«Η ελεύθερη, ανεξάρτητη «Κυπριακή Δημοκρατία» είναι μια ιστορική πραγματικότητα από χθες», ανακοίνωσε με ενθουσιασμό η Καθημερινή στο πρωτοσέλιδο της στις 20 Φεβρουαρίου 1959. Τρεις μέρες νωρίτερα, στις 17 Φεβρουαρίου, ξεκίνησε στο Lancaster House συνέδριο μεταξύ Μεγάλης Βρετανίας, Ελλάδας και Τουρκίας, στόχος του οποίου ήταν η επικύρωση της Συμφωνίας της Ζυρίχης που συνήφθη στις 11 Φεβρουαρίου μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Κατά τη διάρκεια συνάντησης στην ελβετική πρωτεύουσα, ο Έλληνας πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Τούρκος ομόλογός του Αντάν Μεντερές, καθώς και οι υπουργοί Εξωτερικών και των δύο χωρών, συμφώνησαν στην ίδρυση ανεξάρτητου κυπριακού κράτους, της Κυπριακής Δημοκρατίας, με στόχο τον αποκλεισμό ένωση και κατάτμηση, αντίστοιχα. Η συμφωνία των δύο χωρών περιελάμβανε και τις βασικές πρόνοιες του κυπριακού συντάγματος, το οποίο βασιζόταν στην αποδοχή της αυτονομίας της κοινότητας.
Τόσο ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος εκ μέρους της ελληνοκυπριακής πλευράς όσο και ο Fazil Kiucchuk εκ μέρους της τουρκοκυπριακής πλευράς ήταν προσκεκλημένοι στο συνέδριο στο Lancaster House. «Χθες, 13 Δεκεμβρίου (ώρα Γκρίνουιτς), το πενθήμερο συνέδριο συνήλθε εκ νέου στο Lancaster House και ολοκληρώθηκε στις 3 μ.μ., έχοντας επιτύχει πλήρη ομοφωνία μεταξύ της Ελληνικής Κυβέρνησης και του Πατριάρχη Μακαρίου. Τα σχετικά πρωτόκολλα υπέγραψαν οι πρωθυπουργοί της Ελλάδας, της Αγγλίας κ.λπ. Κ. Καραμανλίν και ΜακΜίλαν, καθώς και εκπρόσωποι των κοινοτήτων στην Κύπρο Αρχιεπίσκοπος Μακάριον και Κιουτσούκ. Αργότερα, τα πρωτόκολλα στάλθηκαν στην κλινική όπου νοσηλεύεται ο Τούρκος πρωθυπουργός [μετά από αεροπορικό ατύχημα] Υπέγραψε και ο κ. Αντνάν Μεντερές» διαβάζουμε στο ρεπορτάζ της εφημερίδας.
Η διάσκεψη κατέληξε σε συμφωνία και η Βρετανία αποδέχτηκε όσα είχαν συμφωνηθεί στη Ζυρίχη, υπό την προϋπόθεση ότι θα διατηρούνταν η πλήρης κυριαρχία των δύο στρατιωτικών βάσεων στις περιοχές του Ακρωτηρίου και της Δεκελίας. Αυτός που δυσκολεύτηκε να συμφωνήσει ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος: δέχτηκε τις συμφωνίες ως βάση για συζήτηση, αλλά δήλωσε ότι δεν ήταν έτοιμος να δεχτεί όλες τις αποφάσεις της Ζυρίχης χωρίς συζήτηση. Μάλιστα, σε κάποια σημεία ζήτησε επανεξέταση καθώς και την ευκαιρία να τα συζητήσει κατ’ ιδίαν με Τουρκοκύπριους εκπροσώπους, αίτημα το οποίο δεν έγινε δεκτό.
Ωστόσο, η υπογραφή της Συμφωνίας του Λονδίνου, όπως ονομάστηκε το αποτέλεσμα του συνεδρίου του Lancaster House, πυροδότησε ενθουσιώδεις αντιδράσεις στην Ελλάδα. «Από χθες το απόγευμα το Κυπριακό έχει έρθει σε οριστική λύση. Οι πρώτες πληροφορίες από το Λονδίνο ήταν ότι εκεί είχε επικυρωθεί η Συμφωνία της Ζυρίχης και ότι σύντομα θα ιδρυθεί ανεξάρτητη Κυπριακή Δημοκρατία. […]
«Σε κάθε περίπτωση, η ουσιαστική επίλυση του Κυπριακού με την παροχή ελευθερίας στους Κύπριους όχι μόνο θα τους επιτρέψει να θέσουν τα θεμέλια για ένα καλύτερο οικονομικό και πολιτιστικό αύριο, αλλά θα επιτρέψει επίσης στην Ελλάδα να συνεχίσει μια πιο ζωντανή οικονομική ζωή, να ακολουθήσει τον δρόμο. της δικής του εσωτερικής αναγέννησης και, πράγματι, με την ήρεμη γνώση ότι, δεδομένων των αντιξοοτήτων που έπρεπε να παλέψουμε -επειδή ήμασταν αναγκασμένοι να πολεμήσουμε με τους συμμάχους μας, ανίκανοι καν να εγκαταλείψουμε τις συμμαχίες μας – πετύχαμε το μέγιστο των προσπαθειών μας για την απελευθέρωση τον κυπριακό λαό από τον ξένο ζυγό» κατέληξε η «Καθημερινή».
Επεξεργαστής στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
