«Άκου Ρος, δεν είμαι δικός σου για να σώσω». λέει Ραχήλ, φανερά ενοχλημένος γιατί ο π Ρος της χαλάει το αστείο -σώζοντάς τη με λόγια- που έκανε στο Central Perk, όπου εργάζεται ακόμα ως σερβιτόρα. Η σχέση τους δεν είναι και η καλύτερη, είχε προηγηθεί μια λίστα με «υπέρ» και «κατά» σε αυτήν. “Μα… Μα είσαι ο αστακός μου!”, είναι η απελπισμένη απάντηση του Ρος, ενώ η Ρέιτσελ είναι χαμένη. Είναι μια πρόταση που του είπε νωρίτερα Φοίβη, εξήγησέ του ότι «δεν τους φοβάται» και ότι σαν αστακοί που ερωτεύονται μια ζωή και περπατούν με τα νύχια τους μαζί, θα καταλήξουν κι αυτοί μαζί. Όπως συμβαίνει στο τέλος ενός επεισοδίου του “Friends”: “Βλέπετε, είναι ο αστακός της!”, – επαναλαμβάνει η ξανθιά της παρέας.
Υπήρχε μόνο ένας «αστακός». κωδικός γλώσσας ένας ήρωας που είπε στην αγαπημένη του πόσο πολύ την αγαπούσε. Μια πρόταση που θα μπορούσε να συμφωνήσει όλη η παρέα και σε αυτή την περίπτωση ειδικά το ζευγάρι μετά από ένα αίσιο τέλος με αυτόν τον άτυπο τρόπο “διάλεκτος” που ανέπτυξε, στην οποία ο αστακός ήταν κάτι περισσότερο από ένα απλό καρκινοειδές.
Είναι κάτι στο οποίο όλοι επιδιώκουμε στη μία ή στην άλλη σχέση, ειδικά στις ρομαντικές: υπογραμμίζουμε ή χρωματίζουμε λέξεις, τους δίνουμε διαφορετικές σημασίες και χρησιμοποιούμε υποκοριστικά. Μερικές φορές μάλιστα βρίσκουμε εντελώς νέες λέξεις για «εσωτερική χρήση». Υπάρχει επίσης ένας άτυπος όρος για αυτό στα αγγλικά. “Οικογένεια” (από «οικογένεια» και «διάλεκτο», δηλ. «οικογένεια» και «διάλεκτος») είναι όλο αυτό το συγκεκριμένο γλωσσικό μπουκέτο που ανθίζει ανάμεσα σε οικογένειες, φίλους, ανθρώπους που περνούν πολύ χρόνο ή ζουν μαζί και, φυσικά, εραστές.
Φαίνεται ότι η γλώσσα που χρησιμοποιούν οι τελευταίοι είναι και η πιο γεμάτη συμβολισμούς, αν κρίνουμε από το hashtag #Γλώσσα του γάμου στο οποίο κυκλοφορεί ICT Tok και συνοδευτικά βίντεο που παρουσιάζουν γλυκόλογα-ημι-κούτσουρα που χρησιμοποιούν διάφορα ζεύγη και έχουν συνολικά 7,3 εκατομμύρια προβολές. Αλήθεια, τι ακριβώς κρύβεται πίσω από αυτή τη «γλωσσική έκρηξη» των ερωτευμένων;
«Λέω, άρα ερωτεύομαι»
Για να το θέσουμε από την αρχή, «το βασικό κίνητρο στη ζωή μας είναι η ανάπτυξη μιας ικανοποιητικής ψυχοσεξουαλικής σχέσης. Όταν συμβεί αυτό, μπορεί να αναπτυχθούν συγκεκριμένοι γλωσσικοί κώδικες μέσα στη σχέση. Ανάλογα με την προσωπικότητα και τις ψυχικές ανάγκες του καθενός, αυτοί οι κώδικες αποκαλύπτουν ψυχική δυναμική» σημειώνει ο ψυχίατρος Δημήτρης Λένας.
Άλλωστε, η γλώσσα πρακτικά εκφράζεται απλά και μόνο η δική μας αντίληψη για την αλήθεια. Δεν είναι λοιπόν έκπληξη το γεγονός ότι μπορεί να αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο σε μια σχέση. Αρκεί να το θυμόμαστε “Αυτήν” Με SpikeJohns, στο οποίο ο χαρακτήρας που υποδύεται ο Joaquin Phoenix, επαγγελματίας κειμενογράφος ερωτικών επιστολών για όσους δυσκολεύονται να εκφράσουν τα συναισθήματά τους με λόγια (ειρωνεία), ερωτεύεται τη “Samantha”, η οποία δεν είναι τίποτα άλλο από ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης που τον βοηθά . Πρακτικά ερωτεύεται τη φωνή του (εντάξει, είναι η φωνή της Scarlett Johansson) και τις λέξεις. Ένα μέρος του «άλλου» μετατρέπεται έτσι ευφάνταστα για τον ήρωα σε ένα σύνολο συναισθηματικής πληρότητας, ακόμα κι αν το άλλο κυριολεκτικά δεν υπάρχει.
Μπορεί να μην είναι ο κανόνας στην πραγματική ζωή – σκεφτείτε πόση «επικοινωνία» γίνεται μέσω συνομιλίας και λέξεων – αλλά η γλώσσα, ακόμη και στην πιο ισορροπημένη και «πραγματική» σχέση, είναι παρούσα. να εκπληρώσει πολύ συγκεκριμένους ρόλους.
“Σ’αγαπώ, γατάκι μου”
«Κακακάκι μου», «πατάτα μου», «αλεπού μου» και πολλές άλλες λέξεις που προκαλούν άμεση απροθυμία σε τρίτους που τις ακούν, είναι απλά η καθημερινότητα των ερωτευμένων νέων ζευγαριών. Επομένως, συχνά, ειδικά στα «ζεστά» στάδια μιας σχέσης, Η γλώσσα είναι ένας τρόπος για να «ξεφορτώνεται» κάθε άνθρωπος από τον έξω κόσμο, αλλά ίσως και από τα ίδια τα βάρη που διαφορετικά θα μπορούσε να φέρει η σχέση. Αυτές είναι ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη ενός ζευγαριού «παιδική» γλώσσα, τα λεγόμενα «baby talk» με γλυκά λόγια και ψευδαισθήσεις. Είναι, όπως θα έλεγε ένας ψυχίατρος, «μια ευκαιρία για τα ζευγάρια να επιστρέψουν ψυχικά σε πιο ελαφριές καταστάσεις από αυτές που βιώνουν».
Ακόμα κι αν μια σχέση λειτουργεί ως ψυχικό «καταφύγιο», καλώς ή κακώς, τα πράγματα συμβαίνουν επίσης μέσα της Παιχνίδια «αποκλειστικότητας» και «απόκτησης». (ακόμα κι αν οποιαδήποτε σχέση είναι ανοιχτή ή ελεύθερη). Είναι αυτή η ιδέα της αποκλειστικότητας που τονίζουν όλοι “Μου” που συνοδεύουν διευθύνσεις από το ένα στο άλλο. Έτσι, για παράδειγμα, θα αρκεί το «γατάκι μου». «απώθησε τις φοβίες και την επιθετικότητα των άλλων», εξηγεί ο Δ. Λένας. «Πώς μπορείς να επιτεθείς σε ένα ζώο;» θα σχολιάσει, κάπως χαριτολογώντας. Και ας μην ξεχνάμε ότι η επιθυμία για συνεχή επαφή με άλλο άτομο, που έχουμε στην αρχική φάση μιας σχέσης, μπορεί να οδηγήσει και σε… λεκτικό βομβαρδισμό: «Πολλοί κατακλύζουν τη σχέση τους με ερωτικές υποθέσεις γιατί πιθανότατα δεν μπορούν να αντέξουν την παραμικρή ανεξαρτησία και απόσταση από το άλλο άτομο». – καταλήγει ο ψυχίατρος.
Αλλά οι γλυκές λέξεις και οι «διάλεκτοι της αγάπης» ήταν πάντα τόσο… γλυκές; Ας δούμε ένα ελληνικό λαϊκό τραγούδι: το 1928, στο ρεμπέτικο “Ο κλέφτης των καρδιών” ο Αντώνης Νταλγκάς τραγούδησε για την αγαπημένη του «Αχ, ψεύτες και κλέφτες της καρδιάς μου, αχ, ψεύτες, απατεώνες και απατεώνες», με το «chappina» και το «planeutra» να δίνουν τη θέση τους στο «kakurga» και το «mageutra» στον επόμενο στίχο. Ωστόσο, για να μην πάμε τόσο μακριά, 1994 ο Κώστας Μακεδόνας τραγούδησε στο «Μαργαριτάρια»: «Ακόμα κι αν είσαι ευμετάβλητη γυναίκα και ψεύτης, κι αν τώρα έγινες κλέφτης της καρδιάς μου, Θα σου αγόραζα τα πιο όμορφα, μαργαριτάρια κρυμμένα στο κάτω μέρος».
Απλώς πριν από μερικές δεκαετίες, όταν η γενική αίσθηση ήταν ότι ήθελε έναν άντρα να είναι λίγο πιο «σκληρός» και «άλφα» άντρας, εξέφραζε ιδιαίτερα λόγια για το αντικείμενο των επιθυμιών του, αλλά όχι τόσο γλυκό αλλά δεν έχει καν θετική χροιά στην πραγματικότητα, αν κρίνουμε από τους «κλέφτες» και «σχεδευτές» παραπάνω. Ωστόσο, ο Δημήτρης Λένας, ως ένδειξη των καιρών και άρα της γλώσσας που χρησιμοποιούμε, προσθέτει τον τρόπο και την ταχύτητα με την οποία ωριμάζουμε γενικά: «Παλαιότερα η εφηβεία ήταν ίσως πρόωρη και η γλωσσική έκφραση περιορισμένη. Στις μέρες μας, η αφθονία των διαλέκτων αγάπης μπορεί επίσης να κρύψει την ανάγκη να παραμείνουμε σε μια πιο ανέμελη ψυχική κατάσταση, χωρίς πολλές ευθύνες». υποστηρίζει.
Αλλά ο τόνος του γλωσσικού κώδικα αλλάζει ακόμη και μέσα στην ίδια τη σχέση όταν η ισορροπία αρχίζει να αλλάζει, όταν τελικά ο άλλος «απογοητεύεται». Όπως λέει ο ψυχίατρος: «Στις σχέσεις φαντασιωνόμαστε ότι βρήκαμε αυτό που μας λείπει και αυτό που μας συμπληρώνει. Εάν αυτό ματαιωθεί και καταστραφεί, οι κωδικοί προσφοράς θα αντικατασταθούν με κωδικούς που αντιπροσωπεύουν τους σκοτεινούς εφιάλτες μας. Στην πρώτη περίπτωση, αντιλαμβανόμαστε τον άλλον ως «καρδιά μου» και του συγχωρούμε τα πάντα. Ωστόσο, στη δεύτερη περίπτωση, η απογοήτευσή μας μας οδηγεί στις πιο σκληρές εκφράσεις και απόλυτες συμπεριφορές.
Το λέει πάντως ο ψυχίατρος «Το να εκφράζουμε τα θετικά μας συναισθήματα δείχνοντας στους άλλους χαρά και ικανοποίηση έχει θεραπευτική επίδραση στην ψυχική και σωματική μας υγεία». Οπότε, άσε το άλλο σου μισό να βρει λόγια και άσε τους άλλους να μαζέψουν σκόνη.
