Συγγραφέας: Τάσος Νικολάου
Το 2025, το πρώτο κύμα εταιρειών θα αρχίσει να δημοσιεύει πληροφορίες βάσει των Ευρωπαϊκών Προτύπων Αναφοράς Αειφορίας (ESRS) για το οικονομικό έτος 2024 Αυτά τα πρότυπα αναφοράς ισχύουν για εταιρείες που καλύπτονται από το CSRD. Αρχικά, μόνο οι μεγάλες εισηγμένες εταιρείες θα πρέπει να αποκαλύπτουν πληροφορίες σχετικά με τον αντίκτυπο, τους κινδύνους και τις ευκαιρίες που σχετίζονται με τα κριτήρια ESG. Οι περισσότερες εταιρείες που καλύπτονται από την CSRD και υποβάλλουν εκθέσεις το 2025 δημοσιεύουν ήδη δεδομένα βάσει της παλαιότερης οδηγίας NFRD. Αυτές οι εταιρείες έχουν ήδη δημιουργήσει δομές στους οργανισμούς τους που ασχολούνται με θέματα βιώσιμης ανάπτυξης. Ενώ τα περισσότερα πλαίσια έχουν καλή βάση, η εφαρμογή των απαιτήσεων CSRD θα προσθέσει ένα επιπλέον επίπεδο πολυπλοκότητας.
Ωστόσο, η μεγαλύτερη πρόκληση θα έρθει το 2025-2027, όταν το πεδίο εφαρμογής θα επεκταθεί σταδιακά σε όλες τις μεγάλες επιχειρήσεις και τις ΜΜΕ. Οι περισσότερες από αυτές τις εταιρείες δεν είναι εξοικειωμένες με τις απαιτήσεις της οδηγίας, αλλά και με την «ελαφρύτερη» μορφή προτύπων εθελοντικής αναφοράς (GRI, SASB, ISSB κ.λπ.). Επιπλέον, θα αντιμετωπίσουν λειτουργικές αλλαγές που απαιτούνται στον οργανισμό τους. Αυτές οι αλλαγές περιλαμβάνουν αυξημένη ευαισθητοποίηση για θέματα βιωσιμότητας, νέες εσωτερικές διαδικασίες, αναθεωρήσεις πολιτικών και τροποποιήσεις σε επιχειρηματικά μοντέλα και αλυσίδες αξίας. Επιπλέον, θα απαιτήσουν νέα συστήματα λογισμικού που αυτοματοποιούν τις σημερινές διαδικασίες έντασης εργασίας ανθρώπινου δυναμικού και ανακάλυψης δεδομένων, ενσωματωμένες με πλατφόρμες επιχειρηματικών λύσεων από άκρο σε άκρο.
Προς όφελος εταιρειών λιγότερο εξοικειωμένων με τις υποχρεώσεις CSRD, ας ρίξουμε μια ματιά στις απαιτήσεις.
Τι είναι το CSRD;
Ή Οδηγία CSRD είναι η νέα νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που απαιτεί, ενισχύει και τυποποιεί τη διαφάνεια σε θέματα ESG όπως ποτέ άλλοτε. Διευρύνει το πεδίο εφαρμογής των υπεύθυνων εταιρειών, τυποποιεί αυτά που πρέπει να αναφέρουν και επεκτείνει το εύρος της διαφάνειας και της αναφοράς σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας. Για ορισμένους, αυτά είναι καλά νέα: θα μειώσει την πολυπλοκότητα που δημιουργείται από διαφορετικά εθελοντικά πρότυπα και θα βοηθήσει τις εταιρείες να επικεντρωθούν σε κάτι τυποποιημένο. Αλλά για πολλές εταιρείες, θα απαιτηθεί να κάνουν πράγματα που δεν έχουν καν αρχίσει να σκέφτονται, καθώς και να επιδιώκουν τη διαφάνεια και τη λογοδοσία έναντι των τραπεζών, του περιβάλλοντος και της κοινωνίας.
Τι θα είναι υποχρεωμένη να αναφέρει η εταιρεία;
Η CSRD βασίζεται σε ένα νέο πλαίσιο αναφοράς ΕΣΣΡπου στοχεύει στην τυποποίηση και εναρμόνιση των υφιστάμενων εθελοντικών πλαισίων. Οι εταιρείες θα πρέπει να επικεντρωθούν σε τρεις τομείς: α) στρατηγική, διακυβέρνηση και ουσιαστικότητα, β) μέτρα υλοποίησης και γ) μέτρηση απόδοσης για καθένα από τα ακόλουθα έντεκα θέματα:
Κλιματική αλλαγή
Ρύπανση
Υδάτινοι και θαλάσσιοι πόροι
Βιοποικιλότητα και οικοσυστήματα
Χρήση πόρων και κυκλική οικονομία
Το δικό τους εργατικό δυναμικό
Εργαζόμενοι στην αλυσίδα αξίας
επηρεαζόμενες κοινότητες
Καταναλωτές και χρήστες
Επιχειρηματική συμπεριφορά
Εταιρική διακυβέρνηση, διαχείριση κινδύνων και εσωτερικός έλεγχος
Η CSRD αλλάζει θεμελιωδώς τον τρόπο με τον οποίο όλες οι εταιρείες πρέπει να σκεφτούν τον αντίκτυπό τους, την προβολή στις αλυσίδες εφοδιασμού τους και την τεχνολογία που χρειάζονται για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις.
Οι κύριες καινοτομίες του CSRD
Η αλυσίδα αξίας βρίσκεται στο κέντρο. Σε αντίθεση με την πρώτη γενιά περιβαλλοντικών κανονισμών, οι οποίοι επικεντρώθηκαν αποκλειστικά στο αποτύπωμα μιας εταιρείας, η CSRD εστιάζει στην αλυσίδα εφοδιασμού, πράγμα που σημαίνει ότι οι οργανισμοί πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη για όλους τους προμηθευτές τους. Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη, δεδομένου ότι ο μεγαλύτερος αντίκτυπος και ο κίνδυνος μιας εταιρείας εμφανίζονται στην αλυσίδα αξίας της.
Απαιτούνται πραγματικά δεδομένα. Τα «πραγματικά δεδομένα» σημαίνει ότι οι εταιρείες πρέπει να δεσμεύσουν τους άμεσους ανώτερους προμηθευτές τους για να κατανοήσουν ποιοι είναι και τι κάνουν σχετικά με θέματα ESG. Ενώ υπάρχει πρόβλεψη για χρήση «κατά προσέγγιση» δεδομένων, οι εταιρείες πρέπει να καταβάλλουν «εύλογες και εύλογες προσπάθειες» για την απόκτηση πραγματικών δεδομένων της αλυσίδας αξίας – τα οποία θα επαληθεύονται από ανεξάρτητους φορείς.
Διπλή σημασία. Διπλή ουσιαστικότητα σημαίνει ότι ένας οργανισμός πρέπει να αναγνωρίζει και να αναφέρει όχι μόνο τον κίνδυνο ESG και τον αντίκτυπο στη δική του εταιρεία, αλλά και τον αντίκτυπο της εταιρείας στον πλανήτη και την ανθρωπότητα.
Σαφείς ορισμοί. Η CSRD παρέχει σαφείς οδηγίες για το τι απαιτείται να αναφέρει ένας οργανισμός, βοηθώντας τις εταιρείες να επικεντρωθούν στις απαραίτητες ενέργειες. Αυτό αυξάνει το βάρος της συλλογής δεδομένων από την αλυσίδα αξίας, καθιστώντας τη συνέπεια ακόμη πιο κρίσιμη.
Απόδοση, όχι μόνο αναφορά. Η CSRD απαιτεί από τις εταιρείες να διενεργούν μια διπλή αξιολόγηση σημαντικότητας και να αναφέρουν έντεκα ζητήματα, καθώς και να καθιερώνουν δείκτες απόδοσης (KPI) για βελτίωση και να αναφέρουν την πρόοδο.
Ταξινόμηση της ΕΕ
Το CSRD υποχρεώνει τις υπόχρεες εταιρείες να χαρτογραφούν τις δραστηριότητές τους με βάση την ευρωπαϊκή ταξινόμηση (EU taxonomy) κατηγοριοποιώντας τις δραστηριότητές τους (NACE) σε “πράσινες” και μη πράσινες.
Για να χαρακτηριστεί ως «περιβαλλοντικά βιώσιμη» σύμφωνα με τον Κανονισμό Ταξινόμησης της ΕΕ, μια οικονομική δραστηριότητα πρέπει να πληροί τα ακόλουθα κριτήρια:
Συμβάλετε σημαντικά στην επίτευξη ενός ή περισσότερων από τους 6 περιβαλλοντικούς στόχους
Μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής
Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή
Βιώσιμη χρήση και προστασία των υδάτινων και θαλάσσιων πόρων
Μετάβαση σε κυκλική οικονομία
Πρόληψη και έλεγχος ρύπανσης
Προστασία και αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων
Μην επιβαρύνετε κανέναν από τους άλλους περιβαλλοντικούς στόχους (DNSH).
Για παράδειγμα, εάν μια δράση στοχεύει στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής αλλά επίσης επιβαρύνει τη βιοποικιλότητα, τότε δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως “περιβαλλοντικά βιώσιμο”.
Οι καλύτερα προετοιμασμένες εταιρείες θα ωφεληθούν περισσότερο
Όσο νωρίτερα ξεκινήσει ένας οργανισμός να προετοιμάζεται για την υποβολή εκθέσεων, τόσο πιο αποτελεσματική θα είναι η διαδικασία. Ωστόσο, πολλές μεσαίες επιχειρήσεις περιμένουν μέχρι την τελευταία στιγμή για να προετοιμαστούν επειδή δεν γνωρίζουν τον όγκο της εργασίας που απαιτείται για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις.
Η αύξηση του φόρτου εργασίας ακριβώς πριν από μια προθεσμία θα έχει τον μεγαλύτερο αρνητικό αντίκτυπο στις εταιρείες που είναι λιγότερο προετοιμασμένες και δεν έχουν ακόμη μια μεγάλη εικόνα ή σχέδιο για τη διαδικασία υποβολής εκθέσεων. Συγκριτικά, καλύτερα προετοιμασμένες εταιρείες, ειδικά εκείνες με 1-2 χρόνια εμπειρίας στην εθελοντική υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας, θα είναι καλύτερα σε θέση να μετριάσουν αυτές τις επιπτώσεις.
Οι πρωτοπόροι θα είναι επίσης καλύτερα προετοιμασμένοι για νέα Οδηγία για τη δέουσα επιμέλεια για την εταιρική βιωσιμότητα (CSDDD)που τέθηκε σε ισχύ στις 25 Ιουλίου 2024 και αποτελεί έναν από τους κύριους κανονισμούς της ΕΕ για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Επιβάλλει νομική ευθύνη στις εταιρείες για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του περιβάλλοντος, τόσο στην ΕΕ όσο και σε όλο τον κόσμο. Οι υποχρεώσεις καλύπτουν όχι μόνο τις δικές τους δραστηριότητες, αλλά και τις θυγατρικές τους και, ιδιαίτερα σημαντικό, τους προμηθευτές τους. Περισσότερα για την οδηγία CSDDD στο επόμενο άρθρο…
*Ο Τάσος Νικολάου είναι Διευθύνων Σύμβουλος Καθαρή μηδενική ανάλυση
*Ή Καθαρή μηδενική ανάλυση υποστηρίζει τις εταιρείες να προετοιμαστούν για μια στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης και να συμμορφωθούν με τους περιβαλλοντικούς και κλιματικούς κανονισμούς για την επίτευξη των στόχων για την κλιματική ουδετερότητα. Οι υπηρεσίες περιλαμβάνουν συμβουλευτική υποστήριξη για συμμόρφωση με την CSRD, αναφορές βιωσιμότητας, εκτιμήσεις κλιματικού κινδύνου και αποκαλύψεις ταξινόμησης της ΕΕ, στόχευση βάσει SBTi κ.λπ.
