Νύχτες νέφος από αυτό περνούν κάτοικοι πολλών περιοχών της απο την Αθηνααλλά και άλλες πόλεις, κυρίως λόγω καύσης ξύλων τζάκια για θέρμανση. Κατά την περίοδο των γιορτών, όταν οι άνθρωποι βρίσκονται σε εσωτερικούς χώρους πιο συχνά, και τις τελευταίες κρύες μέρες, οι μετρήσεις των σωματιδίων συχνά βυθίζονται στο κόκκινο. Ειδικά τα βράδια, από τις 20:00 έως τις 21:00. και μέχρι τη 13:00 η συγκέντρωση αιθάλης (καπνός) γίνεται πολύ υψηλή και οι τιμές των σωματιδίων έως 2,5 microns (PM2,5) στην Αθήνα ξεπερνούν τα 60-80 μgr/m3 για πολλές ώρες, ενώ στις πόλεις της περιοχής, με κορυφή Ιωαννίναπηγαίνετε σε απίστευτα ύψη άνω των 100-150 μgr/m3.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του δικτύου της ΠΑΝΑΚΕΙΑ Εθνικής Υποδομής, που καθιέρωσαν κορυφαία ερευνητικά και εκπαιδευτικά ιδρύματα, οι συγκεντρώσεις ήταν αρκετά υψηλές τις προηγούμενες ημέρες, αν και ο βροχερός καιρός καθάριζε κατά καιρούς την ατμόσφαιρα. Οι σταθμοί ΠΑΝΑΚΕΙΑ μετρούν το μικρότερο Σωματίδια PM2,5, δηλαδή πιο λεπτή από τρίχα. Όσο μικρότερα είναι τα σωματίδια, τόσο πιο επικίνδυνα είναι γιατί μπορούν να διεισδύσουν βαθύτερα στο ανθρώπινο αναπνευστικό σύστημα. Συγκεκριμένα, το τελευταίο 24ωρο (από Πέμπτη απόγευμα έως Παρασκευή απόγευμα), οι μέσες συγκεντρώσεις PM2,5 στους σταθμούς της πρωτεύουσας ήταν: Πετρούπολη 26 μgr/m3, Άνω Πατήσια 24,4 μgr/m3, Θησείο 24,2 μgr/m3, Μαρούσι 21,3 μgr/m3, Θέρμη (εκτός Θεσσαλονίκης) 22,3 μgr/m3, ενώ στα Ιωάννινα και τη γειτονική Ανατολή η ρύπανση ήταν 52,3 μgr/m3 και 61,7 μgr/m3, αντίστοιχα. Οι συγκεντρώσεις αυτές ξεπερνούν κατά πολύ το όριο που έχει θέσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (15 μgr/m3 ημερησίως), το οποίο θέλει να μειώσει, αλλά και τον ετήσιο στόχο της ΕΕ των 20 μgr/m3 (κατά μέσο όρο).
«Την περίοδο των διακοπών, η κατάσταση ήταν πολύ χειρότερη. Σύμφωνα με μετρήσεις της ΠΑΝΑΚΕΙ, ο μέσος όρος την περίοδο από τα Χριστούγεννα έως τις 3 Ιανουαρίου ήταν 42 μgr/m3 στα Άνω Πατήσια, 29 μgr/m3 στο Θησείο, 28 μgr/m3 στην Πεύκη και 19 μgr/m3 στο Κερατσίνι, λόγω της γειτνίασης με η θάλασσα και συμβαίνει διασπορά . Στην περιοχή της Πάτρας είχε 35 μgr/m3, ενώ ακόμη και η Μυτιλήνη είχε 25 μgr/m3. λέει στην «Κ» ο Νίκος Μιχαλόπουλος., διευθυντής ερευνών στο Αστεροσκοπείο Αθηνών. Στην ιστοσελιδα air-quality.gr Τα στοιχεία της ΠΑΝΑΚΕΙΑΣ παρουσιάζονται σε πραγματικό χρόνο.
«Ωστόσο, οι μέσοι όροι κρύβουν την αλήθεια γιατί το βράδυ γίνεται πάρτι ρύπων. Οι συγκεντρώσεις που παρατηρήσαμε ήταν σε πολλές περιπτώσεις τεράστιες, με μέγιστες τιμές να αγγίζουν τα 80–100 μgr/m3. Ειδικά στα Ιωάννινα, η κατάσταση έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο, όπου η συγκέντρωση PM2,5 ξεπερνά σχεδόν πάντα τα 50 μgr/m3, και το μισό 24ωρο «πηδά» γύρω στα 100-200 μgr/m3», προσθέτει ο Μιχαλόπουλος.
«Στην Αθήνα, το 50% της συγκέντρωσης τη νύχτα προέρχεται από τζάκια και το άλλο μισό από τη θέρμανση με ορυκτά καύσιμα».
Από πού προέρχονται αυτές οι υψηλές συγκεντρώσεις; «Το δίκτυο ΠΑΝΑΚΕΙΑ έχει τη δυνατότητα να πραγματοποιεί εξειδικευμένες αναλύσεις της χημικής σύστασης των σωματιδίων. Διακρίνουμε τον καπνό που παράγεται από την καύση ξύλου. Στην Αθήνα, το 50% της συγκέντρωσης τη νύχτα προέρχεται από τζάκια και το άλλο μισό από τη θέρμανση με ορυκτά καύσιμα. Στα Γιάννενα το 80% προέρχεται από ξύλο» εξηγεί ο διευθυντής ερευνών του Αστεροσκοπείου. Η προέλευση μπορεί επίσης να φανεί από την ημερήσια καμπύλη ρολογιού του νέφους. Η ανοδική τάση εμφανίζεται -και με πολύ απότομη καμπύλη- από το απόγευμα, φτάνει στο μέγιστο γύρω στα μεσάνυχτα και υποχωρεί κατά τη διάρκεια της ημέρας. Άλλες πηγές ρύπανσης όπως η οδική κυκλοφορία, η βιομηχανία κ.λπ. συμβάλλουν, αλλά η διαφορά προέρχεται από τη θέρμανση και ειδικά τα τζάκια.
Επικίνδυνες ουσίες
Είναι όμως επικίνδυνα τα σωματίδια από τα τζάκια; «Μερικοί άνθρωποι συχνά πιστεύουν ότι επειδή το ξύλο, ένα φυσικό υλικό, καίγεται, δεν υπάρχει πρόβλημα. Δεν είναι καθόλου έτσι. Πρώτον, στις πόλεις η ποιότητα του ξύλου που καίγεται συχνά δεν είναι καθόλου καλή. Γενικότερα, όμως, επειδή η καύση στο τζάκι γίνεται σε όχι πολύ υψηλές θερμοκρασίες και δεν είναι ιδανική, απελευθερώνει μια σειρά από ρύπους, καπνούς, πολυαρωματικούς υδρογονάνθρακες κ.λπ., που είναι πολύ επικίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία. – τονίζει ο κ. Μιχαλόπουλος. . Αυτές περιλαμβάνουν χημικές ουσίες που θεωρούνται ιδιαίτερα καρκινογόνες, όπως το βενζοπυρένιο.
Σύμφωνα με τον κ. Μιχαλόπουλο, θα πρέπει να επανεξεταστεί η χρήση τζακιών σε μεγάλες και πυκνοδομημένες πόλεις. Σε κάθε περίπτωση, αξίζει να είστε προσεκτικοί γιατί οι ρύποι απειλούν την υγεία, την ποιότητα ζωής και το περιβάλλον.
