Συγγραφέας: Clive Crook
Ο ενθουσιασμός που οδήγησε στη 13η Υπουργική Διάσκεψη του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) αυτής της εβδομάδας δεν είναι, τουλάχιστον, συντριπτικός. Το ερώτημα δεν είναι αν θα αποτύχει η συγκεκριμένη – άλλοτε σημαντική – συνάντηση, αλλά μόνο αν θα αποτύχει με τρόπο αξιοσημείωτο. Η επικρατούσα πεποίθηση φαίνεται να είναι: «Πραγματικά, αυτό το σπασμένο λείψανο του νεοφιλελευθερισμού μόλις και μετά βίας λειτουργεί πια. Ποιός νοιάζεται?”.
Ακόμη και ο προστατευτισμός χρειάζεται τον… συντονισμό του
Ανεξάρτητα από τις απόψεις σας για την παγκοσμιοποίηση, θα πρέπει να σας ενδιαφέρει. Αμετανόητοι νεοφιλελεύθεροι σαν εμένα βλέπουν την αυξανόμενη παλίρροια του προστατευτισμού του διεθνούς εμπορίου και τον εσκεμμένο οικονομικό κατακερματισμό ως σοβαρό λάθος. Βασιζόμενοι στην πεποίθησή μας ότι το ελεύθερο εμπόριο είναι κάτι καλό, ένας σωστά ανανεωμένος και αποτελεσματικός ΠΟΕ θα αποτελούσε βασικό στοιχείο της αυξανόμενης παγκόσμιας ευημερίας.
Αλλά ακόμη και οι ένθερμοι υποστηρικτές των δασμών, των επιδοτήσεων, του σχεδιασμού, της βιομηχανικής πολιτικής, της μεταφοράς των αλυσίδων εφοδιασμού σε φιλικές χώρες, της αποκατάστασης της παραγωγής σε κάθε χώρα και όλων των υπόλοιπων εννοιών θα πρέπει να δουν την ανάγκη για έναν τακτοποιημένο ΠΟΕ – γιατί ακόμη και ο κατακερματισμός θα πρέπει, τουλάχιστον να είστε τακτοποιημένοι και συνεργάσιμοι, όχι χαοτικοί. Και ο χαοτικός κατακερματισμός είναι ακριβώς εκεί που οδεύει η παγκόσμια οικονομία.
Η συνάντηση του Άμπου Ντάμπι έχει ένα είδος ατζέντας, που ασχολείται με τις επιδοτήσεις της αλιείας (και την επακόλουθη εξάντληση των πόρων), τη γεωργία, τους φόρους ηλεκτρονικού εμπορίου κ.λπ. Υποσύνολα ομοϊδεατών κυβερνήσεων μπορεί να καταλήξουν σε συμφωνία σε ορισμένα από αυτά τα ζητήματα αρκετά ώστε να δηλώσουν “επιτυχίες “” σε ένα ή δύο σημεία, αν και η τρέχουσα διάθεση αμοιβαίας εχθρότητας σχετικά με την εμπορική πολιτική θα κάνει ακόμη και αυτά δύσκολο να επιτευχθούν. «πολυμερείς συμφωνίες». Δυστυχώς, οι προς σύναψη συμφωνίες δεν ρυθμίζουν σε μεγάλο βαθμό τις λεπτομέρειες συγκεκριμένων τομεακών θεμάτων. Είναι σημαντικό να αποκατασταθεί ένας ευρύτερος ρόλος του ΠΟΕ ως φόρουμ οικονομικής συνεργασίας.
Για να συμβεί αυτό, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να αναλάβουν τον φυσικό τους ηγετικό ρόλο στον οργανισμό. Αντίθετα, οι κυβερνήσεις Τραμπ και Μπάιντεν κινήθηκαν εδώ παράλληλα: όχι τόσο στη βάση της καλοήθους παραμέλησης, αλλά στη βάση της απόλυτης εχθρότητας. Η άρνηση των ΗΠΑ να διορίσουν μέλη της δευτεροβάθμιας επιτροπής του οργάνου έχει μπλοκάρει το πιο κρίσιμο μέρος του μηχανισμού επίλυσης διαφορών. Και αυτό είναι όλο. Οι αλλαγές στους κανόνες του ΠΟΕ είναι απαραίτητες για να ξεπεραστεί το βέτο, το οποίο οι χώρες (ιδιαίτερα η Ινδία) χρησιμοποιούν συχνά για να εμποδίσουν τις συμφωνίες που υποστηρίζονται από τη μεγάλη πλειοψηφία των μελών. Δεδομένου ότι τίποτα από αυτά δεν μπορεί να αναμένεται στο εγγύς μέλλον, η συνεργασία στη διεθνή εμπορική πολιτική γίνεται πολύ πιο δύσκολη.
Η αμερικανική ηγεσία (;)
Είναι αλήθεια ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να γείρουν τη ζυγαριά υπέρ της μιας ή της άλλης πλευράς όταν εμπλέκονται σε εμπορικές διαμάχες. Δεδομένης της κλίμακας και της οικονομικής και τεχνολογικής τους ισχύος, είναι απίθανο να γίνουν οι μεγαλύτεροι χαμένοι εάν το παγκόσμιο εμπόριο επιβραδύνει και συρρικνωθεί περαιτέρω. Οι φτωχότερες χώρες θα τα πάνε πολύ χειρότερα σε αυτή την περίπτωση. Ωστόσο, παρά τη δύναμή τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να είναι βέβαιο ότι θα έχουν χαμηλότερες επιδόσεις εάν επικρατήσει η πρόσφατη αύξηση του σκεπτικισμού για το ελεύθερο εμπόριο.
Οι δασμοί, οι επιδοτήσεις και οι περιορισμοί «Αγοράστε αμερικανικά» θα αυξήσουν το εγχώριο κόστος. Καθώς οι εμπορικοί εταίροι ανταποκρίνονται με δικούς τους δασμούς, επιδοτήσεις και περιορισμούς, οι εξαγωγείς των ΗΠΑ θα χάσουν πελάτες. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), το εμπόριο αγαθών μεταξύ των οικονομιών της G20 συρρικνώθηκε σε αξία πέρυσι.
Οι πολιτικές που στοχεύουν σε μεγαλύτερη αυτάρκεια είναι πιθανό να συνεχίσουν να αλλάζουν καθώς εμφανίζονται αντισταθμιστικές πιέσεις, οι οποίες με τη σειρά τους θα καταστήσουν τις μακροπρόθεσμες επενδυτικές αποφάσεις πιο περίπλοκες και επικίνδυνες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ταχέως εξελισσόμενη πολιτική της χώρας για την οικοδόμηση μιας εγχώριας αλυσίδας εφοδιασμού ηλεκτρικών οχημάτων, όπως ανέφερε το Bloomberg News σε άρθρο με τίτλο «Τα όνειρα του Μπάιντεν για ηλεκτρικά οχήματα είναι ένας εφιάλτης για την Tesla και την αυτοκινητοβιομηχανία των ΗΠΑ». ΗΠΑ”.
Η στενότερη οικονομική συνεργασία βοηθά στην επίτευξη βασικών στόχων οικονομικής πολιτικής – συμπεριλαμβανομένης της ανθεκτικότητας της εφοδιαστικής αλυσίδας και της μετάβασης από τα ορυκτά καύσιμα. Πράγματι, μπορεί να είναι αδύνατο να τα επιτύχουμε διαφορετικά. Οι νεοφιλελεύθεροι βλέπουν το απεριόριστο εμπόριο ως την κυρίαρχη μορφή διεθνούς οικονομικής συνεργασίας. Μπορεί να μην συμφωνείτε με αυτό, αλλά για να το κάνετε σωστά, ακόμη και οι «διαχειριζόμενες» συναλλαγές απαιτούν κάποιου είδους συντονισμό.
Ταλαντεύομαι
Η εξάρτηση από χώρες που μπορεί να είναι αντίπαλοι σε μελλοντικές συγκρούσεις δεν είναι συνετή – αλλά αυτό δεν επιβάλλει μια αυστηρή πολιτική αυτάρκειας. Το φιλελεύθερο εμπόριο μεταξύ του ευρύτερου δυνατού κύκλου φίλων και συμμάχων παραμένει πολύ πιο αποτελεσματικό. Αυτό απαιτεί ένα πλαίσιο κανόνων, συμφωνιών και διαδικασιών επίλυσης διαφορών. Ένας μεταρρυθμισμένος ΠΟΕ θα μπορούσε να το εξασφαλίσει αυτό.
Η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής είναι μια ακόμη πιο ξεκάθαρη περίπτωση. Αναγκαστικά, αυτό είναι μια παγκόσμια προσπάθεια. Εάν οι χώρες επιλέξουν πολιτικές που επιβάλλουν υπερβολικά υψηλό κόστος στους άλλους (καθώς και στον εαυτό τους), η συλλογική προσπάθεια θα εκτροχιαστεί, η αδιαφορία θα γίνει ο κανόνας και οι παγκόσμιοι στόχοι θα παραμείνουν ανεκπλήρωτοι. Και εδώ, χρειάζεται μια οντότητα τύπου ΠΟΕ για τον συντονισμό των εθνικών υποχρεώσεων.
Οι χώρες που επιβάλλουν ρητούς ή σιωπηρούς φόρους στις εκπομπές άνθρακα πρέπει να εφαρμόζουν την ίδια πολιτική στις εισαγωγές τους – διαφορετικά οι εγχώριοι παραγωγοί θα βρεθούν σε μειονεκτική θέση. Για το λόγο αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναπτύξει ένα σύστημα τιμολόγησης που ονομάζεται μηχανισμός προσαρμογής των συνόρων άνθρακα. Οι ΗΠΑ είναι αντίθετες – προτιμούν μια προσέγγιση που βασίζεται στις επιδοτήσεις. Η προτιμώμενη φόρμουλα για τους φόρους άνθρακα, τις πράσινες επιδοτήσεις και τους κανονισμούς για την καθαρή ενέργεια σίγουρα θα ποικίλλει σημαντικά ανά περιοχή. Δεν χρειάζεται να επιβληθεί μια προσέγγιση που ταιριάζει σε όλους, εφόσον οι κυβερνήσεις έχουν θεσπίσει ένα σύστημα συναίνεσης για την αξιολόγηση τέτοιων μέτρων, την αξιολόγηση τους ως προς την ισοδυναμία και τη διασφάλιση ότι δεν κάνουν διακρίσεις σε βάρος μεμονωμένων παραγωγών.
Δεν έχει σημασία αν είσαι νεοφιλελεύθερος, υποστηρικτής της διδονομίας ή υποστηρικτής του κόσμου που φαντάζεται ο Τραμπ: ο ΠΟΕ είναι ένα από εκείνα τα πράγματα που, αν δεν υπήρχε, θα έπρεπε να εφευρεθούν. Προς το παρόν υπάρχει ακόμα, αν και είναι «απενεργοποιημένο». Όσο πιο γρήγορα οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι εμπορικοί τους εταίροι αναγνωρίσουν την ανάγκη να αναζωογονηθούν και να επανεφευρεθούν, τόσο το καλύτερο.
Παραγωγή – Επιμέλεια – Επιλογή κειμένων (2019-2024): Γ.Δ. Παυλόπουλος
