Το βρετανικό υπερωκεάνιο SS ARCADIAN, το οποίο τορπιλίστηκε από γερμανικό υποβρύχιο και βυθίστηκε κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, παίρνοντας μαζί του 279 άνδρες, εντόπισε ο ερευνητής Κώστας Θοκταρίδης και η ομάδα του νοτιοανατολικά της Σίφνου, σε βάθος 163 μέτρων.
«Η ποιότητα των πρωτογενών μετάλλων που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του ARCADIANA σίγουρα έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διατήρηση του ναυαγίου μέχρι σήμερα. Η υποβρύχια έρευνα δείχνει ότι το τόξο του ARKADIAN αρχικά εγκαταστάθηκε στον βυθό του Αιγαίου, με αποτέλεσμα να είναι ορατές οι παραμορφώσεις των πλακών. Λόγω του μήκους του πλοίου (152,4 m) και σε σχέση με το βάθος του νερού μόλις 163 μέτρων, τα ρουλεμάν πλώρης επέτρεψαν στο κύτος να τοποθετηθεί σε σχέση με τον πυθμένα, χάρη στον οποίο παραμένει ισότροπο προς τον βυθό ακόμη και σήμερα – δηλώνει ενώπιον του ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Κώστας Θοκταρίδης.
Τορπιλισμός και βύθιση
Η ARCADIAN αναχώρησε από τη Θεσσαλονίκη για την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, μεταφέροντας 1.155 στρατιωτικούς.
Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού έγινε αντιληπτή η παρουσία εχθρικού υποβρυχίου στην Ικαρία και ως εκ τούτου βρέθηκε σε κατάσταση που διέπλευσε τις Κυκλάδες για να αποφύγει το υποβρύχιο.
Η ARCADIAN ταξίδευε με ταχύτητα 13,5 κόμβων έχοντας μπροστά της το πλοίο συνοδείας HMS SENTINEL. Στις 15 Απριλίου 1917 στις 17:40 η συνοδεία ήταν μεταξύ Σίφνου, Αντιπάρου, Σικίνου και Φολέγανδρου, η κατάσταση της θάλασσας ήταν καλή και δεν υπήρχε ένδειξη για το τι επρόκειτο να συμβεί. Στις 17:44 έκρηξη συγκλόνισε την Αρκαδική. Το γερμανικό υποβρύχιο UC-74 εντόπισε το υπερωκεάνιο και εξαπέλυσε επίθεση εναντίον του. Η τορπίλη χτύπησε το πλοίο στη δεξιά πλευρά, ανάμεσα στη γέφυρα και τον προπύργιο.
Ο καπετάνιος του ARCADIAN, Τσαρλς Λ. Γουίλατς, διέταξε «σβήνουν τους κινητήρες» και χτύπησε τη σειρήνα έκτακτης ανάγκης για να μπορέσουν να προχωρήσουν στους σταθμούς συγκέντρωσης. Το πλήρωμα του πλοίου έκανε υποδειγματική δουλειά. Επιπλέον, είχαν ολοκληρώσει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα εγκατάλειψης πλοίου μόλις δέκα λεπτά πριν από την τορπίλη και οι περισσότεροι από αυτούς βρίσκονταν ακόμη στο πλοίο. Ο καπετάνιος διέταξε το πλήρωμα να απομακρύνει αμέσως τις σωσίβιες λέμβους και να εγκαταλείψει το ARCADIAN. Το πλοίο άρχισε να βυθίζεται με την πλώρη του και καταγράφηκε στα αριστερά.
Ο καπετάνιος παρέμεινε στη γέφυρα παρακολουθώντας τη διαδικασία εγκατάλειψης και την εξέλιξη της κατάστασης του πλοίου. Στρατιωτικό προσωπικό προχώρησε στην εκκένωση του πλοίου με πειθαρχία και ψυχραιμία. Μόλις πέντε λεπτά μετά την έκρηξη, καθώς η πλώρη του ARCADIAN βυθίστηκε στο Αιγαίο, ακούστηκε ένας δυνατός θόρυβος, το πλοίο κουνήθηκε βίαια και η πρύμνη εκτοξεύτηκε. Εν τω μεταξύ, το HMS SENTINEL, το οποίο ήταν περίπου 900 μέτρα μπροστά από την κανονιοφόρο, έριξε έξι σχεδίες και συγκέντρωσε 123 επιζώντες. Στις 8:30 μ.μ., γαλλικά πολεμικά πλοία από τη Μήλο έφτασαν στο σημείο του ναυαγίου και συνέχισαν τη διάσωση επιζώντων που επέπλεαν από κομμάτια του ναυαγίου, ενώ άλλοι βρίσκονταν σε σχεδίες και βάρκες.
Από τους επιβαίνοντες, 1.058 άνθρωποι διασώθηκαν, ενώ οι υπόλοιποι 279 πέθαναν στο Αιγαίο Πέλαγος. Από αυτούς, 34 ήταν μέλη του πληρώματος, δύο ήταν πολίτες, δέκα ανήκαν στις τάξεις του Πολεμικού Ναυτικού και οι υπόλοιποι στον στρατό.
Ο επιζών του Τιτανικού διασώθηκε επίσης από τον Arcadian
Για το ψυγείο Thomas Threlfall, η εμπειρία της καταστροφής ήταν ήδη γνωστή. Ναυάγησε ξανά στις 14-15 Απριλίου 1912, ακριβώς πέντε χρόνια νωρίτερα, ως μέλος του πληρώματος του Τιτανικού. Ο Threlfall αργότερα δήλωσε: Ο Τιτανικός βυθίστηκε την ίδια μέρα και τον ίδιο μήνα, αλλά και στις δύο περιπτώσεις βγήκα ζωντανός!
Εντυπωσιακό υπερωκεάνιο 107 χρόνια στο βυθό
Η έρευνα για το SS ARCADIAN ξεκίνησε με την αναζήτηση πρωτογενών πηγών σε βρετανικά και γερμανικά αρχεία και τη συλλογή σημαντικών πληροφοριών που οδήγησαν στον εντοπισμό του πλοίου στο βυθό του Αιγαίου. Το ναυάγιο βρίσκεται σε βάθος 163 μέτρων νοτιοανατολικά της Σίφνου και σώζεται σε άριστη κατάσταση, ενώ είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά ναυάγια της Ελλάδας γιατί είναι άθικτο. Ο χρόνος φαίνεται να σταματά μετά τη βύθισή του το 1917.
«Τα κατάρτια έπεσαν ψηλά και αριστερά. Υπάρχει ένα σημείο παρατήρησης στον ιστό πλώρης. Στη δεξιά πλευρά, μια ρωγμή μετά από επίθεση με τορπίλη από γερμανικό υποβρύχιο. Στο ναυάγιο παρατηρήθηκε ασυνήθιστα υψηλή συγκέντρωση αλιευτικών εργαλείων, πετονιών, διχτυών, πετονιών κ.λπ. Η υποβρύχια ορατότητα στην περιοχή αυτή είναι εξαιρετική, όπως και στις περισσότερες περιοχές του Αιγαίου. Τα υποβρύχια ρεύματα βοηθούν να διατηρηθεί το νερό καθαρό, ενώ η θαλάσσια ζωή είναι σχετικά περιορισμένη στο ναυάγιο. Αυτό που ξεχωρίζει είναι τα καπάκια που κάποτε φιλοξενούσαν σωσίβιες λέμβους, που σήμερα κρατούν πετονιές και εξοπλισμό. Όταν το πλοίο βυθίστηκε, οι χοάνες αποσυνδέθηκαν. Το ναυάγιο εντοπίστηκε και αναγνωρίστηκε με υποβρύχιο τηλεχειριζόμενο όχημα» σημειώνει ο Κ. Θοκταρίδης.
Από πλοίο γραμμής σε πολεμικό πλοίο.
Το πλοίο ναυπηγήθηκε το 1899 στο ναυπηγείο Vickers, Sons & Maxim στο Barrow-in-Furness της Αγγλίας για την Pacific Steam Navigation Co.
Είχε συνολική χωρητικότητα 7.945 τόνων και διαστάσεις 152,4 m μήκος και 16,9 m πλάτος. Είχε δύο έλικες και μια ατμομηχανή τριπλής διαστολής και μπορούσε να ταξιδέψει με ταχύτητα υπηρεσίας 14 κόμβων. Αρχικά ονομαζόταν ORTONA και ταξίδεψε από το Ηνωμένο Βασίλειο στην Αυστραλία ως μέρος της συνεργασίας της εταιρείας του με την Orient Line. Με την κήρυξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου τον Φεβρουάριο του 1915, το ARCADIAN επιτάχθηκε από το Βρετανικό Ναυαρχείο για μετατροπή σε κανονιοφόρο.
Δράστης: το γερμανικό υποβρύχιο UC-74
Το UC-74 ήταν ένα υποβρύχιο κατηγορίας UC II που κατασκευάστηκε το 1916 στο ναυπηγείο Vulcan στο Αμβούργο. Κατά τη διάρκεια έρευνας σε γερμανικά αρχεία, βρέθηκε το ημερολόγιο του υποβρυχίου UC-74. Ένα υποβρύχιο που είχε πολύ σημαντική δράση κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, αφού βύθισε συνολικά 37 πλοία, μεταξύ των οποίων 10 ελληνικά. Ο πρώτος κυβερνήτης του υποβρυχίου ήταν ο ναύαρχος Wilhelm Marschall. Κατά τη διάρκεια της μονοετούς παραμονής του στο UC-74, ο Commodore Marschall επέδειξε μεγάλη αποτελεσματικότητα, βυθίζοντας 27 πλοία διαφόρων τύπων.
Ημερολόγιο Πολέμου Υποβρυχίων
«Έχουμε εντοπίσει έναν μεγάλο στόχο. Δεξιά του υποβρυχίου πλησίαζε ένα επιβατηγό πλοίο συνοδευόμενο από πολεμικό πλοίο. Παρατηρήσαμε ένα επιβατηγό πλοίο να στρίβει δεξιά προς το μέρος μας και ένα πολεμικό πλοίο να οδηγεί σε συνεχείς ελιγμούς. Το επιβατηγό πλοίο, που ήρθε τώρα στα αριστερά του υποβρυχίου, αναγνωρίστηκε τότε ως μια μεγάλη κανονιοφόρος. Διατάχθηκε θέση μάχης και το πλήρωμα πήρε θέσεις μάχης. Το υποβρύχιο έφτασε σε βάθος περισκοπίου, πλησιάζοντας σε απόσταση 500 μέτρων από τον στόχο, και επιτεθήκαμε με μία τορπίλη. Μετά από λίγο ακούσαμε τον ήχο μιας δυνατής έκρηξης. Αμέσως μετά, βουτήξαμε σε βάθος 40 μέτρων». Καθώς το UC-74 βγήκε στην επιφάνεια, το σκοτάδι είχε πέσει και στο σκοτάδι, προβολείς και πράσινες φωτοβολίδες μπορούσαν να φανούν στην περιοχή βύθισης, υποδεικνύοντας ότι η έρευνα για το ναυάγιο συνεχιζόταν.
Ο Λοχαγός Τσαρλς Λ. Γουίλατς – συνετρίβη τρεις φορές
Ο καπετάνιος Charles L. Willats ναυάγησε άλλες δύο φορές κατά τη διάρκεια των 23 ετών υπηρεσίας του στα πλοία της Royal Mail Line. Στις 5 Νοεμβρίου 1915, ως καπετάνιος του πλοίου PEMBROKESHIRE, προσάραξε σε έναν ύφαλο στα Κανάρια Νησιά. Στη συνέχεια, στις 7 Ιανουαρίου 1917 ήταν επικεφαλής του φορτηγού RADNORSHIRE στον Νότιο Ατλαντικό όταν βυθίστηκε από το γερμανικό βοηθητικό καταδρομικό MOEWE. Ο καπετάνιος και το πλήρωμα κρατήθηκαν αιχμάλωτοι μέχρι να προσγειωθούν στη Βραζιλία. Εκεί επιβιβάστηκαν στην κανονιοφόρο DRINA για να επιστρέψουν στην Αγγλία, αλλά την 1η Μαρτίου το γερμανικό υποβρύχιο UC-65 βύθισε το DRINA στα ανοικτά των ακτών της Μεγάλης Βρετανίας. Παρά το γεγονός ότι Το πλοίο συνετρίβη τρεις φορές, αλλά κατάφερε και τις τρεις φορές να επιβιώσει.
Πηγή: ΑΠΕ