Η Ημέρα της Ανεξαρτησίας της Χιλής, που γιορτάζεται στις 18 Σεπτεμβρίου, σηματοδοτεί την επέτειο της ανακήρυξης της ανεξαρτησίας της χώρας από την ισπανική κυριαρχία το 1810. Ωστόσο, η επίσημη διακήρυξη της ανεξαρτησίας της χώρας υπογράφηκε οκτώ χρόνια αργότερα, στις 12 Φεβρουαρίου 1818.
Η ανεξαρτησία της Χιλής ήταν το αποτέλεσμα διαφόρων κοινωνικοπολιτικών, οικονομικών και ιδεολογικών παραγόντων που οικοδομούνταν για δεκαετίες στη χώρα και σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική. Οι ρίζες του μπορούν να εντοπιστούν στα ευρύτερα κινήματα ανεξαρτησίας που σάρωσαν τη Λατινική Αμερική στις αρχές του 19ου αιώνα. Επηρεασμένοι από τα ιδανικά του Διαφωτισμού – ελευθερία, ισότητα και αδελφότητα – και εμπνευσμένοι από επιτυχημένες επαναστάσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Γαλλία, οι Χιλιανοί άρχισαν να αμφισβητούν την ισπανική αποικιοκρατία και να υποστηρίζουν την αυτοδιάθεση.
Ένας από τους κύριους καταλύτες για την ανεξαρτησία της Χιλής ήταν η εισβολή στην Ισπανία από τα στρατεύματα του Ναπολέοντα Βοναπάρτη το 1808, η οποία οδήγησε στην παραίτηση του βασιλιά Φερδινάνδου Ζ’ και στην ανάληψη του αξιώματος του ηγεμόνα της Ισπανίας από τον Ιωσήφ Βοναπάρτη. Αυτή η αλλαγή στην εξουσία αποδυνάμωσε την εξουσία της Ισπανίας στις αποικίες της, οδηγώντας σε αυξημένη λαϊκή δυσαρέσκεια και αυξανόμενες εκκλήσεις για αυτονομία.
Στη Χιλή ειδικότερα, η δυσαρέσκεια τροφοδοτήθηκε από διάφορες καταστάσεις όπως η οικονομική εκμετάλλευση, οι μεροληπτικές αποικιακές πολιτικές και οι εμπορικοί περιορισμοί. Η χιλιανή ελίτ, που αποτελείται από criollos (άτομα ισπανικής καταγωγής που γεννήθηκαν στην Αμερική), όλο και περισσότερο προσπαθούσε να εξασφαλίσει τα δικά της πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα ανεξάρτητα από την Ισπανία. Η σπίθα που πυροδότησε το κίνημα της ανεξαρτησίας άναψε το 1810, όταν η είδηση της παραίτησης του βασιλιά Φερδινάνδου Ζ’ έφτασε στη Χιλή. Σε απάντηση, στις 18 Σεπτεμβρίου 1810, δημιουργήθηκε μια Εθνική Χούντα στο Σαντιάγο (όχι με τη σύγχρονη έννοια της λέξης, αλλά κατά τη διάρκεια μιας ισπανοεθνικής συνάντησης), με επικεφαλής διακεκριμένες προσωπικότητες όπως ο Ματέο ντε Τόρο ι Σαμπράνο. Αυτή η κυβέρνηση, γνωστή ως Primera Junta de Gobierno de Chile, προσπάθησε αρχικά να κυβερνήσει τη Χιλή στο όνομα του φυλακισμένου βασιλιά, αλλά σύντομα άρχισε να διεκδικεί ανεξάρτητη εξουσία και να επιδιώκει μεγαλύτερη αυτονομία.
Ωστόσο, ο δρόμος προς την ανεξαρτησία δεν ήταν εύκολος. Οι εσωτερικές διαιρέσεις, οι διαμάχες για την εξουσία και οι εξωτερικές απειλές από δυνάμεις πιστές στην Ισπανία περιέπλεξαν την πορεία προς την αυτονομία. Μεταξύ 1810 και 1818, σημειώθηκε μια σειρά από συγκρούσεις που σφράγισαν ουσιαστικά την ανεξαρτησία της Χιλής.
Πολλές από αυτές τις συγκρούσεις πρωτοστάτησαν από τον Bernardo O’Higgins και τον José de San Martín, πρόσωπα άρρηκτα συνδεδεμένα με την ανεξαρτησία της Χιλής. Ο Ο’ Χίγκινς ειδικότερα, γόνος μιας αριστοκρατικής χιλιανής οικογένειας ιρλανδικής και βασκικής καταγωγής, έπαιξε ενεργό ρόλο τόσο στον αγώνα για αυτονομία όσο και στη δημιουργία του νεοσύστατου κράτους. Πρωτοεμφανίστηκε στον αγώνα για την ανεξαρτησία μετά την ίδρυση της Α’ Κυβερνητικής Χούντας. Αναγνωρίζοντας τις ικανότητές του, η Χούντα τον διόρισε Αρχιστράτηγο του Χιλιανού Στρατού, αναθέτοντάς του τη διοίκηση των στρατιωτικών επιχειρήσεων κατά των φιλικών δυνάμεων της γειτονικής Ισπανίας και την υπεράσπιση της εκκολαπτόμενης δημοκρατίας.
Όλα τα επόμενα χρόνια και οι συγκρούσεις που ακολούθησαν, ο Ο’ Χίγκινς διακρίθηκε για τις στρατιωτικές του ικανότητες. Εξέχουσα θέση ανάμεσα στις καθοριστικές μάχες στις οποίες συμμετείχε είναι οι μάχες του Τσακαμπούκο (1817) και του Μαϊπού (1818), στις οποίες οι δυνάμεις της Χιλής εξασφάλισαν αποφασιστικές νίκες επί των Ισπανών βασιλικών.
Εκτός από τις συνεισφορές του στο πεδίο της μάχης, ο O’Higgins έπαιξε επίσης σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του πολιτικού τοπίου της Χιλής. Ήταν Διευθύνων Σύμβουλος της Χιλής από το 1817 έως το 1823, υπηρετώντας ουσιαστικά ως αρχηγός του κράτους κατά τη διάρκεια μιας κρίσιμης περιόδου κατασκευής του. Κατά τη διάρκεια της θητείας του, πραγματοποίησε σημαντικές μεταρρυθμίσεις, μεταξύ των οποίων: την κατάργηση της δουλείας, την εγκαθίδρυση δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος και την ανάπτυξη της γεωργίας και της βιομηχανίας.
Τελικά, στις 12 Φεβρουαρίου 1818, την πρώτη επέτειο της Μάχης του Chacabuco, η Χιλή κήρυξε επίσημα την ανεξαρτησία της και ο Bernardo O’Higgins διορίστηκε Ανώτατος Διευθυντής, δίνοντάς του τον τίτλο του «Πατέρα του Έθνους». Φυσικά, παρά τα επιτεύγματά του, ο O’Higgins αντιμετώπισε σημαντικές προκλήσεις και σφοδρή αντίθεση κατά τη διάρκεια της θητείας του. Οι εσωτερικές διαιρέσεις εντός του κινήματος ανεξαρτησίας, καθώς και η αντίσταση από συντηρητικές φατρίες και περιφερειακές ελίτ, περιέπλεξαν τις προσπάθειές του να κυβερνήσει αποτελεσματικά. Το 1823, αντιμέτωπος με την αυξανόμενη δυσαρέσκεια και την πίεση, ο O’Higgins παραιτήθηκε από τη θέση του και πήγε εξόριστος στο Περού, όπου έζησε μέχρι τον θάνατό του το 1842, χωρίς να ξαναδεί τη Χιλή.
Επεξεργαστής στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης