Με την παράλληλη κυκλοφορία του ιού Covid-19, της γρίπης και του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού και με ένα ανοσοποιητικό σύστημα που, λόγω των περιοριστικών μέτρων που εισήγαγε η πανδημία, έχει σε μεγάλο βαθμό «ξεχάσει» τους παλιούς «γνωστούς» εχθρούς του και είναι πλέον « Επαναπροσωπία “Ξεκίνησε το 2024 r.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, φέτος για πρώτη φορά έχουμε να κάνουμε με παράλληλη επιδημία τριών αναπνευστικών ιών. Αυτό έχει δημιουργήσει ένα εκρηκτικό «κοκτέιλ» που έχει ήδη αρρωστήσει μεγάλη μερίδα του πληθυσμού. Για τη χώρα μας, η επιδημία Covid-19 που ξεκίνησε στα μέσα Νοεμβρίου είναι η μεγαλύτερη που έχει παρατηρηθεί από το καλοκαίρι του 2022. Από τη μια, αυτό το γεγονός έχει να κάνει με το κίνημα στην Ελλάδα νέα υποπαραλλαγή JN.1, η οποία παρουσιάζει αυξημένη διαπερατότητα σε σύγκριση με άλλες κυκλοφορούσες υπομεταβλητές. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα σε μόλις δύο εβδομάδες σε ΗΠΑ και Μεγάλη Βρετανία παραλίγο να θριαμβεύσει επί των υπόλοιπων παραλλαγών. Ωστόσο, η περίοδος των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, όταν μεγάλο μέρος του πληθυσμού παρακολούθησε εκδηλώσεις με πολύ κόσμο, συνέβαλε περαιτέρω στην εξάπλωση του ιού.
Δυνατά σημεία του ΕΣΥ
Επί του παρόντος, η διαχείριση της επιδημίας γίνεται από το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης όσον αφορά τις νοσηλείες σε απλά κρεβάτια και μονάδες εντατικής θεραπείας. Μάλιστα, όσον αφορά τα σοβαρά περιστατικά, τις διασωληνώσεις και τους θανάτους, η εικόνα τις δύο τελευταίες εβδομάδες του 2023 ήταν καλύτερη από την αντίστοιχη περίοδο του 2022, κάτι που πιθανότατα σχετίζεται με τους συνεχείς εμβολιασμούς προηγούμενων ετών και τη χρήση αντιιικών φαρμάκων. Όπως ανέφερε στην «Κ» Αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας Ειρήνη Αγαπιδάκη«Από τις 18 Δεκεμβρίου έως την 1η Ιανουαρίου, 49 ασθενείς με Covid-19 χρειάστηκαν διασωλήνωσηέναντι 121 την αντίστοιχη περσινή περίοδο, όταν δηλώθηκαν 140 θάνατοι από 339». Αντίθετα, αυξήθηκε ο αριθμός των απλών νοσηλειών ασθενών με Covid-19: από τις 18 Δεκεμβρίου έως και την Πρωτοχρονιά έγιναν 3.483 εισαγωγές, ενώ πέρυσι την ίδια περίοδο ήταν 2.924. «Αλλά και με απλές νοσηλεία, η νοσηλεία διαρκεί αρκετές ημέρες, κάτι που σημαίνει ότι δεν υπάρχει πίεση στην υγειονομική υπηρεσία» σημειώνει ο υπουργός. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, ο COVID-19 συνεχίζει να ηγείται της τριπλής επιδημίας, με σταθεροποιητική τάση. Αντίθετα, αυξητική τάση παρατηρείται στην περίπτωση της γρίπης, κυρίως στον ενήλικο πληθυσμό. Ειδικά φέτος, φαίνεται να έχουμε να κάνουμε με μια δυναμική επανεμφάνιση της γρίπης, μετά από τέσσερα χρόνια μηδενικής, αργής ή και εκτός εποχής δραστηριότητας (αναφέρθηκε ξέσπασμα το καλοκαίρι του 2022 στα νησιά, όπου είναι εντελώς ασυνήθιστο για αυτή τη συγκεκριμένη νόσο της γρίπης).
Όπως σημειώνει στην «Κ» ο καθηγητής υγιεινής και επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, πρόεδρος του ΕΟΔΥ. Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, «κατά τη διάρκεια της πανδημίας και μέχρι το 2022, πρακτικά δεν παρατηρήσαμε γρίπη, πέρυσι εμφανίστηκε, αλλά όχι με μεγάλη ένταση. Φέτος φαίνεται πως ξεκίνησε κανονικά με μια περίοδο εποχικής έντασης και περιμένουμε να δούμε πως θα εξελιχθεί. Αντίθετα, ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV) επηρέασε μεγάλο μέρος του παιδικού πληθυσμού νωρίτερα από το αναμενόμενο την περασμένη σεζόν και έχει επιστρέψει στην κανονική εποχική δραστηριότητα φέτος.
Ανοσολογικά ερεθίσματα
Σημαντική παράμετρος της κατακόρυφης ανάπτυξης και της έντασης των ιών, εκτός από τις σωστά αναμενόμενες περιόδους κυκλοφορίας μεμονωμένων ιών, είναι το γεγονός ότι το ανοσοποιητικό μας σύστημα έχει «ξεχάσει» σε κάποιο βαθμό τον τρόπο αντιμετώπισης των απειλών. Καθηγητής Μικροβιολογίας και Προϊστάμενος του Μικροβιολογικού Εργαστηρίου της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Αθανάσιος Τσακρής, λέει: «Το ανοσοποιητικό μας σύστημα δεν εκτέθηκε σε εποχικούς ιούς τα τρία χρόνια της πανδημίας, όταν ίσχυαν αυστηρά περιοριστικά μέτρα. Αυτό σημαίνει ότι ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού δεν έχει ακόμη τα απαραίτητα ανοσολογικά ερεθίσματα, δηλαδή δεν έχει επαρκή ανοσία που θα περιόριζε την εξάπλωση διαφόρων ιών. «Το αποτέλεσμα αυτού του «ελλείμματος» είναι η επιδημία πολλών διαφορετικών ιών, και μερικές φορές εκτός των συνηθισμένων επιδημιών τους, όπως συνέβη με τη γρίπη πέρυσι». Και προσθέτει: «Μπορεί να χρειαστεί άλλος ένας χρόνος, ο δεύτερος από την άρση των περιοριστικών μέτρων, πριν το ανοσοποιητικό μας σύστημα ανακτήσει την ισορροπία που είχε πριν από την πανδημία. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο SARS-CoV-2 θα είναι πάντα «στο πλαίσιο».
Όπως τονίζει ο καθηγητής, «ο ιός θα συνεχίσει να υπάρχει, με υφέσεις και επιδημίες καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, χωρίς να αποκλείονται τα επιδημικά κύματα ακόμη και το καλοκαίρι. Καταλαβαίνουμε τι σημαίνει υψηλό ποσοστό μόλυνσης για τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης, αλλά ειδικά για τους ασθενείς, καθώς οι επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις αυξάνουν τον κίνδυνο μακροχρόνιου συνδρόμου πολλαπλών οργάνων, το οποίο ήδη επηρεάζει περίπου 36 εκατομμύρια ανθρώπους μόνο στην Ευρώπη».
«Κατά τη διάρκεια της πανδημίας και μέχρι το 2022, πρακτικά δεν παρατηρήσαμε γρίπη, πέρυσι εμφανίστηκε, αλλά όχι με μεγάλη ένταση. Η εποχική περίοδος ανάπτυξής του φαίνεται να έχει ξεκινήσει κανονικά φέτος».
Στο ίδιο πλαίσιο, ο κ. Χατζηχριστοδούλου σημειώνει: «Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα πώς θα εξελιχθεί ο ιός Covid-19, ειδικά για έναν ιό με συνεχείς μεταλλάξεις. Φαίνεται ότι θα μπορούσε να εξαπλωθεί εύκολα το καλοκαίρι, τουλάχιστον προς το παρόν. Μπορεί να έχουμε ίωση με ύφεση το καλοκαίρι και επιδημίες, ειδικά τον χειμώνα. Υπάρχει μια θεωρία ότι το κοινό κρυολόγημα προκαλείται από έναν κοροναϊό παρόμοιο με τον SARS-CoV-2. Ωστόσο, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν ο SARS-CoV-2 θα εξελιχθεί με τον ίδιο τρόπο».
Εμβολιασμοί
Οι εμβολιασμοί και η έγκαιρη έναρξη της αντιιικής αγωγής είναι, σύμφωνα με τους ειδικούς, δύο καθοριστικοί παράγοντες – αυτό που αποκαλούν “game changers” – που μπορούν να μειώσουν τους “σκληρούς” επιδημιολογικούς δείκτες, που ονομάζονται διασωληνώσεις και θανάτους από συστηματικές λοιμώξεις του αναπνευστικού. Το «κάλεσμα» των ειδικών τον περασμένο Οκτώβριο σχετικά με τον εμβολιασμό κατά του Covid-19 με ένα νέο, ενημερωμένο εμβόλιο δεν ανταποκρίθηκε στην αναμενόμενη ανταπόκριση από τους πολίτες που φαίνεται να έχουν βαρεθεί να «μετρούν» δόσεις. Από την άλλη πλευρά, οι καλές καιρικές συνθήκες διατήρησαν επίσης τα ποσοστά εμβολιασμού κατά της γρίπης σχετικά χαμηλά, αν και το ενδιαφέρον του κοινού έχει αυξηθεί τις τελευταίες δύο εβδομάδες εν μέσω φόβων για αύξηση των μολύνσεων.
Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Υγείας, από τις 16 Οκτωβρίου έως την περασμένη Τρίτη πραγματοποιήθηκαν 177.821 εμβολιασμοί με το ενημερωμένο εμβόλιο Covid-19, εκ των οποίων οι 30.000 περίπου εμβολιασμοί έγιναν την τελευταία εβδομάδα. Επιπλέον, προγραμματίστηκαν 42.258 επισκέψεις εμβολιασμού. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 657 κέντρα εμβολιασμού κατά του Covid-19 και οι Κινητές Μονάδες Υγείας πραγματοποιούν εμβολιασμούς σε δυσπρόσιτες περιοχές και νησιά. Όσον αφορά τη γρίπη, μέχρι την Τρίτη είχαν γίνει περίπου 2.700.000 εμβόλια. Να σημειωθεί ότι το 2022-2023 πραγματοποιήθηκαν 3.028.000 εμβολιασμοί και το προηγούμενο διάστημα εμβολιάστηκαν 3.258.000 πολίτες.
«Είναι άδικο να χάνονται ζωές σε μια εποχή που έχουμε τα μέσα, δηλαδή εμβόλια και αντιιικά φάρμακα, να αποτρέψουμε τον θάνατο», τονίζει η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Ειρήνη Αγαπιδάκη «Κ», η οποία επισημαίνει ότι «είναι σημαντικό να 60 της ζωής και άτομα που πάσχουν από συννοσηρότητες εμβολιάστηκαν άμεσα, μόλις χθες! Και τα άτομα που παρουσιάζουν συμπτώματα θα πρέπει να υποβληθούν αμέσως σε εξετάσεις και, εάν είναι θετικά, να επικοινωνήσουν με το γιατρό τους για αντιική θεραπεία». Αξίζει να τονιστεί ότι το Υπουργείο Υγείας και ο ΕΟΔΥ ξεκινούν εκστρατεία με στόχο την ευαισθητοποίηση των γιατρών για την αξία των εμβολιασμών, γιατί αυτοί είναι που – σύμφωνα με ειδικές μετρήσεις – μπορούν να παρακινήσουν τους πολίτες να εμβολιαστούν. Επιπλέον, προετοιμάζεται μια στοχευμένη εκστρατεία ευαισθητοποίησης για τον εμβολιασμό για ομάδες πληθυσμού υψηλού κινδύνου για σοβαρή νόσο. «Είναι σημαντικό για τους πολίτες να καταλάβουν ότι δεν μετράμε πλέον τις δόσεις του εμβολίου Covid-19. Κάθε χρόνο αναπτύσσουμε ένα ενημερωμένο εμβόλιο κατά αυτής της ασθένειας», λέει ο υπουργός.
Στο ίδιο πλαίσιο, ο κ. Χατζηχριστοδούλου λέει στην «Κ»: «Εκτιμώ ότι πρέπει να περάσουμε στο επόμενο στάδιο στους εμβολιασμούς κατά του COVID-19. Ένα νέο εμβόλιο θα είναι διαθέσιμο κάθε χρόνο και οι πολίτες θα πρέπει να κάνουν ρουτίνα εμβολιασμού τον Οκτώβριο κατά της γρίπης και του Covid-19. Θα πρέπει επίσης να επανεξετάσουμε τη διαδικασία εμβολιασμού ως προς το να είμαστε πιο ανοιχτοί και άμεσοι στους πολίτες».
Αντιιικά φάρμακα
Ο κ. Τσακρής εφιστά την προσοχή της Κ στην ανάγκη αλλαγής του τρόπου χορήγησης των αντιιικών φαρμάκων: «Εάν υπάρχει επαρκής προμήθεια αντιιικών φαρμάκων, η διαδικασία να απλοποιηθεί και, όπως συμβαίνει σήμερα, οι ασθενείς θα μπορούν να τα λαμβάνουν. βάσει συνταγής γιατρού τώρα σε άλλες χώρες, αλλά και στην Ελλάδα με αντιγριπικά φάρμακα. Με αυτόν τον τρόπο θα μειωθούν σημαντικά οι νοσηλείες ασθενών και οι σοβαρές επιπλοκές που σχετίζονται με τον Covid-19 σε μια περίοδο που το σύστημα υγείας έχει «επιβαρυνθεί» ιδιαίτερα από τα τρία χρόνια της πανδημίας.
Σημειώνεται ότι επί του παρόντος η αντιική αγωγή συνταγογραφείται σε ασθενείς που πληρούν ορισμένα κριτήρια (άνω των 75 ετών, άτομα ηλικίας 65-75 ετών με συννοσηρότητες και ανοσοκατεσταλμένα άτομα) μετά από έγκριση της αίτησης που υποβάλλεται μέσω ειδικής πλατφόρμας από τον θεράποντα ιατρό από ειδικό προμήθεια , ενώ τα φάρμακα προμηθεύονται από νοσοκομειακά φαρμακεία ή παραδίδονται στο σπίτι του ασθενούς.
Αριθμοί
7.646.861 πλήρης εμβολιασμός (δύο βασικές δόσεις εμβολίου).
5.902.357 οι πολίτες έλαβαν την πρώτη τους αναμνηστική δόση.
1.019.010 οι πολίτες έλαβαν δεύτερη αναμνηστική δόση.
203.724 οι πολίτες έλαβαν τρίτη αναμνηστική δόση.
177.821 Οι πολίτες έλαβαν ένα νέο, ενημερωμένο εμβόλιο κατά του Covid-19 (από 16 Οκτωβρίου 2023 έως 2 Ιανουαρίου 2024).
2.700.000 εμβολιασμός κατά της γρίπης (μέχρι το τέλος του 2023).
ΠΗΓΗ: Υπουργείο Υγείας, ECDC (Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων)
