«Αν τηγανίζατε πατάτες στον Δία, πιθανότατα θα είχαν καλύτερη γεύση από ό,τι στη Γη», ξεκινά το βίντεο που δημοσίευσε η ESA
Μια νόστιμη και «χρυσή» διάκριση επιφυλάσσεται για Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και την Ελλάδα από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) στην κριτική του για το 2023 στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στην οποία δημοσίευσε βίντεο με τηγάνισμα πατάτας στο διάστημα, από πειράματα της Ομάδας Δυναμικής Πολυφασικών Συστημάτων, Εργαστήριο Χημικής και Περιβαλλοντικής Τεχνολογίας, Σχολή Πανεπιστημιακή Χημεία.
«Αν τηγανίζατε πατάτες στον Δία, πιθανότατα θα είχαν καλύτερη γεύση από ό,τι στη Γη», ξεκινά το βίντεο που δημοσίευσε η ESA και στη συνέχεια εξηγεί το πείραμα και τους στόχους του, προβάλλοντας στιγμιότυπα της ελληνικής ερευνητικής ομάδας που το υλοποιεί στο πλαίσιο των παραβολικών πτήσεων.
“Τηγανίζων”
«Το κάναμε, τηγανίσαμε πραγματικές πατάτες σε συνθήκες μηδενικής βαρύτητας και είδαμε τι κάναμε», είπε ο ΑΠΕ-ΜΒΕ, πρόεδρος του Τμήματος Χημείας του ΑΠΘ, διευθυντής του Εργαστηρίου Χημικής και Περιβαλλοντικής Τεχνολογίας και Δυναμικής Πολυφασικών Συστημάτων. ερευνητικός σύλλογος, Θοδωρής Καραπάντσιος, ο οποίος ηγείται των εμβληματικών πειραμάτων του European Agency Space, συμμετείχε μαζί με την ερευνητική του ομάδα σε περισσότερα από 20 έργα ανάπτυξης τεχνολογίας για διαστημικές εφαρμογές και σε 11 εκστρατείες πειραματικών παραβολικών πτήσεων.
Τώρα το Εργαστήριο Χημικής και Περιβαλλοντικής Τεχνολογίας ΑΠΘ σχεδιάζει και μια διαστημική φριτέζα, μια συσκευή που θα συμπληρώνει τον οικιακό εξοπλισμό των… αστροναυτών. Οι επιστήμονες εργάζονται ήδη για την επίλυση διαφόρων τεχνολογικών προβλημάτων που προκύπτουν από το τηγάνισμα σε κατάσταση έλλειψης βαρύτητας, μία από τις σημαντικότερες από τις οποίες είναι οι οσμές που εκπέμπονται ακόμη και σε μη αεριζόμενους χώρους.
«Οι αστροναύτες λένε ότι ήθελαν… τηγανητές πατάτες»
Η ιδέα για τηγανητές πατάτες δεν γεννήθηκε στο ΑΠΘ. Η πρόταση που απευθύνεται στον κ. Carapansio και την ομάδα του – η οποία πειραματίζεται με το μαγείρεμα χωρίς βαρύτητα εδώ και πολλά χρόνια – έγινε από αξιωματούχους της NASA και της ESA κατά τη διάρκεια ενός φόρουμ στα κεντρικά γραφεία της κρατικής υπηρεσίας των ΗΠΑ που είναι αρμόδια για την εξερεύνηση του διαστήματος, την αεροναυπηγική και τη μελέτη. του περιβάλλοντος της Γης.
Η ομάδα του ΑΠΘ έδωσε ώθηση παρουσιάζοντας πειράματα σύμφωνα με τα οποία ο μηχανισμός σχηματισμού και κίνησης φυσαλίδων ατμού κατά το μαγείρεμα σε πορώδη κεραμικά μέσα είναι παρόμοιος με τον μηχανισμό κατά το τηγάνισμα. Αν και οι πρώτες προσπάθειες της ομάδας του ΑΠΘ περιλάμβαναν τη χρήση μαγειρέματος σε πορώδη κεραμικά υλικά για να διατηρούνται δροσερά τα τοιχώματα του διαστημόπλοιου κατά την επανείσοδο στην ατμόσφαιρα της Γης ή σε περίπτωση πυρκαγιάς, το τηγάνισμα πατάτας στο διάστημα προσέλκυσε μεγάλο ενδιαφέρον, με δηλώσεις αστροναυτών. υποστηρίζοντας ότι όταν ταξιδεύουν πέρα από τη Γη τους λείπουν οι… τηγανητές πατάτες.
«Δουλειά σε αυτό το συγκεκριμένο θέμα – το έργο ξεκίνησε πριν από 8 χρόνια. Πρώτα απ ‘όλα, έπρεπε να αποδείξουμε ότι μπορούσαμε να το κάνουμε για να λάβουμε χρηματοδότηση. Αυτή η περίοδος ήταν συναρπαστική γιατί αρχικά έπρεπε να γίνουν πολλά πειράματα μεγάλης κλίμακας – με πολλές πατάτες – στο εργαστήριο για να βρεθούν κατάλληλοι δείκτες στο Διαδίκτυο που θα παρείχαν αξιόπιστες πληροφορίες για την εξέλιξη του τηγανίσματος, τόσο μέσα στην πατάτα όσο και μέσα στο λάδι. , στη συνέχεια αναγνωρίστηκε η ανάγκη διεξαγωγής ενός πειράματος σε μια φυγόκεντρο μεγάλης διαμέτρου που βρίσκεται στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος προκειμένου να εκτιμηθεί ποσοτικά ο αντίκτυπος των αλλαγών στην επιτάχυνση της βαρύτητας», εξήγησε. Καραπάντσιος.
Σημείωσε επίσης ότι τα αποτελέσματα του πειράματος του ΑΠΘ δημοσιεύτηκαν σε διάσημο διεθνές επιστημονικό περιοδικό, όπου «εκτός από τη λεπτομερή παρουσίαση των πειραμάτων, προτείναμε και έναν κατάλληλο φυσικό μηχανισμό» και «πραγματικά λάβαμε πολύ καλές κριτικές για την ερμηνεία μας. έδωσε στα πειράματα».
“Πειράματα σε 25 δευτερόλεπτα”
Η πειραματική συσκευή, η φριτέζα του ΑΠΘ, μεταφέρθηκε από το εργαστήριο του Αριστοτέλη σε αεροπορικές και παραβολικές πτήσεις, όπου οι απαιτήσεις συντονισμού και οργάνωσης ήταν ιδιαίτερα υψηλές. «Όλα έπρεπε να οργανωθούν μέχρι το δεύτερο», είπε ο κ. Καραπάντσιος, περιγράφοντας τη διαδικασία της παραβολικής πτήσης, κατά την οποία τα μέλη της επιστημονικής ομάδας έπρεπε να εκτελέσουν μέρος του πειράματος εντός 25 δευτερολέπτων από την έλλειψη βαρύτητας, που είναι ο χρόνος που κάθε «παραβολικός διαρκεί η πτήση.” «βουτιά» αεροσκάφους, η οποία συμβαίνει όταν το αεροσκάφος σβήνει προσωρινά τους κινητήρες του και κυριολεκτικά πέφτει από ύψος περίπου 10 km σε 8 km.
Συνολικά 186 παραβολικές καταδύσεις των 25 δευτερολέπτων η καθεμία διεξήχθησαν σε διάστημα έξι ημερών σε δύο εκστρατείες παραβολικών πτήσεων, κατά τις οποίες χιλιάδες φυσαλίδες απελευθερώθηκαν και καταγράφηκαν σε κάμερες υψηλής ταχύτητας καθώς «τηγανίζονται».
«Και αν για τους περισσότερους τα 25 δευτερόλεπτα μιας παραβολικής κατάδυσης, κατά την οποία το αεροπλάνο χάνει ξαφνικά δύο χιλιόμετρα υψόμετρου, είναι ο ελάχιστος χρόνος, για εμάς που διεξάγουμε το πείραμα φαίνεται… ένας αιώνας», πρόσθεσε. Καραπάντσιος.
Κατά τη διάρκεια του διαστημικού πειράματος, μέλη της ομάδας του Εργαστηρίου ανακάλυψαν ότι η ήπια πλανητική περιστροφή (περιστροφή σε δύο άξονες) -χωρίς να δημιουργεί πολύ μεγάλες δυνάμεις- είναι ικανή να εξασφαλίσει το τηγάνισμα σε χαμηλότερες θερμοκρασίες και σε μικρότερο χρόνο. Δημιούργησαν λοιπόν ένα μηχάνημα, το οποίο κατοχύρωσαν με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και αυτή τη στιγμή προσπαθούν να φέρουν στην αγορά. Μάλιστα, όπως αποκάλυψε ο κ. Καραπάντσιος, ήδη έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον αμερικανικές εταιρείες. Οι εκπρόσωποί τους ήρθαν στη Θεσσαλονίκη για να το δουν και θέλουν να το χρησιμοποιήσουν σε βιομηχανική κλίμακα -για προτηγάνισμα πατάτας- όπου χρόνος και θερμοκρασία σημαίνουν… χρήμα.
«Πατάτες τηγανιτές στο μισό χρόνο, σε χαμηλότερη θερμοκρασία και με λιγότερο λάδι!»
Όπως έδειξαν δοκιμές, χάρη στην τεχνολογία που αναπτύχθηκε στο Εργαστήριο Χημικής και Περιβαλλοντικής Τεχνολογίας ΑΠΘ, μια πατάτα μπορεί να τηγανιστεί στο μισό χρόνο και σε χαμηλότερη θερμοκρασία, π.χ. στους 150-160 βαθμούς Κελσίου αντί για 180 βαθμούς. Αυτό σημαίνει λιγότερα ή καθόλου καρκινογόνα προϊόντα και εξοικονόμηση ενέργειας. Επιπλέον, το λάδι δεν αποσυντίθεται γρήγορα και επομένως μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πιο συχνό τηγάνισμα.
«Οι δοκιμές έδειξαν ότι το συγκεκριμένο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας έχει τεχνολογική και εμπορική σημασία», είπε ο κ. Καραπάντσιος, προσθέτοντας ότι το πρόβλημα που πρέπει να λυθεί για μια συσκευή που μπορεί να φτάσει στα νοικοκυριά είναι ο σχεδιασμός της ώστε ο χειριστής να μην εκτίθεται σε κινδύνους από κινούμενα μέρη.
