Οι ελληνικές τράπεζες θα αντιμετωπίσουν πέντε προκλήσεις βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα και για να τις αντιμετωπίσουν ήδη προσαρμόζουν τη στρατηγική τους προκειμένου να διατηρήσουν την πολύ καλή εικόνα που παρουσιάζουν σήμερα, έχοντας, ωστόσο, περάσει από φωτιά και σίδηρο.
Ο τραπεζικός τομέας, όπως ανέφερε ο Πρόεδρος της Ελληνικής Τραπεζικής Ένωσης (ΕΕΤ) και της Εθνικής Τράπεζας της Πολωνίας, κ. Γκίκας Χαρδούβελης, γνώρισε σημαντικές περικοπές θέσεων εργασίας και αναδιάρθρωση, αλλά ανέκαμψε, επιτυγχάνοντας απόδοση ιδίων κεφαλαίων (ROE) 12%. (από αρνητικό το 2014 –2019 και λόγω τιτλοποίησης) σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο 9%, υψηλότερο από την Ισπανία και πλησιάζει την Ιταλία. Ταυτόχρονα, ο δανεισμός προς τις επιχειρήσεις επανήλθε σε κανονικά επίπεδα και η δυναμική των καθαρών δανείων ανήλθε στο 9,2% έναντι 1,1% στη ζώνη του ευρώ, θετικός από το 2019 και υψηλότερος από ό,τι στην Ευρώπη από το 2022. Ανάκαμψη νοικοκυριών (-0, 9 % έναντι 0,7% στην ευρωζώνη), κυρίως καταναλωτικά, με νέα δάνεια να πλησιάζουν την αποπληρωμή παλαιότερων δανείων. Οι συνθήκες ρευστότητας βελτιώθηκαν ακόμη και μετά την αποπληρωμή του TLTRO III (LCR κοντά στο 210% έναντι περίπου 160% στην ΕΕ), και οι καταθέσεις αυξάνονται σταθερά από το 2018 (197,6 δισ. ευρώ τον περασμένο Σεπτέμβριο). Τέλος, οι τράπεζες σχεδιάζουν ταχύτερη απόσβεση (έως το 2032-2034 αντί για το 2041) του DTC.
Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις που σχετίζονται τόσο με την κερδοφορία και την κεφαλαιακή επάρκεια, όσο και με την ψηφιοποίηση, αλλά και το ESG. Περισσότερες λεπτομέρειες:
1) Θα παραμείνουν υψηλές οι αποδόσεις σε ένα πτωτικό περιβάλλον επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ); Αυτή είναι ίσως μια από τις πιο συχνές ερωτήσεις διεθνών αναλυτών, αλλά και επενδυτών και της διοίκησης των ελληνικών τραπεζών. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, σε σύγκριση με τους ευρωπαϊκούς ομολόγους τους, εξαρτώνται πολύ περισσότερο από τα καθαρά έσοδα από τόκους (78,61% έναντι 59,77% των λειτουργικών εσόδων, αντίστοιχα). «Οι ελληνικές τράπεζες πρέπει να αυξήσουν τα κέρδη τους από προμήθειες, το ποσοστό των οποίων είναι 17,29% των λειτουργικών εσόδων, ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη «αγγίζουν» το 28,77%», τόνισε. Χαρδούβελης, εξηγώντας ωστόσο ότι οι όποιες αυξήσεις θα πρέπει να γίνουν χωρίς να βλάπτονται οι μικροκαταθέτες. Αξίζει να σημειωθεί ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι τράπεζες φέρονται να ετοιμάζουν νέο σύστημα πληρωμών από λογαριασμό σε λογαριασμό, ακολουθώντας τη λογική της Iris, που ούτως ή άλλως έχει μηδενίσει ή μειώσει τις προμήθειες, ενώ παραμένει ανοιχτό το ενδεχόμενο περαιτέρω προσαρμογής της τιμολογιακής πολιτικής. σε μια σειρά συναλλαγών, μετά από «πίεση» της κυβέρνησης,
Σύμφωνα με τον κ. Χαρδούβελα, ωστόσο, σε μια αναπτυσσόμενη οικονομία πιθανότατα θα αυξηθεί και θα καλύψει την αναμενόμενη ζημία από τα καθαρά έσοδα από τόκους δανείων, ενώ οι τράπεζες χρησιμοποιούν ήδη στρατηγικές αντιστάθμισης κινδύνου επιτοκίου από το 2023. Αξίζει να σημειωθεί ότι -όπως τονίζεται από ο πρόεδρος της Επιτροπής Συντονισμού Οικονομικών Μελετών της ΕΕΤ και κύριος οικονομολόγος της Eurobank, κ. Τάσος Αναστασάτος, ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας θα κυμανθεί μεταξύ 2% και 2,4% τα επόμενα χρόνια και θα είναι υψηλότερος από ό,τι σε άλλες ευρωπαϊκές οικονομίες. Ανάπτυξη που υποστηρίζεται αφενός από το Ταμείο Ανασυγκρότησης και άλλες πρωτοβουλίες της ΕΕ, οι οποίες ανέρχονται σε 100 δισεκατομμύρια PLN. ευρώ για την περίοδο 2020–2027, αλλά και ένα υγιές τραπεζικό σύστημα.
2) Θα ασκήσει η Βασιλεία IV τόση πίεση στις ελληνικές τράπεζες όπως συμβαίνει με την Ελάχιστη Απαίτηση Ιδίων Κεφαλαίων και Αποδεκτών Υποχρεώσεων (MREL); Οι δηλώσεις του επικεφαλής της ΕΕΤ και της Εθνικής Τράπεζας της Πολωνίας δείχνουν ότι ο αντίκτυπος της Βασιλείας IV στο ελάχιστο εποπτικό κεφάλαιο είναι μικρός επειδή οι ελληνικές τράπεζες χρησιμοποιούν μια ενιαία προσέγγιση για τον υπολογισμό των συντελεστών στάθμισης κινδύνου. «Ωστόσο, το 2025, ο αντίκτυπος στους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας αναμένεται να είναι της τάξης των 30-60 bps, σε αντίθεση με ορισμένες μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες όπου ο αντίκτυπος αναμένεται να είναι πιο σημαντικός (100-200 bps)», είπε. κ. Χαρδούβελη.
Από την άλλη πλευρά, οι απαιτήσεις για το MREL είναι αυστηρές. Υποχρέωσαν τις τράπεζες να εκδώσουν μεγάλους όγκους ομολόγων, αυξάνοντας σημαντικά τη ρευστότητα. Και οι τέσσερις τράπεζες του συστήματος έχουν ήδη επιτύχει τους τελικούς δεσμευτικούς στόχους τους (28,7% για την Alpha Bank, 28% για την Eurobank, 27,8% για την Narodowy Bank Polski και 27,9% για την Τράπεζα Πειραιώς έως το 2026) και ο κ. Χαρδούβελη εκτιμά ότι ο πήχης για την υποχρέωση των ελληνικών τραπεζών να «χτίσουν» μαξιλάρια ρευστότητας για πιθανές ανάγκες εξυγίανσης στο μέλλον θα μειωθεί περαιτέρω, πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα υπάρξουν πολλές εκδόσεις ομολόγων το 2025. Υπενθυμίζεται ότι μόλις πριν από λίγες ημέρες η NGE ξεκίνησε την έκδοση εξαετών «πράσινων» ομολόγων, αντλώντας 650 εκατ. ευρώ. ευρώ, με προσφορές που ξεπερνούν τα 3,5 δισ. ευρώ.
3) Είναι οι τράπεζες επαρκώς προετοιμασμένες για την αναπτυσσόμενη ψηφιακή οικονομία; Είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις μεταβαλλόμενες ανάγκες των πελατών τους; Ανταποκρίνονται στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι Fin-Techs και οι Big-Techs; Γεγονός είναι ότι η Ελλάδα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στην ψηφιοποίηση. Το ποσοστό των ατόμων που χρησιμοποιούν διαδικτυακή τραπεζική αυξάνεται σταθερά από το 2015, αλλά εξακολουθεί να είναι κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ (52% στην Ελλάδα έναντι 63,9%). Με τη σειρά τους, οι ελληνικές τράπεζες πραγματοποιούν μεγάλες επενδύσεις στον τομέα της πληροφορικής και είναι επίσης οι κύριοι χρήστες της τεχνητής νοημοσύνης. Ταυτόχρονα, η ψηφιοποίηση έχει ήδη αλλάξει τη σχέση τράπεζας-πελάτη, με τον πολλαπλασιασμό των ΑΤΜ και τη μείωση του αριθμού των καταστημάτων και οι ταμειακές μηχανές γίνονται… εξαφανισμένο είδος. Αυτό βέβαια έχει ως συνέπεια να μην μπορούν να εξυπηρετηθούν άμεσα πολλοί, δεδομένου ότι εξακολουθούν να ισχύουν οι επισκέψεις σε φυσικά καταστήματα, που ήταν υποχρεωτικές κατά την πανδημία, γεγονός που δημιουργεί αρκετά προβλήματα.
4) Θα επεκταθούν οι ελληνικές τράπεζες στο εξωτερικό όπως έκαναν πριν από 30 χρόνια; Κατά τη διάρκεια της ελληνικής κρίσης, οι ελληνικές τράπεζες αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν από το εξωτερικό. Σήμερα εξετάζουν στρατηγικές και μεθόδους επέκτασης, σταθμίζοντας το κόστος και τα οφέλη. Το ενεργητικό των ελληνικών τραπεζών στο εξωτερικό ανήλθε σε 37,7 δισ. τον Ιούνιο του 2024. ευρώ, που σημαίνει αύξηση 8,2% σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2023, ενώ το μερίδιο των διεθνών εργασιών στο σύνολο του ενεργητικού σε ενοποιημένους όρους αυξήθηκε σε 11,8% τον Ιούνιο 2024 από 11,0% τον Δεκέμβριο του 2023. Πέρυσι, ωστόσο, τον Αύγουστο η Eurobank ενισχύθηκε περαιτέρω τις μετοχές της στην Ελληνική Τράπεζα Κύπρου, της οποίας το συνολικό μερίδιο μετά τη δημόσια προσφορά θα είναι 56%. εξαγορά που ξεκίνησε στις αρχές του καλοκαιριού. Η τράπεζα, όπως ενημέρωσε αναλυτές το διοικητικό συμβούλιο με αφορμή τα αποτελέσματα του τρίτου τριμήνου του 2024, σκοπεύει να πραγματοποιήσει νέα δημόσια πρόταση που θα απευθύνεται στους μετόχους μειοψηφίας της Ελληνικής Τράπεζας στις αρχές του 2025 και σίγουρα όχι νωρίτερα από τις 8 Φεβρουαρίου. 2025, δηλαδή έξι μήνες μετά το τέλος της προηγούμενης υποχρεωτικής δημόσιας προσφοράς, αφού αύξησε το ποσοστό της στην κυπριακή τράπεζα στο 68,81% μέσω δύο συναλλαγών.
5) Τράπεζες και ESG: Οι τράπεζες εξυπηρετούν τις ανάγκες της κοινωνίας; Ο κ. Χαρδούβελης εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι οι τράπεζες κοιτάζουν την κοινωνία, υπενθυμίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι έχει διαθέσει περίπου 400 εκατ. ευρώ για το σκοπό αυτό το 2019-2024 για να στηρίξει το ελληνικό κράτος και τα νοικοκυριά μέσω διαφόρων πρωτοβουλιών στον τομέα της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. συλλογικά και ατομικά. Για παράδειγμα:
(Α) Όλες οι τράπεζες έχουν παγώσει το επιτόκιο των 442.000 PLN για δύο χρόνια, από τον Απρίλιο του 2023. δανειακές συμβάσεις, που σημαίνει απώλεια εσόδων από τόκους 250 εκατομμυρίων PLN. ευρώ.
(Β) Όλες οι τράπεζες μαζί μέσω ΕΕΤ διέθεσαν: 1,75 εκατ. ευρώ για πυροπροστασία στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη για μίσθωση drones και ελικοπτέρων, 0,75 εκατ. ευρώ. ευρώ για αγορά αστυνομικών αυτοκινήτων της ΕΛΑΣ, 4 εκατ. ευρώ για εγκατάσταση και συντήρηση ιδιωτικής πλατφόρμας διαχείρισης χρέους.
(Γ) Οι συστημικές τράπεζες συνεισέφεραν 50 εκατομμύρια PLN. ευρώ για την αποκατάσταση των ζημιών στην περιφέρεια Θεσσαλίας, 26,2 εκατ. ευρώ στον πολιτισμό, 24,8 εκατ. ευρώ για την εκπαίδευση και την ενίσχυση όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης, 12 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του προγράμματος «BRIDGE III» για επιδότηση ενός έτους, 50% αύξηση των επιτοκίων, ειδικά για τους ευάλωτους δανειολήπτες, 7,6 εκατ. PLN. ευρώ για τη δημόσια υγεία, 7,3 εκατ. ευρώ για την προστασία του περιβάλλοντος, 3,3 εκατ. ευρώ για τον αθλητισμό, 1,3 εκατ. ευρώ για τη δημογραφία, 0,5 εκατ. ευρώ για τα θύματα του σεισμού στην Τουρκία.
