι κάτω από την όμορφη ξύλινη οροφή της, που κινούνταν, θα έλεγα ενθουσιασμένοι, από γλυπτική σε γλυπτική. Φύγαμε σχεδόν ταυτόχρονα και ταυτόχρονα δύο γονείς με ένα μικρό παιδί μπήκαν στη Γλυπτοθήκη.
Η χαμηλότερη επισκεψιμότητα σε σύγκριση με άλλες πολιτιστικές εγκαταστάσεις μπορεί να εξηγηθεί από τη θέση της Γλυπτοθήκης “έξω από την πλατεία του μουσείου” για να προσελκύει τουρίστες, καθώς και από το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή δεν φιλοξενεί περιοδικές εκθέσεις που θα μπορούσαν -να απασχολήσουν όσους έχουν ήδη επισκεφθεί μια φορά και δεν είχαν λόγο να το ξανακάνουν. Όχι λόγω της έλλειψης κοινωνικού ενδιαφέροντος για τη γλυπτική ως τέχνη.
Άλλωστε τα γλυπτά συνεχίζονται όχι μόνο στο γύρω πάρκο, όπου πολλά έργα του ξεχωρίζουν λόγω του όγκου τους «Τροχός ισορροπίας δώδεκα σημείων σε συρματόσχοινο με μπάλα αντίβαρου» των Γιάννη Γαΐτη και Θοδωρή Παπαδημητρίου (1993). Συνεχίζονται επίσης στους δημόσιους χώρους της πόλης, σε σταθμούς του μετρό, μπροστά από μουσεία και πολιτιστικούς φορείς, τόσο στο κέντρο της Αθήνας όσο και αλλού, όπως: στο ΚΠΙΣΝ και στο Μουσείο Μπενάκη στον Πειραιά.
Ενώ ο καιρός είναι ακόμα καλός και ζεστός, συνιστούμε να έχετε μαζί σας ένα μπουκάλι νερό όταν επισκέπτεστε τη Γλυπτοθήκη, αν και υπάρχει κρύο στο φουαγιέ. Αξίζει επίσης να φορέσετε αθλητικά παπούτσια και μακριές κάλτσες αν θέλετε να δείτε από κοντά τα γλυπτά στο πάρκο (αλλά μην τα αγγίζετε, γιατί απαγορεύεται), καθώς δεν έχει πολύ γρασίδι παντού.
Η Εθνική Γλυπτοθήκη είναι ανοιχτή για τους επισκέπτες καθημερινά εκτός Τρίτης από τις 9:00 π.μ. έως τις 4:00 μ.μ. Το εισιτήριο κοστίζει 5 ευρώ (3 ευρώ μειωμένο).
