Σε αυτή την περίπτωση κλιματική κρίσηόπου εμφανίζονται όλο και πιο συχνά ακραία καιρικά φαινόμεναΤο πράσινο στις πόλεις γίνεται ολοένα και πιο πολύτιμο, ειδικά στην περιοχή της Μεσογείου, που είναι ένα hotspot της κλιματικής αλλαγής. Ωστόσο, η πυκνότητα των δέντρων στις περισσότερες ελληνικές πόλεις είναι πολύ πίσω από τις ανάγκες. Ενώ Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προτείνει τα εννέα τετραγωνικά μέτρα ως ελάχιστη επιφάνεια αστικού πρασίνου ανά κάτοικο, στο λεκανοπέδιο της Αθήνας το ποσοστό αυτό δεν ξεπερνά τα 4,9 m2/κάτοικο. «Δεν είναι μόνο αυτό Αθήναόλες οι μεγάλες και μικρές πόλεις της χώρας μας απέχουν πολύ από το απαραίτητο ποσοστό. Ιστορικά, οι τοπικές αρχές της πόλης είχαν περιορισμένο όραμα και δεν είχαν στρατηγικούς στόχους για πράσινες πόλεις». Η Δρ Κωνσταντινία Τσαγκάρη σχολιάζει στην «Κ».πρώην διευθυντής του Ινστιτούτου Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων. «Και αυτό παρά το γεγονός ότι παρέχει ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών οικοσυστήματος: διατηρεί ρύπανση, σκόνη και CO2δροσίζει το περιβάλλον, μειώνει την ηχορύπανση, βοηθά στην αντιμετώπιση των πλημμυρών, προσφέρει αισθητική και συμβάλλει στην ψυχική υγεία», εξηγεί η κ. Τσαγκάρη.
«Η άναρχη ανάπτυξη των ελληνικών πόλεων τη δεκαετία του 1960 συνοδεύτηκε από υπερβολική πολεοδομία, αύξηση της αξίας της αστικής γης, έλλειψη εθνικού χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, υπερεκτίμηση κάθε «τεχνητού» και υποτίμηση κάθε «φυσικού» στοιχείου. », προσθέτει. Αποτέλεσμα; «Κατακερματισμένη παρουσία χώρων πρασίνου σε συμπαγή αστικό ιστό, με περιορισμένη έκταση, χωρίς σημαντική οργάνωση και φυτεύσεις, με κακή συντήρηση, λειτουργικά ανενεργό.
Τι θα κάνουμε από εδώ και πέρα; «Χρειαζόμαστε περισσότερο πράσινο, αλλά σήμερα υπάρχουν λίγοι ελεύθεροι χώροι. Θα θέλαμε έναν διαφορετικό τύπο χωρικής οργάνωσης, αλλά υπάρχει έλλειψη σχεδιασμού», προσθέτει η κ. Τσαγκάρη, η οποία είναι επίσης συντονίστρια του ευρωπαϊκού προγράμματος LIFE Grin (Προώθηση της ενσωμάτωσης της πράσινης υποδομής στον αστικό ιστό για τη βελτίωση της διαχείρισης της κλιματικής αλλαγής σε πόλεις), που ολοκληρώθηκε πρόσφατα και θα παρουσιαστεί αύριο από την ΚΕΔΕ στην Αθήνα (ξενοδοχείο Titania). «Το πιο σημαντικό είναι να διαμορφωθεί ένα στρατηγικό σχέδιο για κάθε πόλη, με βάση την ιδιαιτερότητά της», προσθέτει.
Υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 140.000 από αυτούς στην κοινότητα της Αθήνας δέντρασε πάρκα, πλατείες και σειρές δέντρων. Πολλά από αυτά επηρεάζονται αρνητικά από τις κλιματολογικές συνθήκες όπως οι υψηλές θερμοκρασίες και η ξηρασία, αλλά και από την «πίεση» των αυτοκινήτων, των πεζών και άλλων χρήσεων, ιδιαίτερα αυτών στα πεζοδρόμια. Πολλά από αυτά τα δέντρα μαραίνονται κάθε χρόνο. ΑΥΤΟ Δήμος Αθηναίων έχει νέο πρόγραμμα δενδροφύτευσης με στόχο τη φύτευση 5.000 νέων δενδρυλλίων κάθε χρόνο. Σύμφωνα με την αίτηση του δήμου, athenstrees.cityofathens.gr, από την αρχή του χρόνου έχουν φυτευτεί 2.139 δέντρα και μπορείτε να δείτε τι και πού φυτεύονται διαδικτυακά.
«Θέλουμε έναν διαφορετικό τύπο διαστημικής οργάνωσης, αλλά υπάρχει έλλειψη σχεδιασμού», λέει η Δρ Κωνσταντινία Τσαγκάρη, συντονίστρια του ευρωπαϊκού προγράμματος LIFE Grin, το οποίο θα παρουσιαστεί αύριο από την ΚΕΔΕ.
Μια πρόσφατη πρόταση της Μονάδας Βιώσιμης Κινητικότητας του ΕΜΠ για τη δημιουργία μιας πιο βιώσιμης και βατής Αθήνας προτείνει τη δημιουργία δεκαεπτά πράσινων μονοπατιών και πράσινων λεωφόρων συνολικού μήκους 76,5 χιλιομέτρων, που θα περνούν από όλα τα διαμερίσματα της πόλης, ενώ θα καλλιεργούνται δέντρα στην κοινότητα 50%.
Πώς είναι δυνατόν αυτό; ΑΥΤΟ Θάνος Βλαστόςομότιμος καθηγητής του ΕΜΠ, τονίζει ότι είναι σημαντικό ότι «το νέο πράσινο βρίσκεται κοντά στις κατοικίες, όπου παλαιότερα υπήρχαν μονοκατοικίες με κήπους, και τώρα τσιμεντοστρώνονται λεπτά ακάλυπτα θραύσματα κατοικιών. Και επίσης σε δρόμους και πεζοδρόμια που έχουν καταληφθεί από αυτοκίνητα. Στην πραγματικότητα, πρέπει να πάρετε το χώρο φύτευσης από εκεί». Πως; «Μπορούμε να βάζουμε ένα δέντρο κάθε τέσσερα ή πέντε αυτοκίνητα, κάτι που θα σπάσει τη συνέχεια της ζώνης στάθμευσης. Απαιτείται ελάχιστο πλάτος. Δύο θέσεις στάθμευσης θα αφαιρεθούν μεταξύ των επόμενων δύο διασταυρώσεων και θα προστεθούν πέντε και έξι δέντρα σε κάθε ζώνη. Μια πιο ριζοσπαστική λύση, η οποία επιτρέπει επίσης τη διεύρυνση των πεζοδρομίων, είναι η κατάργηση μιας από τις δύο ζώνες στάθμευσης στην άκρη του δρόμου. Ενδιαφέρουσες είναι οι προτάσεις «να δημιουργηθούν κεντρικά νησιά με μια σειρά από δέντρα σε αμφίδρομους δρόμους, που θα βελτιώσουν επίσης την ασφάλεια τόσο των πεζών όσο και των οδηγών». Αλλά και ευρύτερα: ανακατασκευή αμφίδρομων δρόμων σε μονόδρομους, μείωση λωρίδων κυκλοφορίας, μείωση πλάτους λωρίδων κυκλοφορίας, δημιουργία δρόμων με ήπια κυκλοφορία», προσθέτει ο Βλαστός. Ο συγκοινωνιολόγος και πολεοδόμος τονίζει ότι «η επένδυση στην… δημόσια συγκοινωνίασε υποδομές για ποδήλατοστις εξελίξεις πεζοδρόμια και ο τουρισμός είναι η πιο σημαντική λύση για την κλιματική κρίση». Είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν εκτεταμένα πράσινα δίκτυα στις πόλεις. «Στην Περούτζια, για παράδειγμα, ο στόχος ήταν κάθε κάτοικος να μπορεί να φτάσει σε ένα πάρκο ή χώρο πρασίνου με τα πόδια ή με ποδήλατο, χωρίς να χρειάζεται να διασχίσει το δρόμο ή να χρησιμοποιήσει όχημα. ή λεωφορείο. Αυτό μπορούμε να το δούμε και στην Αττική; Υπάρχουν κοινότητες που συνορεύουν με τον Υμηττό. Παρόμοιοι πράσινοι δρόμοι πρόσβασης θα μπορούσαν να δημιουργηθούν στο βουνό», προτείνει η κ. Τσαγκάρη.
Καινοτόμα εργαλεία
Στο πλαίσιο του προγράμματος ΖΩΗ Χαμόγελο έχει αναπτύξει μια σειρά από καινοτόμα εργαλεία για τους δήμους και το κράτος που βοηθούν στη διαμόρφωση του δικού τους πράσινου στρατηγικού σχεδίου. Μεταξύ αυτών, μια πλατφόρμα με σύστημα γεωγραφικών πληροφοριών (GIS) που επιτρέπει την καταγραφή των δέντρων σε κάθε πόλη. «Είναι σημαντικό για κάθε κοινότητα να γνωρίζει τι δέντρα έχει. Υπάρχουν πόλεις στην Ιταλία όπου κάθε δέντρο έχει τον αριθμό του, τη θέση του, τι συνεισφέρει, πόσα CO2 αποθηκεύει κ.λπ. – λέει ο συντονιστής του ευρωπαϊκού προγράμματος.
Είναι σημαντικό να φυτεύουμε δέντρα που ταιριάζουν στο οικοσύστημά μας, σε αυτόχθονα είδη, όχι σε ξένα. «Δυστυχώς, πολλά ελληνικά φυτώρια έχουν κλείσει και είναι πιο εύκολο να πάρεις σπορόφυτα από έξω. Μερικές φορές χρησιμοποιήθηκαν και ως μέτρο επίδειξης τα δέντρα, είδη που με τα χρόνια έδειξαν ότι δεν μπορούν να εγκλιματιστούν στις συνθήκες της χώρας μας, δημιουργώντας διάφορα προβλήματα. Πρόκειται για είδη όπως βραχυχιτώνα, ευκάλυπτος, αροκάρια, βρωμοκάρδια κ.λπ. – εξηγεί η κυρία Τσαγκάρη. Υπάρχουν όμως και αυτοφυή δέντρα, όπως το πεύκο, που δεν είναι κατάλληλα για τους στενούς διαδρόμους όπου χρησιμοποιούνται συχνά. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτεί και ο τρόπος διαχείρισης του πρασίνου, που πολλές φορές είναι προβληματικός. Όπως σημειώνει ο συντονιστής του LIFE Grin, «τα κατεστραμμένα δέντρα είναι αποτέλεσμα λανθασμένων διαδικασιών κλαδέματος. Αυτό οφείλεται στην έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, ενώ αυτές οι εργασίες απαιτούν επιστημονική γνώση, κατάρτιση και εμπειρία».
