Στις 9 Ιουνίου 1958 Αλμπέρ Καμύ κάνει το δεύτερο ταξίδι του στην Ελλάδα, για το οποίο γράφει και στις «Σημειώσεις» του (εκδ. Πατάκη). Σέρνει και τον φίλο του σε αυτό το ταξίδι στα τοπία της χώρας μας, ζωγράφος Mario Green (1916-1985) με την οικογένειά του.
Το νέο Μουσείο Μάριου Πρασίνου φιλοξενεί πάνω από 350 έργα του συλλέκτη Στέλιου Γαρίπη.
Ο Πράσινος γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1916 και ζει στο Παρίσι από την ηλικία των έξι ετών. Ανήκει στην καλλιτεχνική και πνευματική ελίτ εκείνης της εποχής και έχει επαφή με αυτοεξόριστους Κορνήλιος Καστοριάδης και Κώστας Αξελόςαλλά βασικά όλα όσα γνωρίζει για τη χώρα καταγωγής του τα οφείλει στον πατέρα του, συγγραφέα και καθηγητή Λύσανδρο Πράσινο. Το φως της χώρας του δεν το είχε δει ποτέ μέχρι τώρα. Αφού φθάνει στην Αθήνα, επισκέπτεται πρώτα την Ακρόπολη και μετά επιβιβάζεται σε πλοίο για τη Ρόδο. Μετά τα νησιά του βορείου Αιγαίου και μετά κρουαζιέρα στο Αργοσάρωνα.
«Ο Πράσινος μένει σχεδόν δύο μήνες στις Σπέτσες», μας λέει ο συλλέκτης και δικηγόρος Στέλιος Γαρίπης. «Και επιστρέφει για πολλά χρόνια ακόμα», επιβεβαιώνει ο ζωγράφος Λίζη Καλλιγά. Τον γνώρισε όταν ήταν ακόμη πολύ μικρή γιατί η μητέρα της, Νέλλη Κυριακού-Καλλιγά, επίσης ζωγράφος, ήταν στενή φίλη του Πράσινου. Την επισκέπτεται στο ατελιέ της στις Σπέτσες, ανταλλάσσουν απόψεις για την τέχνη και τη ζωγραφική. «Δεν έδωσα σημασία για το τι μιλούσαν, δεν είχα άποψη για τη ζωγραφική εκείνη την εποχή», λέει η κ. Καλλιγά. «Αλλά θυμάμαι την αύρα που εξέπεμπε, ήταν όμορφος και εξαιρετικά ευγενής», σημειώνει. Αργότερα, θα δωρίσει ένα από τα έργα του στο σημερινό MOMus – Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Άλλα τέσσερα έργα του βρίσκονται στη μόνιμη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης, αλλά τα περισσότερα έργα στην ελληνική πλευρά προέρχονται από τη συλλογή του Στέλιου Γαρίπη.
Η δική του γνωριμία με τον καλλιτέχνη -που έλαβε τις υψηλότερες τιμές από το γαλλικό κράτος για την προσφορά του στην τέχνη- ξεκίνησε το 1992. Ο Γαρίπης είχε μόλις αποφοιτήσει από ελληνικό πανεπιστήμιο και εργαζόταν για έναν Γαλλοεβραίο δικηγόρο στο Παρίσι. «Είσαι Έλληνας, πρέπει να αρχίσεις να αγοράζεις πράσινα», του είπε. «Δεν τον ήξερα όπως πολλοί Έλληνες», παραδέχεται. Αυτή τη στιγμή, η συλλογή του αποτελείται από πάνω από 350 πίνακες – πολλοί από αυτούς βρίσκονται υπό την επίβλεψη της κόρης του καλλιτέχνη, Κατρίν Πράσινου – πλαισιωμένοι με εκατοντάδες άλλα έργα από όλο το φάσμα της δουλειάς του: λιθογραφίες, χαλκογραφίες, ταπισερί, σπάνια βιβλία, αποτέλεσμα της πολυετούς συνεργασίας του με τον εκδότη Michel Gallimard.
«Οι πιο πολύτιμες από αυτές είναι οι πρώτες εκδόσεις «The Plague» του Camus και «The Second Sex» της Simone de Beauvoir», μας λέει, δείχνοντας με περηφάνια τα υπέροχα εξώφυλλα. Δεν ήταν όμως οι συλλεκτικές εκδόσεις που μας έφεραν στον πρώτο όροφο μιας παλιάς πολυκατοικίας της πόλης στη Βασιλίσσης Σοφίας. Το διαμέρισμα στο οποίο θα βρίσκεται πλέον το Μουσείο Μάριου Πράσσινου, με πρωτοβουλία του συλλέκτη, εγκαινιάστηκε χθες με την έκθεση «Αφάτα Απεκισμός». Εξήντα πορτρέτα, από σουρεαλιστικά και γεωμετρικά πορτρέτα της δεκαετίας του 1930 και του 1940 – σε ηλικία 16 ετών, ο Πράσινος ασχολήθηκε με τους σουρεαλιστές Dali, Man Ray, André Breton, Paul Eliard – μέχρι τα περίφημα Prétextat και Suaire, πορτρέτα του σκύλου του. και μυστικιστικές απεικονίσεις της Bessie Smith και της Mahalia Jackson διάφορες κατευθύνσεις του έργου του.
Στα πρώτα του έργα διακρίνουμε ξεκάθαρα την επιρροή του Πικάσο και τη σουρεαλιστική αισθητική, αργότερα παρατηρούμε ότι επιδίδεται στη μαυρίλα, παίζοντας με τις σκιές, κάτι που επηρέασε πολλούς από τους σύγχρονους καλλιτέχνες του, όπως τον Pierre Soulage. Ακολούθησε τη μεταπολεμική τάση της αφαίρεσης, σχολιάζω. «Δεν περιέγραψε τα έργα του ως αφηρημένα», εξηγεί ο ιδρυτής του μουσείου. «Όταν κλείνουμε τα μάτια μας, δεν μπορούμε να θυμηθούμε το πρόσωπο με κάθε λεπτομέρεια, αλλά βλέπουμε μια συνοπτική ανακατασκευή, μια εικόνα που μοιάζει με όνειρο. Αυτό συμβαίνει με τα έργα Prétextat, τα οποία αποτελούν ανάμνηση της μορφής του παππού του Γκριν, που κάθεται σε μια πολυθρόνα στο σπίτι του στο Πέρα της Κωνσταντινούπολης.
Τελικά, τι ήταν ο Γκριν; Ελληνικά, Τουρκικά ή Γαλλικά; «Θεωρούσε τον εαυτό του Γάλλο, πολέμησε στον γαλλικό στρατό, δώρισε τα έργα του στο γαλλικό κράτος, αλλά η αδερφή του, η σουρεαλίστρια ποιήτρια Ζιζέλ Πρασινός, τόνιζε πάντα την ελληνική της καταγωγή. Οι Τούρκοι, όμως, στην αναδρομή που έκαναν στο Μουσείο Πέρα το 2016 με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννησή του, εστίασαν στις αναμνήσεις και τα ερεθίσματά του από την Πόλη» τονίζετε. Γαρίπης. Φυσικά, η άποψη της γκαλερίστας Miriam Prevo φαίνεται όταν ο Πράσινος παρουσίασε στην γκαλερί της την έκθεση «Arbres & Bouquets» αμέσως μετά την παραμονή της στην Ελλάδα, τον Απρίλιο του 1960: «Ο Πράσινος είδε στην Ελλάδα τα χρώματα που πάντα ονειρευόταν».
«Αφάτα Απίκεσματα», Μουσείο Μάριου Πρασίνου (Βασιλίσσης Σοφίας 47), έως 1 Φεβρουαρίου 2025
