Μπορούμε να τα θεωρήσουμε αναχρονιστικά ως τα «γκράφιτι» των καιρών που αντιπροσωπεύουν πλοία και συγκεκριμένα ιστιοφόρα από την περίοδο από τον 17ο έως τον 19ο αιώνα. Οι σχεδιαστές τους τα χάραξαν στις πέτρινες επιφάνειες κτιρίων, ναών και μοναστηριών για λόγους που δεν είναι πάντα εύκολο να εξηγηθούν επιστημονικά: για να ζητήσουν τη χάρη ενός αγίου -όπως συμβαίνει με τα τάμα- ή ενδεχομένως για να περάσει η ώρα. Κι όμως το λεγόμενο “γκράφιτι πλοίου”που έχουν εντοπιστεί σε μνημεία όπως η Μονή Δαφνίου, η Σπιναλόγκα, η Μονή Πρέβελης στο Ρέθυμνο, η κρήνη του Μελέκ Πασά στη Χίο (φωτογραφία κάτω), η Ωραία Εκκλησία της Παλαιόχωρας στην Αίγινα κ.λπ., μπορούν να φωτίσουν πτυχές του ναυτική ιστορία του Αιγαίου.
Αυτό είναι το ερευνητικό του πρόγραμμα Ίδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνών – Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών (ΙΤΕ): εξέταση, καταγραφή, τεκμηρίωση και ψηφιακή ανακατασκευή ναυαγίων που βρέθηκαν σε συνολικά 51 μνημεία της επικράτειας, με στόχο τη χρησιμοποίησή τους ως πολιτιστικά τεκμήρια θαλάσσια ιστορία του Αιγαίου. Μετά τη χθεσινή ομόφωνα θετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, το ερευνητικό πρόγραμμα ΙΤΕ, υπό την επιστημονική επίβλεψη του Τζελίνα Χαρλαύτη, καθηγητή Ιστορίας Ναυτιλίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, έλαβε πλέον άδεια καταγραφής και τεκμηρίωσης των ορύξεων και δημιουργία των σχετικών δεδομένων από τη βάση δεδομένων.
Με προϋπολογισμό 263.786 € και χρηματοδότηση από το ΕΛΙΔΕΚ, το 24μηνο ερευνητικό πρόγραμμα στρατολογεί μια εξειδικευμένη βασική ομάδα εργασίας για την καταγραφή χαρακτικών που θα αποδεικνύουν τις θαλάσσιες δραστηριότητες, τις θαλάσσιες επικοινωνίες και την τεχνολογία των ίδιων των πλοίων, αλλά αναμένεται επίσης να αποτέλεσμα σε επιστημονικές δημοσιεύσεις. Παλαιότερα ναυάγια έχουν εντοπιστεί και σε ρωμαϊκά μνημεία όπως το Ρολόι του Κυρρήστου (Αέρηδες) στην Πλάκα, καθώς και προϊστορικά όπως ο νεολιθικός οικισμός στον Στρόφιλα Άνδρου.
