Συγγραφέας: Nick Witney
Στη σύνοδο κορυφής τους στα τέλη του 2023, οι ηγέτες της ΕΕ δέσμευσαν το μπλοκ να ξεκινήσει μια τολμηρή νέα φάση διεύρυνσης. Αποφάσισαν να ξεκινήσουν ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία και τη Μολδαβία και να αναγνωρίσουν τη Γεωργία ως υποψήφια για ένταξη. Τα συμπεράσματά τους θέτουν υπό αμφισβήτηση το όνομα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, της Βόρειας Μακεδονίας και των Δυτικών Βαλκανίων γενικότερα. Συνολικά οκτώ ανατολικές και νότιες γειτονικές χώρες έχουν αυτήν τη στιγμή τη δυνατότητα ένταξης υπό όρους στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αυτό το αποτέλεσμα ήταν μια έκπληξη, καθώς ήταν ευρέως αναμενόμενο ότι ο Ούγγρος Viktor Orbán θα ασκούσε βέτο στο άνοιγμα προς την Ουκρανία. Αντίθετα, μπλόκαρε την οικονομική στήριξη για το Κίεβο ύψους 50 δισ. ευρώ. Οι υπόλοιποι 26 ηγέτες εμφανίζονται βέβαιοι ότι θα μπορέσουν να βρουν μια λύση για την αποκατάσταση του πακέτου βοήθειας σε έκτακτη σύνοδο κορυφής που έχει προγραμματιστεί για την 1η Φεβρουαρίου. Ο Όρμπαν έχει καταστήσει σαφές ότι η παρεμπόδιση του προγράμματος διεύρυνσης θα συνεχιστεί. Είναι ξεκάθαρα σίγουρος τόσο για την αποτελεσματικότητα του βέτο του όσο και για την ισχύ της πολιτικής του θέσης, αναμφίβολα ενθαρρύνεται από τα κέρδη που πραγματοποιούν επί του παρόντος οι δεξιοί εθνικιστές σε όλη την Ευρώπη. Γεννιέται λοιπόν το ερώτημα: μήπως η ΕΕ έχει απλώς υπερβάλει; Θα μπορέσει να εφαρμόσει νέες, φιλόδοξες πολιτικές και ίσως να διατηρήσει ακόμη και πολιτική υποστήριξη; Εξάλλου, ο ανανεωμένος ενθουσιασμός της ΕΕ για τη διεύρυνση είναι ένα πρόσφατο φαινόμενο και εξακολουθεί να έχει ρηχές ρίζες.
Αν πάμε λίγα μόλις χρόνια πίσω, θα δούμε ότι μόνο λίγα κράτη μέλη ήταν πρόθυμα να δεχτούν χώρες που θεωρούνται διεφθαρμένες, αντιδημοκρατικές, ανελεύθερες και συγκρούονται σε διαφορετικό βαθμό (στην περίπτωση της Ουκρανίας, της Μολδαβίας και της Γεωργίας, με ρωσικά στρατεύματα) . Το κόστος ήταν μια σημαντική ανησυχία δεδομένης της κακής απόδοσης των ευρωπαϊκών οικονομιών από το χρηματοπιστωτικό κραχ του 2008 και τις επακόλουθες επιπτώσεις της πανδημίας. Επιπλέον, οι επιθέσεις στο κράτος δικαίου από λαϊκιστικές κυβερνήσεις στην Πολωνία και την Ουγγαρία έχουν επισημάνει την αδυναμία της ΕΕ να πειθαρχήσει τα μέλη που, μετά την ένταξή τους στην ΕΕ και αποκομίζοντας τα οικονομικά της οφέλη, επιλέγουν να παραιτηθούν από τις υποχρεώσεις τους για την υποστήριξη ζητημάτων όπως η ελευθερία του Τύπου και η δικαστική ανεξαρτησία. . Τον Μάιο του 2022, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν προώθησε την Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα του ως έναν πιθανό εναλλακτικό τρόπο αναγνώρισης των ευρωπαϊκών φιλοδοξιών των υποψηφίων χωρών χωρίς να δημιουργεί κόστος, πολιτικούς κινδύνους και απειλές για την ασφάλεια και την ίδια την ικανότητα της ΕΕ. πράγματα που συνεπάγεται η επέκταση.
Φυσικά, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία άλλαξε τα πάντα. Σε αυτό πρέπει να προστεθεί η έκπληξη και η χαρά των Ευρωπαίων τόσο για την ηρωική αντίσταση της Ουκρανίας όσο και για τη δική τους ενωμένη και γενναιόδωρη απάντηση. Άρχισε να φαίνεται ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν είχε κάνει έναν τρομερό λάθος υπολογισμό. Και η αποφασιστική ευρωπαϊκή δράση θα μπορούσε να σώσει όχι μόνο την Ουκρανία αλλά μισή ντουζίνα άλλες γειτονικές χώρες όπου είχε τα νύχια της. Έτσι, η περαιτέρω διεύρυνση έγινε ξαφνικά μια αποδεκτή γεωπολιτική επιταγή: «μια γεωστρατηγική επένδυση στην ειρήνη, την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την ευημερία». Όσον αφορά τις εκβιαστικές τακτικές του Όρμπαν, αυτό θα μπορούσε να αποφευχθεί σε μια διευρυμένη ΕΕ με τη μεταρρύθμιση των κανόνων λειτουργίας της, όπως η αντικατάσταση της ομοφωνίας με την πλειοψηφία. (Η γαλλο-γερμανική ερευνητική ομάδα δεν παρείχε μια ενθαρρυντική περιγραφή του πώς μπορεί να λειτουργήσει αυτό;)
Είναι όμως βιώσιμο αυτό το τολμηρό άνοιγμα; Η τελευταία μεγάλη διεύρυνση της ΕΕ έλαβε χώρα το 2004, σε έναν διαφορετικό κόσμο – έναν κόσμο ειρήνης, ευρωπαϊκής αυτοδυναμίας και αξιόπιστα ανερχόμενου βιοτικού επιπέδου. Καμία από αυτές τις συνθήκες δεν υπάρχει επί του παρόντος ή φαίνεται πιθανό να επιστρέψει στο ορατό μέλλον και η ανασφάλεια και η δυσαρέσκεια αντικατοπτρίζονται στην άνοδο των λαϊκιστών εθνικιστών σε όλη την ήπειρο (με μοναδική πρόσφατη εξαίρεση την Πολωνία). Οι «φιλελεύθερες ελίτ» δέχονται τακτικές επιθέσεις επειδή αδιαφορούν για τα συμφέροντα και τις ανησυχίες της δικής τους κοινωνίας. Η εγχώρια προπαγάνδα του Orbán κατά της ΕΕ εγείρει βασικά ζητήματα – μετανάστευση, δικαιώματα των ομοφυλόφιλων, κόστος υποστήριξης της Ουκρανίας – και αντηχεί ολοένα και περισσότερο σε ολόκληρη την ήπειρο.
Και τώρα η ΕΕ έχει δεσμευτεί σε μια πορεία – κόστους περίπου 250 δισεκατομμυρίων ευρώ – τη στιγμή που χρειάζεται ήδη να βρει πολλά χρήματα για την οικολογική μετάβαση και την άμυνα – που θα μεταμορφώσει τα κράτη μέλη που μέχρι στιγμής έχουν επωφεληθεί από τον προϋπολογισμό της ΕΕ σε καθαρούς συνεισφέροντες. Από τη Γερμανία μέχρι τη Γαλλία, την Ισπανία, την Ολλανδία και τη Σκανδιναβία, θα είναι εύκολος στόχος για τους δεξιούς πολιτικούς – με πρόσθετες ανησυχητικές προφορές, όπως ο αντίκτυπος της ένταξης της Ουκρανίας στους αγρότες σε ολόκληρη την ΕΕ. Ο Τραμπ θα σταματήσει περαιτέρω βοήθεια των ΗΠΑ στην Ουκρανία , όμηρος της δικής της εθνικιστικής ατζέντας θα τολμήσουν ακόμη περισσότεροι.
Αυτό το κίνητρο, φυσικά, δεν θα είναι τίποτα σε σύγκριση με τον πολιτικό αντίκτυπο εάν οι Ευρωπαίοι δουν τον Τραμπ να επιστρέφει στην εξουσία το επόμενο φθινόπωρο. Πώς θα μοιάζει και πώς θα ακούγεται η τολμηρή νέα πολιτική της ευρωπαϊκής διεύρυνσης εάν, σε ένα χρόνο, η πλήρης ευθύνη για την Ουκρανία, μαζί με την ευθύνη για την άμυνά της, μεταφερθεί στην Ευρώπη; (Όπως η προσέγγιση «μετατόπισης βαρών» στο ΝΑΤΟ που εργάζεται στους κύκλους του Τραμπ). Υπάρχει σαφής κίνδυνος να μην υπάρχει αρκετή ικανότητα ή χρήματα για να τηρηθούν οι υποσχέσεις που έχει δώσει η ΕΕ.
Εν ολίγοις, η ΕΕ έχει πάρει ένα μεγάλο ρίσκο που θα μπορούσε να τελειώσει πολύ άσχημα, ειδικά εάν ο Τραμπ επιστρέψει στον Λευκό Οίκο. Υπό αυτές τις συνθήκες, η ελπίδα για το καλύτερο δεν θα είναι αρκετή: η ΕΕ πρέπει τώρα να κάνει ό,τι περνά από το χέρι της για να αντιμετωπίσει τις εσωτερικές της αδυναμίες και να προετοιμαστεί για τις δύσκολες στιγμές που έρχονται. Πρέπει επειγόντως να σταματήσει να εστιάζει στον άνθρωπο του Πούτιν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο: είναι καιρός να αναστείλουμε το δικαίωμα ψήφου των Ούγγρων βάσει της κύρωσης που περιέχεται στο άρθρο. 7 για συνεχή παραβίαση των αξιών της ΕΕ. Στη συνέχεια, πρέπει να ξεκινήσει σοβαρές διαπραγματεύσεις για το ποιες ακριβώς μεταρρυθμίσεις στον τρόπο λειτουργίας του μπλοκ θα χρειαστούν για μια ΕΕ με περισσότερα από 30 μέλη. Τέλος, τα κράτη μέλη πρέπει να προετοιμάσουν επειγόντως σχέδια έκτακτης ανάγκης για το τι θα συμβεί εάν, για παράδειγμα, ο Τραμπ αποσύρει όλες τις χερσαίες δυνάμεις των ΗΠΑ από την Ευρώπη. Πολλά άλλα μπορούν να προστεθούν σε αυτή τη λίστα.
Κανείς δεν θα θέλει να αντιμετωπίσει τέτοια προβλήματα. Ωστόσο, η δέσμευση για ένα τολμηρό και γενναιόδωρο σχέδιο διεύρυνσης ανταμείβει, αλλά η αποτυχία αναγνώρισης και αντιμετώπισης των σχετικών κινδύνων θα μπορούσε πολύ εύκολα να οδηγήσει στην απώλεια της γειτονιάς, ακόμη και της φιλελεύθερης, διεθνιστικής Ευρώπης.
Δείτε τη δημοσίευση του αρχικού άρθρου Εδώ
