Συγγραφέας: Μανώλης Καψής
Νομίζω ότι η καλύτερη πρόταση ήταν ο Γιώργος Παπανδρέου. Μιλώντας στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή -και προσπαθώντας να εξηγήσει γιατί άλλαζε τη θέση του για τα μη δημόσια πανεπιστήμια- πρότεινε να ιδρυθούν πανεπιστήμια σε κοινότητες. Ναι, δήμοι που έχουν αποδείξει τον επαγγελματισμό τους στη συλλογή των σκουπιδιών και αυτή η δραστηριότητα είναι επίσης σημαντική για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, όπως και να το κάνεις. Δεν ξέρω τι προτείνει ο ΓΑΠ στις ορεινές κοινότητες. Μπορεί να περιορίζονται σε κολέγια και πανεπιστήμια.
Δηλαδή, Πανεπιστήμιο Πόλης Χαϊδαρίου, Κορδελιό – Οικονομική Σχολή Ευόσμου, Νομική Σχολή Αμπελόκηπων – Μενεμένης και άλλες παραδοξότητες. Γιατί γελάς? Μόλις τελειώσουν οι συνομιλίες και αδειάσουν οι κάδοι, οι τοπικές αρχές θα ανοίξουν υποκαταστήματα και τελικά θα προσφέρουν στους φοιτητές τα επιθυμητά πτυχία. Αν τα μαθήματα γίνονται και στα αγγλικά, η ΚΕΔΚΕ αναμένεται να αποφασίσει σε προσεχή ψηφοφορία μόλις ολοκληρωθούν οι εργασίες υγειονομικής ταφής, κάτι που είναι λίγο πιο επείγον.
Όχι ότι η πρόταση του Νίκου Ανδρουλάκη για «σκανδιναβικό μοντέλο» δεν είναι ωραία να εξηγήσει γιατί το ΠΑΣΟΚ αλλάζει γνώμη για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Η πρότασή του είχε και μια αύρα σοσιαλδημοκρατίας, κάτι για τον Olof Palme που πρέπει να ζήσουμε για να θυμόμαστε, να ταιριάζει με τη νοσταλγία που μας προκαλεί ο πράσινος ήλιος και η παρουσία του Κινήματος γενικότερα στην πολιτική ζωή. Αυτό το εξήγησαν αναλυτικά (πρόταση, όχι νοσταλγία) οι υπεύθυνοι Παραστατίδης:
Η βασική ιδέα είναι να δημιουργηθεί ένα αρμονικό πλαίσιο, είπε, «στο οποίο τα μη κρατικά πανεπιστήμια συμπληρώνουν, αντί να ανταγωνίζονται, το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα». Το πιο σημαντικό είναι να μην υπάρχει ανταγωνισμός, ώστε να μην υπάρχει ορατή καθυστέρηση της κοινωνίας σε σχέση με τον ιδιωτικό. Διαφορετικά γιατί να μην υπάρχει ανταγωνισμός; Έχουμε μια υπόδειξη. Και αν μας φέρει ψήφους από οπαδούς του ΣΥΡΙΖΑ, τότε γιατί όχι; Καλως ΗΡΘΑΤΕ.
Αλλά ένας φοιτητής ιατρικής το έθεσε ακόμα καλύτερα, καταθέτοντας νωρίτερα ενώπιον της ίδιας κοινοβουλευτικής επιτροπής όταν οι βουλευτές διεξήγαγαν ακροάσεις για κοινωνικούς φορείς. «Πρέπει να γράψω 19.000 μόρια για να μπω στο σχολείο και ο άλλος χρειάζεται μόνο 19.000 ευρώ για να αποφοιτήσει στην ιατρική». Είναι δίκαιο αυτό, αναρωτήθηκε; Είναι δίκαιος και νόμιμος αυτός ο διαγωνισμός; Ας τα δούμε αναλυτικά.
Η δήλωση του μαθητή που έγινε viral υποδηλώνει δύο πράγματα. Η αδικία της τελειότητας και η ταξική στρέβλωση του ανταγωνισμού.
Ένα θέμα είναι πώς γίνονται δεκτοί οι υποψήφιοι στα ιδιωτικά σχολεία. Είναι επαρκής η ελάχιστη βάση εισαγωγής σε κλάδο σπουδών που προβλέπει το νομοσχέδιο ή πρέπει οι επιδόσεις των υποψηφίων να είναι ανάλογες με τον αριθμό των μορίων που συγκεντρώνουν οι υποψήφιοι για τα δημόσια πανεπιστήμια; Πρέπει οι αιτούντες σε ιδιωτικά σχολεία να λαμβάνουν επίσης 19.000 PLN; σημεία;
Το αίτημα είναι αδικαιολόγητο. Απλά επειδή οι 19.000 πόντοι είναι μια εντελώς αυθαίρετη βάση εισόδου. Αυτό είναι το αποτέλεσμα της διαίρεσης των επιτευγμάτων των υποψηφίων ανά θέσεις που προσφέρονται στα πανεπιστήμια και ιδιαίτερα στις ιατρικές σχολές. Αν αποφασίσαμε αύριο να διπλασιάσουμε τις θέσεις για φοιτητές ιατρικής, η βάση θα έπεφτε δραματικά. Και αν πέσουν πολύ δύσκολα αύριο στις Πανελλαδικές, θα πέσουν και τα θεμέλια, αλλά το όριο των 19.000 βαθμών δεν έχει από μόνο του καμία εγκυρότητα και αντικειμενικότητα. Είναι αποτέλεσμα περιστάσεων και αριθμών. Η βάση εισαγωγής καθορίζεται (και πρέπει) από το ίδιο το πανεπιστήμιο, το οποίο ελέγχει τα επιτεύγματα των υποψηφίων. Όσο πιο αυστηρές είναι οι προϋποθέσεις εισαγωγής, τόσο υψηλότερο είναι το επίπεδο σπουδών.
Το δεύτερο θέμα είναι αν κάποιος που έχει 19.000 ευρώ έχει δικαίωμα να συναγωνιστεί κάποιον που μπήκε με το σπαθί σε δημόσιο σχολείο. Να σημειώσουμε βέβαια -μιας και πάλι μας ενοχλεί ο ανταγωνισμός- ότι η αντίδραση του μαθητή είναι απολύτως δικαιολογημένη. Έχει συμφέρον να εμποδίσει άλλους να σπουδάσουν ιατρική γιατί μειώνει την προσφορά της ειδικότητάς του και αυξάνει το προσδοκώμενο εισόδημά του. Το ερώτημα, φυσικά, είναι αν είναι προς το συμφέρον όλων μας να έχουμε λίγους γιατρούς και η απάντηση σίγουρα δεν είναι.
Αλλά το αφήσαμε να περιμένει. Έχει ηθικό δικαίωμα κάποιος που έχει 19.000 ευρώ να ανταγωνιστεί κάποιον που μπήκε με το σπαθί στην ιατρική ή σε άλλη σχολή; Η απάντηση είναι ότι αυτό συμβαίνει ήδη, καθώς όποιος έχει οικονομική άνεση (και τους ελάχιστους βαθμούς που επιβάλλουν αντίστοιχες σχολές ως βάση εισαγωγής) μπορεί ακόμη και σήμερα να σπουδάσει είτε στην Κύπρο είτε σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα ή ακόμα και στις ΗΠΑ; Μπορεί να σπουδάσει και στην Ελλάδα σε ιδιωτικό πανεπιστήμιο, ανάμεσα στα 33 που υπάρχουν αυτή τη στιγμή, που έχει 32.000 φοιτητές και που έχουν ακριβώς τα ίδια δικαιώματα με όσους σπουδάζουν σε δημόσια ιδρύματα. Ωστόσο, η ποιότητα των σπουδών τους δεν ελέγχεται. Επομένως, ποιος και γιατί πρέπει να τον εμποδίσει να σπουδάσει – κάποιος που έχει 19.000 PLN; ευρώ – και ποιο επιχείρημα μπορεί να χρησιμοποιήσει κάποιος για να του αρνηθεί το δικαίωμα να σπουδάσει;
ΥΓ Ακούς συχνά ότι στην Ευρώπη όλοι οι φοιτητές σπουδάζουν σε δημόσια πανεπιστήμια και δεν υπάρχουν ιδιωτικά. Κενός. Όπως μας υπενθύμισε η πρώην διευθύντρια εκπαίδευσης του ΠΑΣΟΚ Χαρά Κεφαλίδου (και ίσως γι’ αυτό είναι η πρώτη), δύο από τα καλύτερα πανεπιστήμια της Ευρώπης, το Bocconi (Ιταλία) και το Navarra (Ισπανία), είναι ιδιωτικά. Επίσης στην Ελλάδα, ένα από τα καλύτερα οικονομικά πανεπιστήμια, θα πρόσθετα, είναι το Alba και είναι επίσης ιδιωτικό ή τουλάχιστον μη κρατικό πανεπιστήμιο. Και πιστεύω ότι σε κανένα από αυτά τα πανεπιστήμια δεν θα παρέμεναν φοιτητές οι φοιτητές που συμμετείχαν σε μια βάναυση επιχείρηση εκφοβισμού και απομάκρυνσης του προέδρου του πανεπιστημίου. Θα διαγραφούν αμέσως…