Προτείνω μια εξερευνητική βόλτα στα στενά σοκάκια Κάτω Πατησίων. Αυτή είναι μια εισαγωγική βόλτα σε μια περιοχή ελάχιστα γνωστή σε όσους δεν γνωρίζουν την περιοχή, η οποία διατηρεί ορισμένα χαρακτηριστικά που είναι πολύ χρήσιμα για να σκεφτείς τη γενική κατάσταση της Αθήνας. Πάνω από όλα, όμως, είναι μια εξερεύνηση που φέρνει ευχαρίστηση σε όσους θέλουν να έρθουν σε επαφή με παλιές μορφές κατοίκησης και να παρατηρήσουν την εξέλιξη της παλιάς συνοικίας. Από τον ηλεκτρικό σταθμό στα Κάτω Πατήσια κατευθυνόμαστε προς οδό Ψαρουδάκης που θα είναι το κύριο μέρος του ταξιδιού.
Δύο πράγματα με εντυπωσιάζουν περισσότερο σε αυτή τη γοητευτική και ήσυχη περιοχή. Πρώτον, παλιά σπίτια 1930-1955, μονώροφα και διώροφα. Δεύτερον, οι αυλές στο πλάι ή πίσω από αυτά τα σπίτια, πολλά από τα οποία είναι καταπράσινα και προκαλούν ένα αίσθημα ευφορίας. Δεν υπάρχει τίποτα προσποιητικό σε αυτή τη συνοικία, δεν ακούγονται φωνές, υπάρχει μέτρο και ειρήνη. Αναπόφευκτα, ένα σκεπτόμενο καροτσάκι αναρωτιέται τι θα είχαμε στα χέρια μας αν δεν είχαν γκρεμιστεί τόσες μονοκατοικίες και δεν είχαν καλυφθεί τόσες πολλές αυλές με μπετόν. Αυτό είναι ένα θέμα που έρχεται στο μυαλό αυτή τη στιγμή σε σχέση με τις υψηλές θερμοκρασίες και την αποπνικτική κατάσταση που επικρατεί στην Αθήνα.
Από την οδό Ψαρουδάκη μπορούμε να κατεβούμε στην οδό Παρασκευόπουλος και Στρατηγός Δαγκλής. Θα περάσουμε 4-5 στενά, μπορούμε να κινηθούμε και παράλληλα με τους δρόμους Κριτομπουλίδου ΚΑΙ Καπετάν Λάχανο. Αυτά σε γενικές γραμμές περιγράφουν, γιατί ο στόχος είναι πάντα μια αυθόρμητη κλίση στον καμβά, παρέχοντας ένα πλαίσιο για κινήσεις. Αυτές οι αστικές περιπλανήσεις βασίζονται πάντα στο στοιχείο της έκπληξης και της έκπληξης.
Η οδός Ψαρουδάκη ξεκινά ακριβώς δίπλα στο σταθμό Κάτω Πατήσια και πέρα Ναύαρχος Βότσης, όπου υπάρχει ένα μονώροφο σπίτι στη γωνία, αριστερά και δεξιά βλέπουμε δύο μεγάλες, αλλά τριώροφες πολυκατοικίες του 1959-1963, ωραία και αθηναϊκά. Ήδη όμως νιώθουμε στον αέρα ότι στο πιο πέρα, διάσπαρτα τριγύρω, σώζονται οι τελευταίες μονοκατοικίες των Κάτω Πατησίων. Μερικά κατοικούνται και φροντίζονται, αλλά τα περισσότερα έχουν εγκαταλειφθεί και μπορεί να εξαφανιστούν σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Στη γωνία Ζυμβρακάκη και Ψαρουδάκη, στα δεξιά θα δείτε ένα όμορφο μονώροφο σπίτι με αυλή πίσω από θαμνώδεις και υγιείς πορτοκαλιές. Καθώς περπατάς, αρχίζεις να νιώθεις την αύρα της περιοχής και μπορείς να φανταστείς όλα τα σπίτια και τα μικρά σπίτια σε αυτούς τους δρόμους, που όταν υπήρχαν μονοκατοικίες, έφερναν όλο το φως στα δωμάτια και τις αυλές. Τα σπίτια στα Κάτω Πατήσια είναι ως επί το πλείστον κυβιστικά, απλά μοντέρνα, με ευχάριστη συνοικιακή αισθητική, χωρίς διακόσμηση όπως ήταν η πρακτική της δόμησης σε πολλές γειτονιές από το 1930 έως το 1955. Αυτά τα σπίτια είχαν ωραίες ανέσεις και κυρίως αυλές.
Αν πάτε πιο μακριά στην Ψαρουδάκη, θα δείτε ότι στη γωνία με την οδό Δημακοπούλου ξεκινά ένα τμήμα τριών μονοκατοικιών, που μαζί με το μεγάλο μεσοπολεμικό σπίτι στην άλλη πλευρά του δρόμου (Ψαρουδάκη 22), σχηματίζουν ένα αστικό συγκρότημα που κύριο χαρακτηριστικό του είναι οι καταπράσινες αυλές. Οι άγριες βουκαμβίλιες, το χιώτικο γιασεμί και οι ελιές δημιουργούν ένα μικρό οικοσύστημα. Πιο πέρα, στην άλλη γωνία της οδού Σημαντήρα, σώζονται ακόμη άλλα μονοκατοικίες, όλα στο ίδιο ύφος και όλα με αυλές. Πόσο θα κέρδιζε η Αθήνα αν έσωζε τη μικροκλίμακα στις παλιές της γειτονιές; Μια ματιά στις καταπράσινες αυλές αποκαλύπτει έναν κόσμο που έχουμε ήδη χάσει.