Συγγραφέας: Marc Champion
Το μονοσέλιδο σχέδιο του Μπενιαμίν Νετανιάχου για την επόμενη ημέρα του τέλους του πολέμου στη Γάζα δεν είναι καθόλου κυριολεκτικό σχέδιο. Αντίθετα, είναι ένας κατάλογος με τις μακροχρόνιες και συχνά αντιφατικές θέσεις του Ισραηλινού πρωθυπουργού για τη σύγκρουση στη Γάζα – ο οποίος ήταν υποχρεωμένος να τις καταγράψει για να διατηρήσει την κυβέρνησή του ενωμένη, την ισραηλινή κοινή γνώμη και την Ουάσιγκτον σε απόσταση. Το πιο ενδιαφέρον ερώτημα είναι τι μπορεί να γίνει με αυτό το «σχέδιο».
Προς το παρόν, η απάντηση μάλλον δεν είναι τίποτα. Πιο σημαντικό είναι να εξασφαλιστεί έστω και μια προσωρινή εκεχειρία που θα απελευθέρωνε περισσότερους ομήρους και θα επέτρεπε την παράδοση τροφίμων, νερού και φαρμάκων στους αμάχους στη Γάζα – και αυτές οι συνομιλίες φαίνεται τώρα να επανέρχονται σε τροχιά, αν και σε αδιέξοδο. Οι άμεσες διπλωματικές προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν στο να συμβεί αυτό.
Το σημείωμα του Νετανιάχου, ωστόσο, σκιαγραφεί ξεκάθαρα τα όρια του τι μπορεί να επιτύχει μια τέτοια κατάπαυση του πυρός. Το έγγραφο φαίνεται να διατηρεί μια δέσμευση, για παράδειγμα, να συνεχίσει τον πόλεμο μέχρι να εξαλειφθεί η Χαμάς, κάτι που θα απαιτούσε την επανέναρξη των μαχών αργά ή γρήγορα. Ζητεί επίσης για απεριόριστη παρουσία των ισραηλινών δυνάμεων ασφαλείας στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη, τη δημιουργία ζώνης ασφαλείας στα de facto σύνορα της Γάζας και τον ισραηλινό έλεγχο στα σύνορα του παλαιστινιακού θύλακα με την Αίγυπτο. Ζητεί επίσης τη διάλυση του οργάνου των Ηνωμένων Εθνών για τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες, γνωστό ως UNRWA, τη διαχείριση του παλαιστινιακού εδάφους από τοπικούς αξιωματούχους που δεν έχουν μολυνθεί από δεσμούς με την κυβέρνηση της Χαμάς και τη συμμετοχή των Αράβων στην αποριζοσπαστικοποίηση και την ανοικοδόμηση της Γάζας.
Αντιφάσεις
Ορισμένες από αυτές τις απαιτήσεις συγκρούονται με άλλες. Κάποιοι αποκλείουν τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους. Κάποιοι θα ωθούσαν το Ισραήλ σε διεθνή απομόνωση, κάτι που έχει συμβεί σπάνια στο παρελθόν, με ακόμη και τις Ηνωμένες Πολιτείες να αρνούνται να υποστηρίξουν τις ενέργειες του εβραϊκού κράτους.
Η κατασκευή μιας ασφαλούς ζώνης, για παράδειγμα, συνεπάγεται συνεχή, συστηματική καταστροφή κατοικιών σε αυτές τις περιοχές, μόνιμη μετακίνηση πρώην κατοίκων και σημαντική μείωση της επικράτειας της Λωρίδας της Γάζας. Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει καταστήσει σαφές ότι αυτές είναι κόκκινες γραμμές που δεν θα περάσει.
Η εξάλειψη της Χαμάς και ο έλεγχος των συνόρων της Λωρίδας της Γάζας με την Αίγυπτο θα απαιτούσε τη μεταφορά ισραηλινών αρμάτων μάχης στη νότια πόλη Ράφα, το τελευταίο καταφύγιο για τους Παλαιστίνιους που έχουν διαφύγει από τις καταστροφές του πολέμου βορειότερα. Η Αίγυπτος και οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι εναντίον του, τουλάχιστον έως ότου οι άμαχοι μεταφερθούν σε ασφάλεια. Εν τω μεταξύ, η διάλυση τόσο της UNRWA όσο και του διοικητικού μηχανισμού της Χαμάς θα δημιουργούσε χάος γιατί δεν υπάρχει κανένας που να αναλάβει αυτές τις λειτουργίες. Μια στρατιωτική κατοχή θα απέκλειε επίσης μια κίνηση προς την ίδρυση ενός παλαιστινιακού κράτους, αφού η Σαουδική Αραβία και άλλες χώρες έχουν καταστήσει σαφές ότι η βοήθειά τους εξαρτάται εξ ολοκλήρου από τη δέσμευση του Ισραήλ να επιτρέψει την κατασκευή του.
Για αυτούς τους λόγους, οι μονοσέλιδες μουντζούρες του Νετανιάχου θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως νάρκη ξηράς που μπήκε εμπόδιο στις συνομιλίες υπό την αιγίδα των ΗΠΑ για το σχέδιο της επόμενης ημέρας, υπονομεύοντας έναν βασικό συμβιβασμό: την υπόσχεση ενός παλαιστινιακού κράτους με αντάλλαγμα την αραβική δέσμευση, τη ροή χρημάτων και την εξομάλυνση των σχέσεων των αραβικών κρατών με το Ισραήλ. Ωστόσο, είναι καλύτερο να το αντιμετωπίσουμε αυτό ως σημείο εκκίνησης για πολύ δύσκολες διαπραγματεύσεις.
Σύμφωνα με τον Avi Melamed, πρώην αξιωματούχο των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών, το έγγραφο, αν και δεν έχει μεγάλη αξία ως μοντέλο, περιέχει κατευθυντήριες γραμμές που αντιστοιχούν σε αυτό που πιστεύουν και σκέφτονται οι περισσότεροι Ισραηλινοί. Υπό αυτό το πρίσμα, η λίστα του Νετανιάχου είναι επίσης ενδιαφέρουσα για τις απαιτήσεις που δεν έχει, όπως οι εκκλήσεις ακροδεξιών μελών της ισραηλινής κυβέρνησης να τοποθετήσουν Εβραίους εποίκους στη Γάζα. Ούτε αποκλείει ρητά οποιονδήποτε ρόλο της Παλαιστινιακής Αρχής στη Γάζα, ακόμη κι αν ορισμένες ρήτρες θα μπορούσαν να ερμηνευθούν έτσι. Αυτή η ασάφεια είναι που κάνει εφικτό το doodling.
Πάρτε, για παράδειγμα, τη δέσμευση για μακροπρόθεσμη ισραηλινή στρατιωτική παρουσία στη Γάζα. Αυτό θα σήμαινε κατοχή, αλλά είναι επίσης μια αναγνώριση από τον Νετανιάχου ότι μόλις τελειώσουν οι μεγάλες επιχειρήσεις κατά της Χαμάς, η οργάνωση δεν θα εξαφανιστεί πραγματικά. Εάν οι ισραηλινές δυνάμεις αποσυρθούν πλήρως, η Γάζα θα παρέμενε η μαύρη τρύπα ασφαλείας που ήταν πριν από τις 7 Οκτωβρίου και η Χαμάς θα ήταν ελεύθερη να ανασυνταχθεί, να επανεξοπλιστεί και να ανακτήσει τον έλεγχο. Εάν υπάρχει κάποιος τομέας συναίνεσης στο Ισραήλ, είναι ότι αυτό δεν μπορεί να επιτραπεί. Ο Μελαμέντ πιστεύει ότι ο δεύτερος σκοπός της διατήρησης στρατιωτικής παρουσίας στη Γάζα είναι η ενίσχυση του βραχίονα ελέγχου της κυβέρνησης ενόψει των μελλοντικών διαπραγματεύσεων.
Κίνδυνος
Ως έχει, η καθοδήγηση του Νετανιάχου απέχει πολύ από την πραγματική παλαιστινιακή και αραβική θέση για τη ζωή μετά τον πόλεμο, καθώς και από τη θέση της ευρύτερης διεθνούς κοινότητας. Εάν αρνηθεί να συμβιβαστεί, μπορεί να δει την ισραηλινή κοινή γνώμη να καταρρέει από κάτω του. Το κόστος αυτού του πολέμου μόνο θα συσσωρευτεί. Περισσότεροι γιοι και κόρες περισσότερων Ισραηλινών θα έρθουν σπίτι σε τσάντες. Περισσότεροι Παλαιστίνιοι θα ριζοσπαστικοποιηθούν καθώς περισσότεροι φίλοι και συγγενείς τους σκοτώνονται. Θα υπάρξει μεγαλύτερη ζημιά στην ισραηλινή οικονομία, περισσότερες χαμένες επενδύσεις και ο διαρκώς παρών κίνδυνος η σύγκρουση να προσελκύσει άλλους περιφερειακούς παράγοντες.
Ελάχιστοι διαβάζουν τις υποβαθμίσεις των οίκων αξιολόγησης, αλλά το σκεπτικό της Moody’s νωρίτερα αυτόν τον μήνα να υποβαθμίσει την αξιολόγηση του Ισραήλ σε ξένο και τοπικό νόμισμα σε Α2 από Α1 θα γίνει ευρέως αισθητό στην πραγματική οικονομία. Σύμφωνα με τη Moody’s, ο κύριος λόγος για τη συγκεκριμένη υποβάθμιση είναι οι κίνδυνοι που προκαλούνται από τον πόλεμο, καθώς «δεν υπάρχει συμφωνία για ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο που θα αποκαθιστούσε πλήρως και εν τέλει θα ενίσχυε την ασφάλεια του Ισραήλ».
Το έγγραφο που παρουσίασε τελικά ο Νετανιάχου δεν είναι τέτοιου είδους σχέδιο, αλλά είναι μια αρχή. Και αν ο σημερινός πρωθυπουργός δεν ξεκινήσει συνομιλίες για την ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού μεταπολεμικού μηχανισμού στη Γάζα, οι διάδοχοί του θα πρέπει να το κάνουν.
Παραγωγή – Επιμέλεια – Επιλογή κειμένων (2019-2024): Γ.Δ. Παυλόπουλος